Page images
PDF
EPUB

Die griechischen Deponentia.
(Fortsetzung.)

III. Media mit passiven Formen und umgekehrt.
8. reine deponentia.

Wie bereits am Anfange unserer zur Vervollständigung dienenden Abhandlung (Bd. VI, 240) über die griechischen Deponentia bemerkt worden ist, haben wir das reichhaltigste Material zur Sichtung und Ordnung an den mediis mit passiven Formen und vice versa. Eine nicht unbedeutende Zahl solcher betrachten wir als reine deponentia, d. h. als verba, die bei passiver Form eine rein active Bedeutung haben, z. B. ayaμai, foúhouai u. s. w.; in solchen Deponentibus ist für uns Deutsche jede sog. mediale Bedeutung, jede Rückbeziehung auf das handelnde Subject, erloschen. Betrachten wir diese I. Gattung der Media mit passiven Formen, so finden wir auch hier, dass hinsichtlich des formellen Gebrauches, sowie der Bedeutung Lexica und Grammatik oft sehr unvollständig unterrichten; dies ist namentlich der Fall, wenn solche reine Deponentia aus der ursprünglich passiven Form in die mediale übergehen, oder gar keine mediale Form, höchstens ein Fut. medii mit activer Bedeutung acceptiren; so haben wir für ἄγαμαι als Aoriste sowohl ἠγασάμην, als ἠγάσθην; für iάομαι als act. Aor. nur ιασάμην, während ἰάθην passive gebraucht erscheint; oder: οσφραί νομαι - fut. oogonooμai, Aor. stets wogęóany; nur Herodot I, 80 lesen wir ein ooqqavτo, wohl nur eine Zumischung der Ausgänge des 1. Aor. Med., wie solche Verwechslungen sonst nur noch in eiλáμnv, εὑράμην und ἐπαύρασθαι (cf. Hippocr.) vorkamen. Betrachten wir also diese Gattung von mediis, nämlich reine deponentia und zwar im Anschluss an Buttmann's grössere Grammatik.

ayaμai. B. übersieht das fut. dɣáσouai (Hom.). Der gewöhnlichere Aor. ist allerdings nyáron statt nyacáuny, cf. Anab. I, 1, 9; Cyr. II, 3, 19; Hell. VII, 4, 10 p.; 5, 16. Lys. 2, 40. Isocr. paneg. 84; Phaedo 88; Euthyd. 276 D; Gorg. 526 C; Polit. 306 E; 307 A; Tim. 37 C; Parm. 135 E; Symp. 179 C (180 νлεо-). Aеl. V. H. V, 6, 1; (XII, 1, 27 únɛg-); Plut. Lyc. 29. Diese citirten Stellen dürften das Ueberwiegen der Form yάon bestätigen; jedoch irrte B. (S. 61, I), wenn er yaoάuny nur als episch gelten liess; für yaoάun finden sich prosaische Stellen, einmal Dem. Cor. 204: vís γὰρ οὐκ ἂν ἀγάσαιτο τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῆς ἀρετῆς etc.; und Plut. Fab. Max. 18 m.: μάλιστα δ ̓ ἄν τις ἠγάσατο τὸ φρόνημα καὶ τὴν πραύτητα τῆς πόλεως etc.

αἰκίζομαι, misshandele. (αικίζω bekanntlich nur dreimal und zwar bildlich bei Soph.) αiziovμai kaum nachzuweisen. Als Aor. finden wir ᾐκισάμην und ᾐκίσθην und zwar

xioάuny: Anab. III, 1, 18; Isocr. Phil. 103. Isae. 9, 7. Lyc. 136. Arr. An. II, 7, 2; Plut. Sol. 30: avròv-, Timol. 34 p.

yxion; Anab. II, 6, 29; Andoc. I, 138. Lys. 6, 27. Isocr. Pan. 154; Soph. Ant. 206. Passive findet sich aixíσdžvaι bei Xenoph. u. Arist. noua haben wir passivisch: Eur. Med. 1130: Tis τvQávvwv ἑστίαν ᾐκισμένην χαίρεις κλύουσα etc.

αἰνίττομαι spreche in Räthseln.

aivízoua scheint nicht nachweisbar zu sein. Der gewöhnl. Aor. ist višάuny, cf. Plat. Rep. 332 B; Theaet. 152 C; Ar. Eq. 1085; Av. 970. Soph. Aj. 1158. Ein Aor. vízny findet sich Plato Gorg. 495 Β., allein im passiven Sinne: ταῦτά τε γὰρ τὰ νῦν δὴ αἰνιχ θέντα πολλὰ καὶ αἰσχρὰ φαίνεται συμβαίνοντα,

aitiάoua ist hinsichtlich des passivischen Gebrauches in gewissen Formen bereits besprochen (VI, 248).

ἀκέομαι,

à xéoμai, medeor — Aor. xɛσáμny, cf. Antipho IV, c. 7; Ael. Var. H. I, 4, 3; Hdt. I, 167 m; IV, 90. xéon passive Pausan. II, 27, 3;

als activ bei Hippocr. u. Hesychius.

ἁμιλλάομαι

--

über die passiven Bedeutungen cf. VI, 248; ausserdem ist zu beachten, dass ausser dem gewöhnlichen fut. quiààñooμai, cf. Ar. Pax, 950; Plat. Rep. 349 C. Leg. 833 A ein άμånýσoμai sich findet Palaeph. 6, 2. Ausser dem passiven diquíλλntai bei Lucian. Paras. 58 hat Polybius activisch μíλqμai.

άovéo pai, infitiari, negare, recusare.

[ocr errors]

-

f. dovýσouai, cf. Plato Gorg. 460 D άn-; Ar. Eccl. 365. Soph. OR. 571. ἀρνηθήσομαι lesen wir Soph. Phil. 527: χη ναῦς γὰρ ἄξει, κοὐκ ἀπαρνηθήσεται Schneidewin fasst es passive: das Schiff wird ihn aufnehmen und er soll nicht zurückgewiesen werden (repulsam non feret); einfacher ist es jedoch activisch gefasst: navis eum feret neque recusabit. - Bezüglich der Aoriste lesen wir dovýcɑoda und άovnýňvaι promiscue, und zwar

άovýcαoda Aesch. fals. leg. 69; Ctes. 234. Hdt. III, 1 (74 85-). Ael. V. H. XIV, 28, 1.

ἀρνηθῆναι (öfter als αρνήσασθαι) Thuc. VI, 60 (ἢ ἀρνηθέντι διὰ Síxns éldeïv, quam si negans judicii discrimen subiret).; opp. hier *òμo2oyñøαι, confiteri; ebenso Lys. 4, 1; Isocr. 21, 22. Lyc. 30. Dem. Aph. 3, 18. Onet. I, 27. Phil. III, 54 av ovd är ågrydetev ἔνιοι ὡς οὐκ εἰσὶ τοιοῦτοι. Mid. 191.

ἀπαρνηθῆναι

-

cf. Plato Soph. 217 C. Rep. 468 C. ¿§- Pl. Leg. 949 A. Sympos. 192 E.

nevntai als Med. Dem. Aph. II, 23; passivisch nicht gebräuchlich. βιάζομαι -die passiven Bedeutungen und Formen sind allgemein schon VI, 249 besprochen. Zur Vollständigkeit sei im Detail durch

Stellen bemerkt, dass A. M. stets active, A. P. stets passive sich gebraucht findet, und zwar:

A. M.: Thuc. I, 38 p. 63; 75. [xat- IV, 123 m]. Cyrop. III, 3, 69.
Dem. Leoch. 53. Plato Polit. 296 D.

A. P.: Thuc. I, 93. (лgos- 106); IV, 15. Mem. I, 2, 10. Vect. 5, 7.
Cyneg. 9, 10. [anо Cyrop. IV, 2, 24). Dem. Phil. II, 14. Cor.
175. Mid. 45. Lept. 166. Plato Polit. 296. Hdt, VII, 83.
Ein fut. P. ist von Biatoμa nicht nachzuweisen.

βούλομαι hat ausser βουληθῆναι auch ein συμβουληθῆναι, cf. Euthyd. 296 D: εἰ μὴ συμβουληθείη ὁ ἀδελφός σου etc.

Bovyάoμai, rugio. Praes. Soph. Trach. 805.

povznoάuny Apoll. Rhod. 4, 19. (av- Plat. Phaed. 117 D).

povzny findet man Soph. OR. 1265.

Béßovya bei Hom.; und Soph. Trach. 1072.

Saлavάoμαι neben danavάw; impf. hievon mit acc. cf. Lys. 25, 13. part. p. praes. cf. Andoc.: οἱ μεγάλα δαπανώμενοι, πολλῶν δεόμενοι. Ein F. M. und ein A. M. scheint nicht nachzuweisen. Dagegen

lesen wir danavηdñvai sehr oft, sowohl active, als passive, und zwar 1) als A. M.: Isocr. 15, 156 ohne acc.; Isae. 5, 43 mit acc.

2) als A. P.: Cyrop. II, 4, 11'(xatα- Xen. de vect. 5, 12 bis). Hdt. II, 125.

Ebenso ist das Perf. von daлavάopia in doppeltem Sinne gebräuchlich, und zwar

1) P. M. Isocr. 18, 63; Dem. Ol. I, 27: %oa Sedɑnávŋode εis tòr πόλεμον,

2) P. P. Lys. 21, 5 ἐμοί- Isocr. 2, 19; τὰ δεδαπανημένα; (καταHdt. V, 34) Plut. Pericl. 14 bis (das zweite Mal hier gewiss passive zu fassen). Ob ein F. P.? ·

δέομαι

[ocr errors]

fut. denooua, cf. Isocr. 14, 2 (ngos 5, 15); Phileb. 53 B. Meno 79 D. Anab. V, 4, 9. Plut. Alcib. 37. dɛŋŋooμai haben nur Galen und Septuaginta.

Aor. nur den ny (èv Cyr. VI, 2, 30). Isocr. 14, 1. Plato Meno 79 A und B. Ar. Plut. 836; 977; 986. Hdt. I, 143. dedénua Isae. 8, 22; partic.; D. fals. 239.

δέχομαι.

[ocr errors]

δέξομαι Thuc. (V, 15 ἐν- VI, 20 προς-) 42; (απο Isocr. 21, 18), (лgos- Dem. Cor. 239); Rep. 430; Hdt. VII, 102.

¿dɛžάμŋv Thuc. IV, 103. 126. Anab. IV, 3, 31. Dem. Cor. 178. Dagegen ἐδέχθην passive: Dem. Boeot. II, 14 εἰς -, καὶ οὕτως ὑπ ̓ ἐμοῦ εἰς τὴν οἰκίαν εἰςδεχθέντες etc.

Sédeyμai nur Med.: Thuc. I, 9 (ava- Isae. 3, 18) Aesch. fals. 134. (Ctes. 156 vлo-). Ar. Ach. 478. Aesch. Cho. 750; Eum. 894. (els Soph. Trach. 376).

διηγεῖσθαι

-

fut M. oft, z. B. Andoc. Alc. 26. Isocr. 17, 3.

A. M. oft, z. B. Isoc. 17, 39; 18, 4.

P. M?; P. P. Antiph. Venef. extr.

δύναμαι, δυνήσομαι, ἐδυνήθην, δεδύνημαι sehr oft. Hdt. stets Aor.: ἐδυνάσθην.

δωρεῖσθαι (munerari) (auch δωρέω Hes. und Pind.)

F. M. Plato Phaedr. 256 E.

A. M. Anab. VII, 3, 27 bis. Hell. VI, 3, 6. Rep. 394 A. Leg. 666 B. Hdt. IV, 88, 89.

A. P. und zwar mit passiver Bedeutung Hdt. VIII, 85: καὶ χώρη οἱ ἐδωρήθη πολλή. Soph. Αj. 1029: Εκτωρ μὲν, ᾧ δὴ τοῦδ ̓ ἐδω ρήθη πάρα, ζωστῆρι πρισθείς etc. Isocr. 4, 26.

Ρ. Μ. cf. Plato Tim. 46 C.: τὸ δὲ μέγιστον αὐτῶν εἰς ὠφέλειαν ἔργον, δι ̓ ὃ θεὸς αὔθ ̓ ἡμῖν δεδώρηται etc.

εὔχομαι.

impf. ηὐχόμην Isae. 8, 16. εὐχόμην X. Mem. I, 3, 2.

F. M. Lys. 6, 4. Plato Phaedr. 233 E.

Α. Μ. Thuc. II, 74. X. Cyneg. 6, 13. Isocr. 6, 80. 18. Phil. II, 30. Lept. 67.

P. M. Soph. Trach. 610.

Dem. Ol. III,

P. P. Plato Phaedr. fn:: ἔτι ἄλλου του δεόμεθα, ὦ Φαῖδρε; ἐμοὶ μὲν γὰρ μετρίως ηύκται (nicht εύκται).

Ueber θεάομαι und ἰάομαι verweise ich bezüglich des passivischen Gebrauches dieser Verba auf Bd. VI S. 250; zu bemerken ist nur noch, dass von θεάομαι Ρ. Μ. sich oft findet, z. B. Cyrop. VII, 5, 7. Dem. Mid. 2, plusq. Plato Laches 178, Polit. 264 C; dagegen existirt kein τεθέαμαι als P. P. Von ἰάομαι scheint ein ἴαμαι in keiner von beiden Bedeutungen nachweisbar zu sein.

κτάομαι.

F. M. Thuc. VI, 30. Legg. 747 C. (ava- Hdt. I, 50).
A. M. Thuc. II 41a und 43a.

Ρ. Μ. κέκτημαι Thuc. II, 53, 61, 62 p. προς-). Arr. Anab. VII, 44. P. P. Thuc. VII, 70: κεκτημένη θάλασσα und Plato Philebus 59, Α: περὶ οὖν τὰ μὴ κεκτημένα βιβαιότητα μηδ ̓ ἡντιναοῦν πῶς ἄν ποτε βέβαιον γίγνοιθ ̓ ἡμῖν καὶ ὁτιοῦν;

A. P. Thuc. I, 123: οὐ γὰρ δίκαιον ἃ τῇ ἀπορίᾳ ἐκτήθη (quae in egestate parata sunt) τῇ περιουσίᾳ ἀπολέσθαι; und Eur. Hec. 449: τῷ δουλόσυνος πρὸς οἶκον κτηθεῖσ ̓ ἀφίξομαι; sonst oft τὰ κτηθέντα. P. F. ΠΙ mit activer Bedeutung: Rep. 591 A: ἐξ ὧν πονηρὸς μὲν ἔσται, πλείω δὲ χρήματα ἢ ἄλλην τινὰ δύναμιν κεκτήσεται; λογίζομαι.

λογιοῦμαι Thuc. V, 87. Aesch. Ctes 168. Dem. (cor. 99 ύπο-) fals. 57. Lept. 83. Conon. 32 ein F. P. cf. Krüger.

λογίσασθαι Hell. II, 4, 28; VI, 1, 5. Dem. Phorm. 22. Meno 82 D.

Hdt. VII, 205.

ava- Aesch. Ctes 236. Hell. III, 5, 11.

αντι- Antiph. II, b, 8.

δια- Dem. Cor. 98.

ἐκ- Thuc. I, 70.

ἐπι- Dem. Leoch. 34.

κατα- Halon. 6.

Phorm. 60. Leoch. 35. Phileb. 58 D.

συλ- Panath. 164. Gorg. 479 C.

ὑπο- Isae. 9, 6. Dem. Cor. 98 f. 100, 197.

P. M. Dem. Steph. I, 68. Aph. II, 12 συλ- Coron. 172).

P. P. Lys. 32, 21. (απο- Xen. Oec. 9, 8.) Plato Phaedr. 246 C.

Dem. Cor. 172. συλλελογισμένον ὀρθῶς.

A. P. Cyrop. III, 1, 33. Hell. VI, 7 (passive).
(ξυλ- Rep. 531 D). (ἐπι- Hdt. VII, 177, seq. ὅτι

[merged small][ocr errors]

Dem. Aph. I, 20
Med.).

hat ein activum, zu welchem die passiven Formen

F. M. Aesch. Ctes. 207 p. Dem. Mid. 138. Ar. Eq. 1400.

[blocks in formation]

A. P. mit medialer Bedeutung: Dem. Phil. III, 54; Mid. (86 δια) 132 p. Conon 5.

mit passiver Bedeutung: Plato Phaedr. 275 Ε: καὶ οὐκ ἐν δίκῃ λοιδορηθεὶς τοῦ πατρὸς ἀεὶ δεῖται βοηθοῦ. Gorg. 457 D: λοιδορη θέντες τε καὶ εἰπόντες καὶ ἀκούσαντες περὶ σφῶν αὐτῶν τοιαῦτα Plut. Lycurg. III: ὁ δὲ ἀδελφὸς αὐτῆς Λεωνίδας, καὶ θρασύτερον ποτε τῷ Λυκούργῳ λοιδορηθείς active.

λυμαίνομαι.

F. M. Cyrop. VI, 3, 24. Dem. Timocr. 1.

A. M. Lys. VI, 20 f., 30, 2 m. Isoc. (IV, 110 dia) V, 43. XX, 12. Isae. 6, 18 f. Din. I, 12. Dem. Callicl. 11.

Ρ. Μ. λελύμασμαι Dinarch. I, 29, 64. Dem. Mid. 173 f. Steph. I, 27. Dem. Phil. III, 36: ἦν τι τόθ ̓ ἃ νῦν οὐκ ἔστιν, νῦν δ ̓ ἀπολωλὸς ἅπαντα λελύμανται καὶ ἄνω καὶ κάτω πεποίηκε τὰ τῶν Ἑλλήνων πράγματα.

P. P. Hell. VII, 5, 18: λελυμασμένος τῇ ἑαυτοῦ δόξῃ. Lept 142: πότερον αὐτὸ δεῖ σῶν εἶναι καὶ ὅμοιον τῷ προτέρῳ, ἢ μεθεστάναι καὶ λελυμάνθαι.

Α. Ρ. ἐλυμάνθην — Aesch. Choeph. 288 (990 Dind.): καὶ διώκεται πόλεως χαλκηλάτῳ πλάστιγγι λυμανθὲν δέμας (et per urbem insequitur aereo flagro laceratum corpus.)

« PreviousContinue »