Page images
PDF
EPUB
[blocks in formation]
[blocks in formation]

Nur uneig. gehört hierher das Zahlzeichen I= 1 (unus u. primus).

lacehus, i, m. (Taxxos), I) der Festname des schen Bacchus zu Athen u. Eleusis, Cic. delegg. 2 34. Catull. 64, 251. - II) meton. = Wein, Verg. ecl, 6, 15. Col. poët. 10, 309. Jacob, f. Jacob. lader, n. indecl. u. Ĭādĕra, ae, f. ('Iάdega), Stadt in Julyrien, j. Zara Vecchia mit Ruinen, Form -der, Mela 2, 3, 13 (2. §. 57) P. Plin. 3, 140 . 141 u. 152. Lucan. 4, 405. Itin. Anton. 272, 1 1. 496, 7. Gruter. inscr. 301. col. 5. Mus. Veron. 267, 1: Form -dera, Murat. inscr. 881, 6. - Dav. ladertīni, ōrum, m., die Einw. von Jader, die Japertiner, Auct. b. Alex. 42, 3.

=

Ialysos, i, f. ('laλvoós), Stadt auf der Insel Rhobus, noch j. Jaliso, Mela 2, 7, 4 (codd. Ilysos). Plin. 5, 132. – Dav. Iālýsius, a, um, jalyfisch, poet. rhodijah, Telchines, Ov. met. 7, 365. lalýsus, i, m. (Táávoos), ein Sohn des vierten Col, Cic. de nat. deor. 3, 54: deffen vom Brotogenes geformte Statue im Alterthum berühmt war, Plin. 35, 102. Cic. or.5; Verr. 4, 135. Gell. 15,31,3. iambēlēgus, a, um (laμßélɛyos), aus einem Jambus und einem Elegus bestehend, metrum, Serv. de cent. metr. 9, 17. p. 466, 14 K. Plot. art. gr. 3, 11, 2. p. 543, 20 K.

lambeus, a, um (láμßɛɩos), jambisch, Hor. art. poët. 253.

iambiens, a, um (laußızós), jambisch, pes, versus, Diom.: hexameter, dessen sechster Fuß ein Jambus ift, Diom.: numerus, Mart. Cap. - subst., iambicus, i, m., ein Jambendichter = Satiriker, Apul. apol. 10.

iambōdes, is (laμßwdns), jambenartig, pes, Diom. 482, 3.

iambus, i, m. (laußos), I) ein jambisches Versglied (1), Hor. art. poët. 251. - II) meton., ein jambischer Vers, jambisches Gedicht, Cic. u. A.: iamborumscriptor(=laußoyoάpos), Quint. u. Vopisc. lanthinus, a, um(lávdivos), veilchenfarbig, vios lett, color, Plín. 21, 45: vestis, Plin. 21, 27: vestimenta, Hier. in Ezech. 16, 10: tunicae, Vopisc. Bonos. 15, 8: pelles, Vulg. exod. 25, 5 u. ö.: velamen, Vulg. num. 4, 25. fubft., a) ianthinum, in., das Violett, Ulp. dig. 32, 70. §. 13: calceavi te ianthino (mit violettem Schuhwerk), Vulg. Ezech. 16, 10. - b) ianthina, orum, n., violette Kleider, Mart. 2, 39, 1. ianthis, thīdis, f. (lavdis), eine violenfarbige Blume, Mare. Emp. 17.

[ocr errors]

Iǎpētus, i, m. (Ianɛrós), ein Gigant, Gatte der Clymene, Vater des Atlas, des Epimetheus u. ProGeorges, lat.-dtsch. Handwb. Aufl. VII. Bd. II.

I.

metheus, Verg. ge. 1, 279. Lact. 2, 10, 7 sq.: genus lapeti, Prometheus, Hor. carm. 1, 3, 27; u. daff. satus Iapeto, Ov. met. 1, 82. Dav. Iăpĕtionides, ae, m. ('Ianeτiovions), der Japetionide (Sohn des Japetus), d. i. Atlas, Ov.: im Plur. Prometheus u. Epimetheus, Claud.

=

Ťapуdes(lapŭdes), um, Acc. as, m. (láлvdes), e. Völkerschaft im nordwestl. Jllyrien, Liv. 43, 5, 3. Cic. Balb. 32: regio Iapydum, Plin. 3, 127: Form Iapudes, Corp. inscr. Rhen. 484,4. Fast. triumph. a. u. 625 (im Corp. inscr. Lat. 1. p. 459). - Dâv.: A) Iapys, pуdis, japndifch, Timavus, Verg. ge. 3, 475.-B) lapуdia (lapŭdia), ae, f., das Gebiet der Japyder, Japydien, Tibull. 4, 1, 208. Plin. 3, 129 u. 140: Form lapudia, Sall. hist. fr. inc. 12 (fr. 2, 24). Orell. inscr. 5277 (wo Genit. Japudiai). Lāpуgia u. Ìāpуgius, s. Iapyx. Japys, f. Lapydes.

102.

Lapyx, pygis, Acc. pуga, m. (Iάnv§), I) Sohn des Dädalus, der sich in Italien niederließ und der Landschaft Japygia (s. u.) den Namen gab, Plin. 3, - II) der Japygier, A) als Name eines apul. Fluffes, Plin. 3, 102: Iapygis arva, Apulien, Ov. met. 15, 52. B) als Name eines Windes, der den Griechen aus Apulien kam, der Westnordwestwind, günstig denen, die von Brundisium aus nach Griechenland überfahren wollten, Hor. carm. 1, 3, 4. Verg. Aen. 8, 710. Gell. 2, 22, 21. Ampel. 5, 2: vollst. ventus lapyx, Gell. 2, 22, 23: Iapyx ventus, Apul. de mund. 14 nach Koziol's Vermuthung (wo Goldbacher Japygeum [sc. ventum]): Japyx sive favonius, Veget. mil. 4, 38. p. 155, 3 L. C) adj. = japygisch, Garganus, Verg. Aen. 11, 247: Daunus, Ov. met. 14, 510. Dav. Iāpуgius, a, um ('Ianvy105), japygisch = apulisch od. calabrisch, Ápuliae promontorium, Ampel. 5, 2: Acra Iapygia, . Acra. - subst., Iapygia, ae, f. (Ianvyia), eine Landschaft in Großgriechenland, ein Theil von Calabrien, i. Terra d'Otranto, Plin. 3, 102. Ov. met. 15, 703. Apul. de mund. 14; vgl. Serv. Verg. ge. 3, 475 (wo lapigia geschr. ist).

[ocr errors]

Iarba u. Iarbas, ae, m., ein afrikanischer König, Nebenbuhler des Aeneas, Form -a, Ov. fast. 3, 552: Form -as, Verg. Aen. 4, 36 u. 196. Dav. Iarbīta, ae, m., der Jarbite = Mauretanier, Hor. ep 1, 19, 15.

lardanis, nidis, f., die Jardanide (Tochter des Jardanus), d. i. Omphale, Ov. her. 9, 103. Iǎs, ǎdis, f. ('Iάs), ionisch, Prisc. 2, 39. Iăsides, ae, m. ('Iaoidns), der Jafide (Sohn od. Nachkomme des Jasius), Verg. Aen. 5, 843: v. Adraftus b. Stat. Theb. 1, 541.

Tasine, f. iasione.

Iǎsion, onis, m., s. Iasius.

Tăsiōné, és, f. (laoiavn), eine Pflanze mit weißer Blume, wahrsch. die große Baunwinde (Convolvulus sepium, L.), Plin. 21, 105 u. 22, 82 Jan (Detl. iasine).

Iăsis, sidos, f., die Jafide (Lochter des Jasius), d. i. Atalanta, Prop. 1, 1, 10.

1

1. Īăsĭus u. ĭāsius, a, um, f. 2. Iasius u. Iassus. 2. Iăsius, ii, m. (Táoios), I) ein argivischer Kö nig, Vater der Atalanta, Hyg. fab. 70 u.99.-Dav. Iăsius, a, um, iafisch = argivisch, virgo, d. i. Io, Val. Fl. 4, 353. II) ein kretischer Landmann, Gelieb ter der Ceres (d. i. Freund des Feldbaues), Verg. Aen. 3, 168. Ov. am. 3, 10, 25. - ders. Iăsiōn, ōnis, Acc. ōna, m. ('laoiwv), Óv. met. 9, 423.

lasōn, onis, m. (Tάowv), I) Sohn des Aeson, Königs in Theffalien, Anführer der Argonauten, welche nach Colchis segelten, um das goldene Bließ zu holen (vgl. Medea), Cic. Tusc. 4, 69. Ov. met. 7, 5.- mense quidem brumae quum jam mercator Iason clausus et armatis obstat casa candida nautis, während des Schneemonds selbst, wo Jason der Kaufmann Sperre leidet u. die weißen Buden vor den bewaffneten Schiffern (Argonauten) stehen. (nach der schon alten Ansicht, daß Jason, ein schlauer Kaufmann, mit den Argonauten eigentl. auf eine Handelsspeculation ausgeschifft sei, u. mit Anspielung auf das Factum, daß in Rom in der Säulenhalle des Agrippa die innern Wände mit einem großen Gemälde verziert waren, welches den Jason mit den Argonauten vorstellte, u. daß in diesen Säulenhallen die Kaufleute ihre mit Leinwand überzogenen Buden aufschlugen, also das Gemälde versperrten u. unsichtbar machten), Juven. 6, 153 sq. - Dav.: A) Iasonides, ae, m. (Taoovidns), der Jafonide (männ licher Nachkomme des Jason), juvenes, Thoas u. Eu nus, Söhne des Jason, Stat. Theb. 6, 340. - B) Iasonius, a, um (Taσóvioc), tafonisch, carina, das Schiff Argo, Prop.: remex, die Argonauten, Ov. II) ein Tyrann in der alten Stadt Pherä, Zeitgenoffe des Epaminondas, Cic. de off. 1, 108. Nep. Timoth. 4, 2. Val. Max. 9, 10. ext. 2.

iaspachātēs, ae, m. (laonazáτns), eine Art Achat, der Jaspachat, Plin. 37, 139. íaspiděus, a, um (iaspis), jaspisartig, gemma, Plin. 37, 156 Jan (Detl. iaspidis).

iaspis, pidis, ('conıç), der Jasvis, ein grüner Edelstein, Plin. 37, 115. 118. 119. Lucan. 10, 121. Stat. Theb. 7,659. Claud. IV. cons. Hon. 591. Avien. orb. terr. 469 u. 1322. Prisc. perieg. 755 u. 1020. Mart. 5, 11, 1 (wo Acc. Plur. iaspidas). Juven. 5, 42 (wo Nbf. hiaspis). Tert. adv. Marc. 2, 10 (wo Acc. iaspin). Vulg. exod. 28, 18; Jesai. 54, 12 (wo Acc. iaspidem). Mart. Cap. 1, 75: gemma iaspis, Corp. inscr. Lat. 2, 2060 extr.: fulva, wahrsch. unser Topas, Verg. Aen. 4, 261. als Schmeichelwort, iaspi (Voc.) figulorum, August. bei Macr. sat. 2, 4, 12.- Dav. ĭaspius, a, um, aus Jaspis, Jaspis-, lapilli, Anthol. Lat. 82, 5 M.

ĭaspius, a, um (iaspis), aus Jaspis, lapilli, Anthol. Lat. 82, 5 M. (= Maecen. bei Isid. 19, 32, 6). ĭasponyx, nychis, f. (iaonóvv§), der Jaspongy, eine Art Jaspis mit wolkigen u. schneeweißen Stellen, Plin. 37, 118.

Iassus (lasus), i, f. ("Iaooos, "Iaoos), eine feste u. reiche Stadt in Carien, mit einem Hafen, j. Askem od. (richtiger) Asyn Kalessi, Liv. 32, 33, 7. Dav.: A) Iassius (lasius), a, um ('Iαoixós), iaf fisch, sinus, Meerbusen an der Westküste Cariens, jezt Meerbusen von Astem oder Asym Kaleffi, Plin. - subst., Iassii, orum, m., die Einw. von Jassus, die Jaffier, Plin.-B) Iassenses, fum, m., die Einw. von Jassus, die Jaffenser, Liv.

Iastius, a, um ('Iάorios), ionisch, sonus, eine der fünf Grundtonarten in der griech. Musik, Mart. Cap. 9, 935. Cassiod. de music. p. 557 (a) ed. Garet.

iatrălīptes, ae, m. (latgaleinτns), der Jatra, lipte, urspr. ein Gehülfe des Arztes bei Einreibun

gen 2c. (reunctor medici, Plin. 29, 4), dann auch ein selbstständig durch äußere Mittel und Vorschreiben einer geregelten Lebensweise heilender Arzt, Plin. ep. 10, 5 (4), 1; 10, 6 (22), 1; 10, 10 (5), 1: in Bädern, Petr. 28, 3; vgl. aliptes. Dav. Iātrălīptice, es, f.(latgaleiñtian sc. réxvn), die Kunst des Jatralipten, Plin. 29, 4.

iatria, ae, f. (largɛía), das Heilen, die Heilung, Alcim. Avit. ep. 74.

iatromea, ae, f. (largóuɛia), die Hebamme, Orell. inscr. 4232.

Iātrōnīcēs, ae, m. (latgovixns), Besieger der Aerzte, Inscr. b. Plin. 29, 9.

Jātrosophistēs, ae, m. (latgoooplotńs), ein Arzneigelehrter, Fulg. myth. 3, 7.

lāzyges, um, m. ('Iάğvyes), eine sarmatische Völkerschaft an der Donau, Ov. trist. 2, 191. Tac. ann. 12, 29. Sing. Iazyx, zygis, m., der Jazyger, adj. = jazygisch, Ov. ex Pont. 4, 7, 9. Iber. f. Hiber... ibēris, f. hiberis.

...

1. Ibērus, f. Hiberus.

2. İbērus, a, um, f. Hiberes.

ibex, bicis, m., der Steinbod, Plin. 8, 214. Vulg. 1. regg. 24, 3; Iob 31, 1. Sulp. Sev. dial. 1, 16, 3: Nbf. ibix, Vulg. (Amiat.) Jesai. 34, 11.

ibi, Adv. (vom Pronominalstamme I, is); I) daselbst, da, dort, Enn. fr., Komik., Cic. u. A.: m. folg. Genit., ibi loci, Plin. 6, 30: corresp. mit a. Adverbb., ibi...hic, Plin.: ibi... alibi,Cels.: ibi...ubi, Cic.: ubi ...ibi, Romit.: ibi... unde, Vell. - bei einem Verbum der Bewegung, da dahin, quum ibi venerimus, Gaj. dig. 1, 2, 1 extr. — II) übtr.: A) da, dann, alsdann, ibi infit, Liv.: ibi ira est suppressa, von nun an, Liv.: ibi demum, dann erst, Ter.: so auch ibi tum, Cic.: ibi vero, dann erst recht, Sall. B) daselbst, da, dabei, darin, ibi (bei dem) imperium fore, ubi victoria fuerit, Liv.: u. so ibi (bei ihm) animum parem tantae potestati esse, Liv.: ibi nos reperiet, Cic.: ibi exercuit, Sall.: ibi sum, ibi nunc sum, ich bin dabei (= ich denke daran), Ter.: ibi (in diesem Falle) omnibus ire dormitum odiost, Plaut.

ibicīnus, a, um (ibex), vom Steinbock, fimus, Plin. Val. 5, 45.

ibīděm, Adv. (ibi u. Demonstrativsuffix dem, wie in i-dem u. dgl.), I) ebendafelbft, Komik., Cato, Cic. u. A.: hic ibidem, an eben dieser Stelle, Cic. corresp., ubi... ibidem, Plaut.: ibidem. . . ubi, Plaut. u. Justin.: mit folg. Genit., ibidem loci, Plaut. cist. 2, 1, 53. - bei einem Verbum der Be wegung, ebendahin, ibidem trahere, Plaut. trin. 203 u. a. - II) übtr., ebendarin, ebendabei, Cic. Caecin. 23. Verg. ge. 3, 500. - ĭbĭděm gemessen bei Plaut. Bacch. 313 u. a. Juven. 3, 80. Paul. Nol. carm. 19, 48.

[ocr errors]

ibis, Genit. ibis u. ibidis, Acc. ibim, Plur. ibes u. ibides, Genit. ibium, Acc. ibes u. ibidas, f. (Bis), der Jbis, ein Wasservogel, ital. curli (Falcinellus, L.), der heilige Vogel der großen Mutter Isis und von ihrem Dienste unzertrennlich, Plin. 10, 75. 87. 97. 134. Plin. 30, 142 (wo Genit. ibium). Solin. 32, 32. Cic. Tusc. 5, 78; de nat. deor. 1, 82 u. 101. Mela 3, 8, 9 (wo Acc. ibidas). Vgl. Heinrich Juven. 15, 3. - Titel eines Schmähgedichts des Ovid nach einem ähnlichen Gedichte des Callimachus; vgl. W. Teuffel's Gesch. der röm. Literat. 245, 3. ibiscum, f. hibiscum. ibix, j. ibex. ĭbrida, s. hibrida. Ibycius, f. Ibycus.

Ibycus, i, m. (Iẞßvxos), ein griechischer Lyriker

aus Rhegium, Zeitgenosse des Hipponar und Ana-
creen, blühend um 540 v. Chr. zu Samos, bekannt
durch die von ihm zu Zeugen seiner Ermordung an-
gerufenen Kraniche, Cic. Tusc. 4, 71. Stat. silv. 5,
3, 152. - Dav. Ibуcius, a, um ('Iẞvzetos), ibucijah,
des Jbycus, metrum, Serv. de cent. metr. 461,24.
Icades, dum, f. (eixádec), f. icas.
Icădins, fi, m. (Ixádios), ein berüchtigter See
räuber, Cic. fat. 5.-ders. Icădiōn, ōnis, m., Lucil.
sat. fr. inc. 36; vgl. Paul. ex Fest. 106, 5.
Icaria, ae, f.(Ixapia), Insel im ägäischen Meere,
j. Nicaria, Mela 2, 7, 11. – Icăròs gen. bei Plin.
4, 68 u. a.

1. Icărius, ii, m. (Ixápios), Sohn des Debalus, Königs in Lacedämon, Bruder des Tyndareus, Bater der Penelope, deren Freier um sie einen Wetts lauf anstellen mußten, Ov. her. 1, 81. Hyg. fab. 56. -Dav.: A) Icărĭōtis, tidis, f. ('Ixaqiwris), die Jcaristide (Tochter des Jcarius) = Penelope, Prop. 3, 13, 10. Verg. cul. 265.- (poet.) adj. icariotisch, tela, Ov. ex Pont. 3, 1, 113. B) Icăris, ridos, f(Ixapis), die Icaride (Tochter des Jcarius) = Penelope, Ov. Ib. 389.

[ocr errors]

2 Icărius, ii, m. = 1. Icarus, m. f.
3. Icărius, a, um, j. 1. u. 2. Icarus.
Icaros, i, f., . Icaria.

1. Learus, i, m. (Tzapos, bei den Griechen gew. Izdotos), ein Athenienser, Vater der Erigone, der unter Pandion's Regierung den nach Attika kommenden Dionysos (Bacchus) gastlich aufnahm. Zum Tante gab ihm der Gott die Rebe u. Schläuche mit Bein. Mit diesen Schläuchen auf einem Wagen um herfahrend, vertheilte er die Gabe des Gottes, um den Beinbau zu gründen. Hirten, die ihren von übermäßigem Rausche trunkenen Genossen für vergiftet helten, tödteten u. begruben ihn. Seine Tochter Erigone suchte ihn u. fand sein Grab, durch seinen treuen und Mära geleitet. Aus Betrübniß erhing sie sich an dem Baume, unter welchem ihr Vater begraben lag Zeus od. Dionysos versezte sie als Gestirne an ben Himmel, den Icarus sammt seinem Becher als Beotes od. Arcturus, die Erigone als Jungfrau, die Mära als den Hundsstern, Prop. 2, 33, 29. Tiball 4, 1, 10. Ov. met. 10, 450. Hyg. fab. 224: Icarius gen. b. Hyg. fab. 130 u. 224; astr. 2, 4. – Dav. Icărius, a, um ('Izág10s), icarisch, boves, der große Wagen (als Gestirn), Prop.: canis, der Hundestern, Ov.

Icēlos, i, m. (ixelos, ähnlich), Bruder des Morpheus, Ov. met. 11, 640.

Icēni, ōrum, m., eine Völkerschaft in Britannien, etwa um das heutige Glamorgan- u. Monmouthshire, Tac. ann. 12, 31 sq. u. a.

ichneumon, monis, m. (lyvεvμwv), I) die Pharaonsmaus, die den Krokodileiern nachstellt, Plin. 8, 88. Solin. 32, 25. Cic. de nat. deor. 1, 101. Vitr. 8, 2, 7. Mart. 7, 87, 5. Nemes. cyn. 54: enhydrus ichneumonis genus, Amm. 22, 15, 19. II) der Afterraupentödter, eine Art Insecten (Sphex sabulosus, L.), Plin. 10, 204 u. 11, 72.

ichnographia, ae, f. (izvoyoagia), der Entwurf, Grundriß, Vítr. 1, 2, 2.

Ichnūsa, ae, f. ('Izvovoa), der ältere griechische Name der Insel Sardinien, wegen der Aehnlichkeit mit einer menschlichen Fußsohle (izvos), Plin. 3, 85. Sil. 12, 358.

ichthyocolla, ae, f. (ix9vóxolλα), I) der Fischleim, die Hausenblase, Cels. 5, 2; 5, 19. no. 7 u. 8. Plin. 7, 198 u. 32, 73. II) der Fisch selbst, wovon jener gewonnen wird, der Hausen (Acipenser Huso, L.), Plin. 32, 72 (73).

Ichthyophagi, órum, m. (izvogάyoɩ), Fischeffer, Name mehrerer Völker, die von Fischen leben, Plin. 6, 95 u. a. griech. Genit. Plur., Ichthyophagōn insulae, Plin. 6, 151.

icio od. ico, īci, ictum, ĕre, mit einem Stoße od. Schlage erreichen = treffen, I) eig. u. meton.: 1) eig.: ic. femur, Plaut.: fuscina ici vidulum, Plaut. fr.: lapide ictus, Caes.: pugno (von einem Faustschlag) ictus, Liv.: sagitta ictum esse, Treb. Poll.: funda graviter ictum esse, Liv.: adversum femur (vorn an dem Sch.) tragula graviter ictus, Liv.: ictus fragmento subsellii, Liv. epit. u. Val. Max.: quod e tabulato ejus noctu lapide ictus esset, Gell.: gravi vulnere ictus, Liv.: ab apro ictus et occisus est, Lact.: Gallum umbone ictum deturbat, Liv.: corruit icta, fie stürzte getroffen zusammen, Liv. - Victoria (Statue der V.) vento icta (durch e. Windstoß) de podio decidit, Spart.: bes. vom Treffen des Blites, fulmen lauri fruticem non icit, Plin.: laurus sola fulmine non icitur, Plin.: quum fulmine icta sunt (animalia), Sen.: fulmine ictus, Liv., od. e caelo ictus, Cic.: so ictae (fulgure) dapes, Tac.: dah. poet. ictum caput, ein vom Wein betäubter, umnebelter Kopf, Hor. sat. 2, 1, 24 sq. (vgl. Archiloch. fr. 38 ed. Lieb.: olvo σvyxeqαvvwdeis poéras; u. Ov. rem. 146: multo tempora quassa mero). ibi haud secus quam pestifero sidere icti pavebant, wie vom Pesthauche eines bösen Gestirns getroffen = in panischen Schrecken versezt, Liv. 8, 9, 12. im Bilde, im Allg., domestico vulnere ictus, durch häusliches Leiden tief verwundet, Tac. Agr. 29. - u. das Bild von Treffen des Blitzstrahls, haec enim certe petebantur, quum in me Dav. Icărius, a, um (Ixá-... illa flamma illorum temporum coniciebatur. g), icarish, Ic. mare, das icarische Meer (der Excepi, et pro patria solus exarsi, sic tamen, ut Theil des ägäischen Meeres, der die Insel Icaros vos iisdem ignibus circumsaepti me primum ictum Jcaria [. Nicaria] umströmt u. wohl von dieser pro vobis et fumantem videretis, Cic. de har. resp. benannt ist), Plin. u. Apul.: daff. Ic. pelagus, Claud., 45: nec vellent ictae (des vom Blizstrahl des Veraquae, Ov., fluctus, Hor.: u. daff. subft. bl. Icarium, derbens getroffenen) limen adire domus, Ov. trist. Or. fast. 4, 282: u. dav. Ic. litus, Ov., od. Asiae 5, 4, 34. - 2) meton. (von dem dazu nöthigen Belitera, Plin. stätigungsopfer), icere foedus, ein Bündniß machen, schließen, Cic. u. Liv. II) übtr., Partic. ictus (wie ßeßinuévos), von irgend einem äußern umstand od. einem heftigenGemüthszustand unangenehm berührt, aufgeregt, beunruhigt, betroffen, ictus novā re, Liv.: ictus rebellione, Liv.: metu icta, Liv.: conscientia ictus, Liv.: desideriis icta, tief durchdrungen von Sehnsuchtsschmerzen, Hor. – 13 Ge

2 Icarus, i, m. (Ixapos), Sohn des Dädalus, fah mit seinem Vater, der sich und ihm künstliche Flügel bereitet hatte, aus Creta. Dädalus hielt sich nahe an der Oberfläche der Erde, Icarus aber, vergeblich gewarnt, schwang sich höher, sodaß die Son Benwärme das Wachs seiner Fittige schmolz und er abstürzte in das Meer, das nach ihm (der Mythe nach) das icarische genannt wurde, Ov. met. 8, 195 4. Hyg. fab. 40.

icas, cădis, f. (elzás, die Zahl zwanzig), Plur. icadea, Acc. das (elxádes), der dem Epicur zu Eh ten gefeierte zwanzigste Tag jedes Monats (weil der 20. des Gamelion Epicur's Geburtstag), Plin. 35, ; gl. Cic. de fin. 2, 101. iccirco, f. idcirco. leeius portus, f. Itius.

bräuchliche Formen sind nur icit, iciunt, icere, Perf.icit,iceram,iceras, icero, icisse, Passiv Präs. icitur, icimur, Perf. ictus est u. Partic. ictus; vgl. Neue's Forment. 2, 389 (502) ff. u. (für Plaus tus) Brix Plaut. mil. 28. - Die Form ico führt Prisc. 10, 17 an, die Form icio aber (analog dem jacio) nehmen Gell. 4, 17, 8 u. Prisc. 10, 3 an; beide Formen Anecd. Helv. 220, 23. Nach Caper bei Prisc. 10, 17 ist eigentl. ico zu meffen, Lucrez aber mißt auch im Präs. Icit.

[ocr errors]

=

icon, conis, f. (elxwv), als rhet. t. t., e. Bild: e. Gleichniß, Apul. de not. aspir. §. 24. - Plin. 8, 215 Detl. u. Mayh. fictas cera nuces. Iconicus, a, um (ɛizovizós), nach dem Leben dargestellt=mitPortraitähnlichkeit u.in Lebensgröße, statua, Plin. 34, 16: simulacrum aureum, Suet. Cal. 22: duces, Plin. 35, 57.

Iconisma, ǎtis, n. (ɛixóvioμa), das Abbild, Gloss. Vat. 6, 527 u. 7, 563 (wo falsch icosma). - übtr., das Bild, die Vergleichung, iconismatum pulchritudo, Volusian. bei Augustin. ep. 135, 1. īconismus, i, m. (εlxovioμós), die Abbildung, treue Darstellung, Sen. ep. 95, 66.

Iconium, li, n. ('Ixóviov), Stadt in Lycaonien, in einer sehr fruchtbaren Gegend, j. Kuniah oder Cogni, Cic. ep. 3, 5, 4 u. a.

Iconographia, ae, f. (elzovoyoαçía), die Darstellung im Gemälde, Not. Tir. 127.

īcosahedrum, i, n. (elxoσáɛdgov), ein von zwanzig Flächen begrenzter Körper, ein Zwanzigflach (mathem. t. t.), Chalcid. Tim. 326.

Icosaproti,ōrum,m. (eixoσúnowro), die zwan zig Ersten, deren Würde icosaprōtīa, ae, f. (eixoσanowrɛia), Arcad. Charis. dig. 50, 4, 18. §. 26. ictérias, ae, m. (iztegias sc. lidos), ein uns unbekannter gelber Edelstein, Plin. 37, 170.

ictĕricus, a, um (ixtɛpixós), gelbsüchtig, mit der Gelbsucht behaftet, mater, Juven. 6, 565. – Plur. subst., icterici, orum, m., die Gelbfüchtigen, Plin. 20, 87. Ambros. cant. cantic. 4. §. 4. u. in psalm. 118. serm. 10. §. 23.

ictĕrus, i, m. (l'xtɛoos), ein kleiner gelblicher Vogel, dessen Anblick von der Gelbsucht (izreoos) be freien soll, für den galgulus (die Goldamsel) gehalten von Plin. 30, 94.

ictis, tidis, Acc. tim, Acc. Plur. tidas, f. (ixtis), das Frettchen, Plaut. capt. 184. Plin. 29, 60.

ictus, ūs, m. (icio), der Stoß, Schlag, Hieb, Stich, Schnitt, Schuß, Wurf, 1) im Allg.: a) eig. von Stoßu. Stichwaffen, v. Schneidewerkzeugen, gladiatorius, Stich, Cic.: ambiguus (unsicherer), Liv.: contrarius ictus, vom Gegner geführter Stoß, Stoß des Gegners, Cic. u. Liv.: gravior ictus, Plin. pan., graviores ictus, Tac.: ictus irritus, Fehlstoß, Tac.: caeci ictus, ohne sicheres Ziel, Liv.: falsus ictus, falsch gezielter Wurf, Tac., Ggfg.certus ictus, sicher gezielter Wurf, Tac.: primus ictus (Schwertstreich), qui tumultuosissimus est, Sen.: eodem ictu, mit einem Schnitte, Tac.: jaculantium ictus (Plur.), Plin.: gladiorum ictus telorumque missus (Plur.), Auct. b. Hisp.: ictus securis, Liv.: lapidum, pilorum, telorum, Caes.: cuspidis, Verg.: scorpionis, Schuß, Caes.: sagittarum ictus, Sing., Liv., Plur., Fronto u. Eutr.: ictu levi saucia, Tac.: ictus errat (geht fehl), Ambros. - v. Hieb eines Ebers mit den Hauern, Hor. u. Ov. - v. Stich zc. schädlicher Thiere, ictus serpentis, scorpionis, aranei, Cels.: vesparum, Plin.: a bestiis ictus, morsus, impetus, Cic. p. andern Schlagwerkzeugen, m. subj. Genit., ictus virgae (an e. Felsen), Lact.: ictus ferae, Nuthenstreich, Greg.: arietis, Liv.: calcis, Fußtritt,

Tac.: pugni, Faustschlag, Treb. Poll.: alae, Flügelschlag, Plin.: ictu pennarum pugnare, Plin.: vehementi ictu remorum concitata fuga Punica classis, die mit Aufbietung aller ihrer Ruderkräfte davonfloh, Val. Max.: m. obj. Genit., ictus capitis, Schlag an den Kopf, Cornif. rhet. 3, 27: scherzh., perfacile ego ictus perpetior argenteos, Plaut. most. 621. - v. Blißschlag, fulminis ictus, Cic.: ictus fulmineus, Hor. - v. Stich der Sonne, ictus solis, Hor. u. Ov. -v. Stich(= der stechenden Empfindung) in der Brust, Cornif.rhet.-v. Schlagfluß, ictus sanguinis, quem morbum Graeci anóлinsiy vocant, Aur. Vict. epit. 16, 5. - sub ictu calvariae, bei einer die Hirnschale treffenden äußern Gewalt, Cels. 8, 4. p. 335, 30 D. - ictus pollicis, Anschlagen der Saiten mit c., Hor.: citharae, das Schlagen, Spielen der 2c., Plin. ictibus aëra rumpere, in einzelnen Stößen in die Höhe steigen (vom Wasser), Ov. b) übtr., ictus calamitatis, Schlag, Cic.: ictu simili feriri, von einem ähnlichen Schlag (des Schicksals) getroffen werden, Quint.: fortunae ictus excipere, Sen.: voluptas non habet ictum, hat keinen starken Reiz, Cic.: subiti ictus sententiarum, Schlageffecte, Sen. ep. 100, 8. - II) insbes.: A) der feindliche Anlauf, Angriff, uno ictu contendere, Auct. b. Afr.: sub ictum dari, dem Angriff-, den Geschoffen der Feinde bloßgestellt werden, Tac.: nemo duraret, si rerum adversarum eandem vim assiduitas haberet, quam primus ictus (Anfall), Sen. - dah. wie sprüchw., ictu primo, mit dem ersten Anlauf (Wurfe) = mit einem Male, Plin.: singulis velut ictibus bella transigere, allemal gleichs. auf einen Wurf, Tac.: eodem ictu temporis, in demselben Augenblicke, gleichzeitig, Gell.: u. so uno ictu frequenter impellunt sententiae, Quint.: sub ictu habere, vor Augen haben, Sen.: extra ictum ponere, außer Schuffe, d. i. außer Gefahr, Sen.: sub ictu nostro positum, in unserer Gewalt, Sen.: sub ictu esse, in Gefahr sein, Sen., od. vor Augen sein, Sil. B) der Niederschlag mit der Hand, mit dem Fuße, um den Tact zu bezeichnen, der Tactschlag, Tact, ictus primus ad extremum similis sibi, Hor.: pedum digitorumque ictu, Quint. C) der Pulsschlag, ictus creber aut languidus, Plin. 11, 219. D) meton., ictus foederis, die Schließung eines Bündnisses, Lucan. 5, 372. Val. Max. 2, 7, 1.

īcuncula, ae, f. (Demin. v. icon), ein Ebenbildchen, ein Büppchen, puellaris, Suet. Ner. 56 R. (wo Madvig u. Preller imagunculam lesen wollen).

Ida, ae, f. u. (poet.) Idē, és, f. ("ldn, dor. "Ida), I) als weibl. Name, Verg. Aen. 9, 177. Mart. 1, 71, 2. Inscr. Neap. 3088: Titel einer Komödie des Afra= nius, Fest. 206 (b), 8; vgl. Afran. com. 188 R2 II) als Local.: A) ein hohes Gebirge, das in Phrygien beginnt u. durch Mysien (also auch durch die Landschaft Troas) sich erstreckt, dessen höchster Gipfel der Berg Gargaros war, berühmt als Verehrungsort der Cybele, j. Ida, Mela 1, 18, 2. Plin. 5, 122 u. a. Varr. sat. Men. 364. Verg. Aen. 2, 801. Ov. am. 1, 15, 9. B) ein hoher Berg in der Mitte der Insel Creta, auf dem Juppiter erzogen wurde, Ov. am. 3, 10, 25: Idaeus mons bei Mela 2, 7, 12. Dav. Ídaeus, a, um (Idaīos), zum Ida gehörig, idäisch, a) in Phrygien u. Troas, parens deûm, Verg., od. mater, Cic., Cybele: mons, Mela, od. collis od jugum, Ov., der Berg Jda: naves, trojanische, Hor.: pastor, Cic., od. judex, od. hospes, Ov., Paris: cinaedus, Ganymedes, Mart.: ders. bl. Idaeus,*Petr. 83, 3 B.: convivia, Auct. itin. Alex. 8, 19. - poet. = römisch (weil die Römer von Troja_abstammen, Sil. — b) auf Creta, mons, der Berg Zda, Verg. u.

« PreviousContinue »