CARMEN XVII.-AD CANIDIAM.
JAM jam efficaci do manus scientiæ,
Supplex et oro regna per Proserpinæ,
Per et Dianæ non movenda numina,
Per atque libros carminum valentium
Refixa cœlo devocare sidera,
Canidia, parce vocibus tandem sacris
Citumque retro solve solve turbinem.
Movit nepotem Telephus Nereïum,
In quem superbus ordinarat agmina
Mysorum et in quem tela acuta torserat.
Unxere matres Iliæ addictum feris

Alitibus atque canibus homicidam Hectorem,
Postquam relictis moenibus rex procidit
Heu pervicacis ad pedes Achillei.

Setosa duris exuere pellibus

Laboriosi remiges Ulixei

Volente Circa membra; tunc mens et sonus

Relapsus atque notus in vultus honor.

Dedi satis superque pœnarum tibi,

Amata nautis multum et institoribus.
Fugit juventas et verecundus color
Reliquit ossa pelle amicta lurida;
Tuis capillus albus est odoribus,
Nullum ab labore me reclinat otium;
Urget diem nox et dies noctem, neque est
Levare tenta spiritu præcordia.

Ergo negatum vincor ut credam miser,
Sabella pectus increpare carmina

Caputque Marsa dissilire nenia.

Quid amplius vis? O mare, o terra, ardeo,

Quantum neque atro delibutus Hercules
Nessi cruore, nec Sicana fervida

Virens in Etna flamma; tu, donec cinis

Injuriosis aridus ventis ferar,

Cales venenis officina Colchicis.

Quæ finis aut quod me manet stipendium ?
Effare: jussas cum fide pœnas luam,
Paratus expiare, seu poposceris
Centum juvencos, sive mendaci lyra
Voles sonari: tu pudica, tu proba
Perambulabis astra sidus aureum.
Infamis Helenæ Castor offensus vicem,
Fraterque magni Castoris, victi prece
Adempta vati reddidere lumina.
Et tu, potes nam, solve me dementia,
O nec paternis obsoleta sordibus,

Neque in sepulchris pauperum prudens anus
Novendiales dissipare pulveres.

Tibi hospitale pectus et puræ manus,
Tuusque venter Pactumeius, et tuo
Cruore rubros obstetrix pannos lavit,
Utcunque fortis exsilis puerpera.

Can. Quid obseratis auribus fundis preces ?
Non saxa nudis sudiora navitis

Neptunus alto tundit hibernus salo,

Inultus ut tu riseris Cotyttia

Vulgata, sacrum liberi Cupidinis,

Et Esquilini pontifex venefici

Impune ut Urbem nomine impleris meo?
Quid proderat ditasse Pelignas anus,
Velociusve miscuisse toxicum?
Sed tardiora fata te votis manent:
Ingrata misero vita ducenda est in hoc,
Novis ut usque suppetas laboribus.
Optat quietem Pelopis infidi pater
Egens benigne Tantalus semper dapis,
Optat Prometheus obligatus aliti,
Optat supremo collocare Sisyphus
In monte saxum; sed vetant leges Jovis.

40

50

60

124

HOR. EPODON CARM. 17.

Voles modo altis desilire turribus,
Modo ense pectus Norico recludere,
Frustraque vincla gutturi nectes tuo
Fastidiosa tristis ægrimonia.

Vectabor humeris tunc ego inimicis eques,
Meæque terra cedet insolentiæ.

An quæ movere cereas imagines,
Ut ipse nosti curiosus, et polo
Deripere Lunam vocibus possim meis,
Possim crematos excitare mortuos
Desiderîque temperare pocula,
Plorem artis in te nil agentis exitus?

70

80

Q. HORATII FLACCI

SATIRARUM

LIBER PRIMUS.

SATIRA I.

Qui fit, Mæcenas, ut nemo, quam sibi sortem
Seu ratio dederit seu fors objecerit, illa a
Contentus vivat, laudet diversa sequentes?
"O fortunati mercatores!" gravis annisb
Miles ait multo jam fractus membra labore.
Contra mercator, navem jactantibus Austris:
"Militia est potior. Quid enim ? concurritur: horæ
Momento citad mors venit aut victoria læta.”
Agricolam laudat juris legumque peritus,

Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat.

10

Ille datis vadibus qui rure extractus in urbem est, seçu uli Solos felices viventes clamat in urbe.

Cetera de genere hoc, adeo sunt multa, loquacem

Delassare valent Fabium. Ne te morer, audi,

Quo rem deducam. Si quis Deus, "En ego," dicat,
"Jam faciam quod vultis: eris tu, qui modo miles,
Mercator; tu, consultus modo, rusticus: hinc vos,
Vos hinc mutatis discedite partibus. Eia!
Quid statis ?" nolint. Atqui licet esse beatis.
Quid causæ est, merito quin illis Jupiter ambas
Iratus buccas inflet neque se fore posthac

a ulla

b armis

• Quid ni?

d aut cita

20

Tam facilem dicat, votis ut præbeat aurem ?
Præterea, ne sic, ut qui jocularia, ridens
Percurram:- quamquam ridentem dicere verum
Quid vetat? ut pueris olim dant crustula blandi
Doctores, elementa velint ut discere prima ;-
Sed tamen amoto quæramus seria ludo.
Ille gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles € nautæque, per omne
Audaces mare qui currunt, hac mente laborem
Sese ferre, senes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, quum sibi sint congesta cibaria: sicut
Parvula, nam exemplo est, magni formica laboris
Ore trahit quodcunque potest atque addit acervo,
Quem struit, haud ignara ac non incauta futuri.
Quæ, simul inversum contristat Aquarius annum,

30

Non usquam prorepit et illis utitur ante en forte
Quæsitis sapiens, quum te neque fervidus æstus
Demoveat lucro, neque hiems, ignis, mare, ferrum,
Nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter.
Quid juvat immensum te argenti pondus et auri
Furtim defossa timidum deponere terra?

Quod si comminuas, vilem redigatur ad assem.'
At, ni id fit, quid habet pulchri constructus acervus ?
Milia frumenti tua triverit area centum,

Non tuus hoc capiet venter plus ac meus: ut si
Reticulum panis venales inter onusto

Forte vehas humero, nihilo plus accipias quam
Qui nil portarit. Vel dic, quid referat intra
Naturæ fines viventi, jugera centum an

40

50

Mille aret? "At suave est ex magno tollere acervo."
Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris ?
Ut tibi si sit opus liquidi non amplius urna,
Vel cyatho, et dicas," Magno de flumine mallem
Quam ex hoc fonticulo tantundem sumere." Eo fit,
f patiens

• Præfidus hic campo miles;