uuaque conspecta liuorem ducit ab uua.
foedius hoc aliquid quandoque audebis amictu,
nemo repente fuit turpissimus; accipient te
paulatim, qui longa domi redimicula sumunt
frontibus et toto posuere monilia collo
adque bonam tenerae placant abdomine porcae
et magno cratere deam; sed more sinistro
exagitata procul non intrat femina limen,
solis ara deae maribus patet. "ite profanae!"
clamatur, "nullo gemit hic tibicina cornu."
talia secreta coluerunt orgia taeda
Cecropiam soliti Baptae lassare Cotytto.
ille supercilium madida fuligine tactum
obliqua producit acu pingitque trementis
attollens oculos, uitreo bibit ille Priapo
reticulumque comis auratum ingentibus implet
caerulea indutus scutulata aut galbina rasa,
Iunonem domini iurante ministro

et per

ille tenet speculum, pathici gestamen Othonis, Actoris Aurunci spolium, quo se ille uidebat armatum, cum iam tolli uexilla iuberet.

res memoranda nouis annalibus atque recenti historia, speculum ciuilis sarcina belli.

85

90

95

100

81. conspecta PS: confecta bc, contacta Io. Saresber. policr. V, 10 N. Heinsius ad Tac. ann. I, 43 Marshall. 82. audebis pœ: audebit P. 83. uenit cod. apud Pontan. ad Macrob. Sat. III, 10. 86. tenere PS. 92. Ceropiam PS. Cotyton PS, Cocyton w. 93 sq. ille acu Priscian. V, 6, 33 p. 654. VI, 14, 75 p. 712. tactum : tectum P, tinctum p5 Priscianus, factum Gonsalez ad Petron. p. 271. 97. cerulea P. scutulata aut po: scutula galbina SP: galbana pw. Post u. 98 exciderunt nonnulla. 99. gestamen, σκῆπτρον ὡς Ἰουβενάλιος adscripsit Pithoeus; non inuenio upud Labbacum. 100. Seruius ad Verg. buc. pr. p. 96 L.: 'Sic Iuuenalis: Actoris Aurunci spolium. nam Vergilii uersum de hasta dictum figurate ad speculum transtulit. Arunci 5.

aut P.

nimirum summi ducis est occidere Galbam
et curare cutem, summi constantia ciuis
Bebriaci campo spolium affectare Palati
et pressum in faciem digitis extendere panem,
quod nec in Assyrio pharetrata Semiramis orbe,
maesta nec Actiaca fecit Cleopatra carina.
hic nullus uerbis pudor aut reuerentia mensae,
hic turpis Cybeles et fracta uoce loquendi
libertas, et crine senex fanaticus albo

sacrorum antistes, rarum ac memorabile magni
gutturis exemplum conducendusque magister.

105

110

120

quid tamen exspectant, Phrygio quos tempus erat iam 115 more superuacuam cultris abrumpere carnem? quadringenta dedit Gracchus sestertia dotem cornicini, siue hic recto cantauerat aere: signatae tabulae, dictum “feliciter”: ingens cena sedet, gremio iacuit noua nupta mariti. o proceres, censore opus est an haruspice nobis? scilicet horreres maioraque monstra putares, si mulier uitulum uel si bos ederet agnum? segmenta et longos habitus et flammea sumit, arcano qui sacra ferens nutantia loro sudauit clipeis ancilibus. o pater urbis, unde nefas tantum Latiis pastoribus? unde haec tetigit, Gradiue, tuos urtica nepotes?

125

106. Bebriaci campo Pw: Bebriaci in campo 5, Bebriacis campis S. 107. faciem Ps: facie ρω. 108. Semiramis po: Sameramis PSh. Assyria urbe H. Valesius. 109. moecha Heinrich. 111. Cybele est et cod. Vimariensis Henninius. 112. alto Wakefield silu. crit. II p.117 Ruperti. Valla: 'alto, alte presso. in multis est albo. 115 sq. Phrygio abrumpere carnem Seruius ad Verg. Aen. IX,620. 116. abscidere 5 Oudendorp. ad Apul. met. IV p. 260. 117. quadraginta 5. Graccus 5. 118. cantauerit 5. 120. cena, sedet: gremio Pithoeus. cena, sed et gremio Lipsius epistt. quaestt. IV, 25 Muretus uar. lectt. IX, 8. 124. segmenta habitus Seruius ad Verg. Aen. I, 654. flammea PS5: flamea w. 126. clypeis PS. et pater cod. Cantabrigiensis, en pater Wakefield ad Lucret. III, 1104.

traditur ecce uiro clarus genere atque opibus uir:
nec galeam quassas, nec terram cuspide pulsas,
nec quereris patri? uade ergo et cede seueri
iugeribus campi, quem neglegis. "officium cras
primo sole mihi peragendum in ualle Quirini.”
quae causa officii? "quid quaeris? nubit amicus,
nec multos adhibet." liceat modo uiuere, fient,
fient ista palam, cupient et in acta referri.
interea tormentum ingens nubentibus haeret,
quod nequeant parere et partu retinere maritos.
sed melius, quod nil animis in corpora iuris
natura indulget; steriles moriuntur, et illis
turgida non prodest condita pyxide Lyde,
nec prodest agili palmas praebere luperco.
uicit et hoc monstrum tunicati fuscina Gracchi,
lustrauitque fuga mediam gladiator harenam
et Capitolinis generosior et Marcellis
et Catuli Paulique minoribus et Fabiis et
omnibus ad podium spectantibus, his licet ipsum
admoueas, cuius tunc munere retia misit.

130

135

140

145

nec

130 sq. Priscian. XVIII, 19, 150 p. 1164: Queror te et tibi pro apud te. Iuuenalis in I: nec quereris patri nec terram cuspide quassas. XVIII, 25, 239 p. 1190: Similiter nostri queror tibi et te. Iuuenalis in I: nec quereris patri nec terram cuspide quassas. tempora cuspide cod. apud Lipsium epistt. quaestt. II, 9. nec parmam Plathner. Slothouwer actt. soc. Rheno Traiect. III p. 191 sq., nec gerram Heinrich. 131. quaereris P. 133. in colle Quirini Bentleius ad Hor. carm. I, 2, 46. coni. Ruperti. 'In ualle colle Quirini' schol. 134. Priscian. XI, 3, 14 p. 918: 'Et contra uituperationis causa possum dicere ut Iuuenalis in II: nubit amicus, et nuptus uir.

cod. Vlmensis.

138. nequeant P: nequeunt w. 139. di melius in corpora Po N. Heinsius ad Ouid. am. I, 1,5: 140. moriuntur P: morientur w. 141. condita pyxide Lide Po: in pyxide condita lide aut condita in pyxide 146. Catuli Paulique P: Catulis Pau

in corpore 5.

lide 5. lite Bachmann.

lisque pa. Paulique em. Lipsius epistt. quaestt. IV, 25.

biis pw: Fabx✩is P.

Verg. Aen. V, 340.

Fa

et omnibus spectantibus Seruius ad 147. ad pw: at P. 148. munera retia

pulsant ex cod. Schegkius ad Vell. Pat. I, 13.

Esse aliquos manes et subterranea regna, Cocytum et Stygio ranas in gurgite nigras, adque una transire uadum tot milia cumba, nec pueri credunt, nisi qui nondum aere lauantur, sed tu uera puta. Curius quid sentit et ambo Scipiadae, quid Fabricius manesque Camilli, quid Cremerae legio et Cannis consumpta iuuentus, tot bellorum animae, quotiens hinc talis ad illos umbra uenit? cuperent lustrari, si qua darentur sulpura cum taedis et si foret umida laurus illic. heu, miseri traducimur! arma quidem ultra litora Iubernae promouimus et modo captas Orcadas ac minima contentos nocte Britannos, sed quae nunc populi fiunt uictoris in urbe, non faciunt illi, quos uicimus. et tamen unus Armenius Zalaces cunctis narratur ephebis mollior ardenti sese indulsisse tribuno. aspice quid faciant commercia: uenerat obses. hic fiunt homines; nam si mora longior urbem indulsit, pueris non umquam deerit amator,

150

155

160

165

149. Seruius ad Verg. Aen. VI, 140. Liutprand antap. V, 8: 'Esse aliquos manes et subterranea regna, in quibus periuria puniantur, Cocitum etiam et Stygio ranas in gurgite nigras, qui usque modo somniasti re ipsa quam mox experire. aliquid cod. Vimariensis. Burmann. ad anth. Lat. II p. 41. Prop. IV, 7, 1. 150. Cocytum Liutprand l.l.: ****tum P, et contum pw, et pontum S Pithoeus, porthimeaque N. Heinsius ad Verg. Aen. VI, 302. Burmann ad anth. Lat. II p.41, et cantum Sterke actt. soc. Rheno Trai. I p. 172 sqq. 151. cumba Pg: cimba p. 152. Eutychius de disc. coni. II, 16 p.2186. 156 sqq. quotiens — laurus Seruius ad Verg. Aen. VI, 741. 157. 158. Seruius ad Verg. Aen. VI, 229. 158. sulpura Pg. umida P: humida p. 159. illic abcdgs: illic, in aliis legitur illuc' Valla, illic P, illuc pw. quids Valla, Achaintre. 160. Iubernae S5: ****** P, Iuuernae pw. 161. et minima Britannos Seruius ad Verg. Aen. VI, 265. ac Po: et 5 Seruius. contentos P. 162. si Achaintre. 164. Zalaces Po: Zelaces aut Zelates aut Zalates 5. ephoebis P. 166. commertia Pg. hospes 5. 167. sic cod. H. Iunii, C. Valesius. 168. nonnun

quam Ps.

mittentur bracae cultelli frena flagellum: sic praetextatos referunt Artaxata mores.

SATVRA III.

Quamuis digressu ueteris confusus amici
laudo tamen, uacuis quod sedem figere Cumis
destinet adque unum ciuem donare Sibyllae.

170

ianua Baiarum est et gratum litus amoeni

secessus. ego uel Prochytam praepono Suburae.

5

nam quid tam miserum, tam solum uidimus, ut non

deterius credas horrere incendia, lapsus

tectorum adsiduos ac mille pericula saeuae urbis et Augusto recitantes mense poetas? sed dum tota domus reda componitur una, substitit ad ueteres arcus madidamque Capenam. 17 in uallem Egeriae descendimus et speluncas dissimiles ueris; quanto praesentius esset numen aquae, uiridi si margine cluderet undas 20 herba, nec ingenuum uiolarent marmora tofum! 12 hic, ubi nocturnae Numa constituebat amicae, nunc sacri fontis nemus et delubra locantur Iudaeis, quorum cophinus faenumque supellex 15 omnis enim populo mercedem pendere iussa est

169. bracae 5: brace P.

10

15

Sat. III. Quare Vmbricius urbem deserat Pb. 3. Sibille P. 4. Suburae po: Subu✩rae P. 6. miserum et tam 5. S. saeue P. 11. matidamque S. In codd. 16-20 leguntur ante u. 12-15. 12. in ualle megeiae P. egeriae p. et speluncas dissimiles ueris Seruius ad Vergili georg. II, 469. atque speluncas 5. 13. praesentius Grangaeus, N. Heinsius ad Ouid. met. XIII, 757: presintius P, prestantius po, praestantius isset flumen Wakefield ad Lucret. I, 231. 14. cluderet Ps: clauderet pw. 16. hinc Ruperti. constertebat Dorleans ad Tac. ann. I p. 180.