Page images
PDF
EPUB

A. PERSII FLACCI

SATIRA E.

PROLOGUS.

NEC fonte labra prolui caballino,
Nec in bicipiti somniasse Parnasso
Memini, ut repente sic poeta prodirem;
Heliconidasque pallidamque Pirenen
Illis remitto quorum imagines lambunt
Hederae sequaces: ipse semipaganus
Ad sacra vatum carmen affero nostrum.
Quis expedivit psittaco suum xaîpe,
Picasque docuit verba nostra conari?
Magister artis ingenique largitor
Venter, negatas artifex sequi voces.
Quod si dolosi spes refulserit nummi,
Corvos poetas et poetridas picas
Cantare credas Pegaseium nectar.

5

10

66

SATIRA I.

O curas hominum! o quantum est in rebus inane!
Quis leget haec ?" Min' tu istud ais? Nemo hercule, nemo :
Vel duo vel nemo.-"Turpe et miserabile!"-Quare?
Ne mihi Polydamas et Troiades Labeonem

Praetulerint? nugae. Non si quid turbida Roma 5
Elevet accedas, examenve improbum in illa
Castiges trutina, nec te quaesiveris extra.
Nam Romae quis non-at si fas dicere-sed fas
Tunc cum ad canitiem et nostrum istud vivere triste
Aspexi, ac nucibus facimus quaecunque relictis,
Cum sapimus patruos; tunc, tunc ignoscite." Nolo."—
Quid faciam? Sed sum petulanti splene cachinno.

10

15

20

Scribimus, inclusus numeros ille, hic pede liber, Grande aliquid quod pulmo animae praelargus anhelet. Scilicet haec populo, pexusque togaque recenti Et natalitia tandem cum sardonyche albus, Sede leget celsa, liquido cum plasmate guttur Mobile colluerit patranti fractus ocello. Hic neque more probo videas nec voce serena Ingentes trepidare Titos, cum carmina lumbum Intrant et tremulo scalpuntur ut intima versu. Tun', vetule, auriculis alienis colligis escas? Auriculis quibus et dicas cute perditus, ohe!— "Quo didicisse, nisi hoc fermentum et quae semel intus Innata est, rupto jecore, exierit caprificus?" En pallor seniumque! O mores! usque adeone Scire tuum nihil est nisi te scire hoc sciat alter? "At pulcrum digito monstrari et dicier, hic est! Ten' cirratorum centum dictata fuisse

25

Pro nihilo pendas?" Ecce inter pocula quaerunt 30 Romulidae saturi quid dia poemata narrent.

35

40

Hic aliquis cui circum humeros hyacinthina laena est,
Rancidulum quiddam balba de nare locutus,
Phyllidas, Hypsipylas, vatum et plorabile si quid,
Eliquat, ac tenero supplantat verba palato.
Assensere viri: nunc non cinis ille poetae
Felix? non levior cippus nunc imprimit ossa?
Laudant convivae; nunc non e Manibus illis,
Nunc non e tumulo fortunataque favilla
Nascentur violae? "Rides," ait, "et nimis uncis
Naribus indulges: an erit qui velle recuset
Os populi meruisse, et cedro digna locutus
Linquere nec scombros metuentia carmina nec tus?"
Quisquis es, o modo quem ex adverso dicere feci,
Non ego cum scribo si forte quid aptius exit,
Quamquam haec rara avis est, si quid tamen aptius exit,
Laudari metuam; neque enim mihi cornea fibra est:
Sed recti finemque extremumque esse recuso
EUGE tuum et BELLE. Nam belle hoc excute totum,
Quid non intus habet? Non hic est Ilias Acci
Ebria veratro? non si qua elegidia crudi
Dictarunt proceres? non quicquid denique lectis

45

50

Scribitur in citreis? Calidum scis ponere sumen,
Scis comitem horridulum trita donare lacerna,
Et, 'Verum,' inquis, ‘amo; verum mihi dicite de me.' 55
Quipote? Vis dicam? nugaris, cum tibi, calve,
Pinguis aqualiculus protenso sesquipede extet.
O Jane, a tergo quem nulla ciconia pinsit,
Nec manus auriculas imitari mobilis albas,

Nec linguae quantum sitiat canis Apula tantum. 60
Vos, o patricius sanguis, quos vivere fas est
Occipiti caeco, posticae occurrite sannae!

65

70

75

"Quis populi sermo est ?" quis enim, nisi carmina molli Nunc demum numero fluere, ut per leve severos Effundat junctura ungues? scit tendere versum Non secus ac si oculo rubricam dirigat uno. Sive opus in mores, in luxum et prandia regum Dicere, res grandes nostro dat Musa poetae. Ecce modo heroas sensus afferre videmus Nugari solitos Graece, nec ponere lucum Artifices, nec rus saturum laudare, ubi corbes Et focus et porci et fumosa Palilia focno; Unde Remus, sulcoque terens dentalia, Quinti, Cum trepida ante boves dictatorem induit uxor, Et tua aratra domum lictor tulit. Euge, poeta! Est nunc Brisei quem venosus liber Acci, Sunt quos Pacuviusque et verrucosa moretur Antiopa, aerumnis cor luctificabile fulta. Hos pueris monitus patres infundere lippos Cum videas, quaerisne unde haec sartago loquendi 80 Venerit in linguas; unde istud dedecus, in quo Trossulus exsultat tibi per subsellia levis ? Nilne pudet capiti non posse pericula cano Pellere, quin tepidum hoc optes audire DECENTER ? Fur es, ait Pedio. Pedius quid? crimina rasis Librat in antithetis, doctus posuisse figuras. Laudatur:-bellum hoc!-hoc bellum? an, Romule, ceves? Men' moveat? quippe et cantet si naufragus assem Protulerim. Cantas cum fracta te in trabe pictum Ex humero portas? Verum nec nocte paratum Plorabit qui me volet incurvasse querela.

"Sed numeris decor est et junctura addita crudis.

85

90

Claudere sic versum didicit Berecyntius Attis,
Et qui caeruleum dirimebat Nerea delphin;
Sic costam longo subduximus Apennino.

95

Arma virum, nonne hoc spumosum et cortice pingui,
Ut ramale vetus praegrandi subere coctum ?"
Quidnam igitur tenerum et laxa cervice legendum?
Torva Mimalloneis implerunt cornua bombis,
Et raptum vitulo caput ablatura superbo
Bassaris, et lyncem Maenas flexura corymbis,
Euion ingeminat: reparabilis assonat Echo.
Haec fierent si testiculi vena ulla paterni
Viveret in nobis? summa delumbe saliva

100

Hoc natat in labris et in udo est Maenas et Attis; 105
Nec pluteum caedit nec demorsos sapit ungues.
"Sed quid opus teneras mordaci radere vero
Auriculas? vide sis ne majorum tibi forte
Limina frigescant: sonat hic de nare canina
Littera.”—Per me equidem sint omnia protinus alba; 110
Nil moror. Euge omnes! omnes bene mirae eritis res.
Hoc juvat? 'Hic,' inquis, 'veto quisquam faxit oletum.'
Pinge duos angues: pueri, sacer est locus, extra
Meiite; discedo.-Secuit Lucilius urbem,

Te Lupe, te Muci, et genuinum fregit in illis:
Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico
Tangit, et admissus circum praecordia ludit,
Callidus excusso populum suspendere naso:

115

120

Men' mutire nefas? nec clam nec cum scrobe, nusquam.
Hic tamen infodiam. Vidi, vidi ipse, libelle,
Auriculas asini: quis non habet? Hoc ego opertum,
Hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi vendo
Iliade. Audaci quicunque afflate Cratino
Iratum Eupolidem praegrandi cum sene palles,
Aspice et haec si forte aliquid decoctius audis.
Inde vaporata lector mihi ferveat aure,
Non hic qui in crepidas Graiorum ludere gestit,
Sordidus, et lusco qui possit discere, Lusce;
Sese aliquem credens Italo quod honore supinus
Fregerit heminas Arreti aedilis iniquas;

Nec qui abaco numeros et secto in pulvere metas
Scit risisse vafer, multum gaudere paratus

125

130

Si cynico barbam petulans nonaria vellat.
His mane Edictum, post prandia Calliroen do.

SATIRA II.

HUNC, Macrine, diem numera meliore lapillo,
Qui tibi labentes apponit candidus annos;
Funde merum Genio. Non tu prece poscis emaci
Quae nisi seductis nequeas committere divis.
At bona pars procerum tacita libavit acerra:
Haud cuivis promptum est murmurque humilesque su-

surros

Tollere de templis et aperto vivere voto.

5

10

'Mens bona, fama, fides,' haec clare et ut audiat hospes:
Illa sibi introrsum et sub lingua immurmurat: 'O si
Ebulliat patruus, praeclarum funus!' et, 'O si
Sub rastro crepet argenti mihi seria dextro
Hercule, pupillumve utinam quem proximus heres
Impello expungam, namque est scabiosus et acri
Bile tumet.' 'Nerio jam tertia conditur uxor.'
Haec sancte ut poscas, Tiberino in gurgite mergis 15
Mane caput bis terque, et noctem flumine purgas.
Heus age, responde; minimum est quod scire laboro:
De Jove quid sentis? estne ut praeponere cures
Hunc cuiquam? "Cuinam vis?" Staio. An scilicet
haeres?

Quis potior judex, puerisve quis aptior orbis?
Hoc igitur quo tu Jovis aurem impellere tentas
Dic agedum Staio: 'proh Jupiter! o bone (clamet)
Jupiter!' At sese non clamat Jupiter ipse?
Ignovisse putas, quia cum tonat ocius ilex
Sulfure discutitur sacro quam tuque domusque.
An quia non, fibris ovium Ergennaque jubente,
Triste jaces lucis evitandumque bidental,
Idcirco stolidam praebet tibi vellere barbam
Jupiter? at quidnam est, qua tu mercede Deorum
Emeris auriculas? pulmone et lactibus unctis?
Ecce avia, aut metuens divum matertera, cunis

20

25

30

« PreviousContinue »