CARMEN SAECULARE

95

alterum in lustrum meliusque semper

prorogat aevum.

quaeque Aventinum tenet Algidumque, 70 quindecim Diana preces virorum curat et votis puerorum amicas adplicat aures.

haec Iovem sentire deosque cunctos

spem bonam certamque domum reporto, 75 doctus et Phoebi chorus et Dianae

dicere laudes.

E POD ON

LIBER

1 Ibis liburnis inter alta navium,

amice, propugnacula,

paratus omne Caesaris periculum
subire, Maecenas, tuo.

5 quid nos? quibus te vita sit superstite
iucunda, si contra gravis.

utrumne iussi persequemur otium
non dulce ni tecum simul,

an hunc laborem mente laturi, decet 10 qua ferre non molles viros?

feremus et te vel per Alpium iuga
inhospitalem et Caucasum,

vel occidentis usque ad ultimum sinum
forti sequemur pectore.

15 roges tuum labore quid iuvem meo
inbellis ac firmus parum?

comes minore sum futurus in metu,
qui maior absentes habet;

ut adsidens inplumibus pullis avis

20 serpentium adlapsus timet

magis relictis, non uti sit auxili

latura plus praesentibus.

libenter hoc et omne militabitur
bellum in tuae spem gratiae,

25 non ut iuvencis inligata pluribus

aratra nitantur mea,

pecusve calabris ante sidus fervidum

lucana mutet pascuis,

neque ut superni villa candens Tusculi

30 circaea tangat moenia.

1, 17. sim

29. supini Bentleius, superbi Marklandus

satis superque me benignitas tua

ditavit: haud paravero

quod aut avarus ut Chremes terra premam, discinctus aut perdam nepos.

2 Beatus ille qui procul negotiis,
ut prisca gens mortalium,
paterna rura bobus exercet suis
solutus omni fenore,

5 neque excitatur classico miles truci,
neque horret iratum mare,

forumque vitat et superba civium
potentiorum limina.

ergo aut adulta vitium propagine 10 altas maritat populos,

aut in reducta valle mugientium
prospectat errantes greges,

inutilesve falce ramos amputans
feliciores inserit,

15 aut pressa puris mella condit amphoris,
aut tondet infirmas oves:

vel cum decorum mitibus pomis caput
Autumnus agris extulit,

ut gaudet insitiva decerpens pyra

20 certantem et uvam purpurae,

qua muneretur te, Priape, et te, pater

Silvane, tutor finium.

libet iacere modo sub antiqua ilice,
modo in tenaci gramine.

25 labuntur altis interim ripis aquae,

queruntur in silvis aves,

fontesque lymphis obstrepunt manantibus,

somnos quod invitet leves.

at cum tonantis annus hibernus Iovis

30 imbres nivesque conparat,

aut trudit acres hinc et hinc multa cane

apros in obstantes plagas,

2, 27. frondesque Marklandus

HORATIUS

aut amite levi rara tendit retia,

turdis edacibus dolos,

35 pavidumque leporem et advenam laqueo gruem iucunda captat praemia.

quis non malarum, quas amor curas habet, haec inter obliviscitur?

quodsi pudica mulier in partem iuvet

40 domum atque dulces liberos,

Sabina qualis aut perusta solibus

pernicis uxor Appuli,

sacrum vetustis exstruat lignis focum lassi sub adventum viri,

45 claudensque textis cratibus laetum pecus distenta siccet ubera,

et horna dulci vina promens dolio dapes inemptas adparet:

non me lucrina iuverint conchylia 50 magisve rhombus aut scari,

si quos eois intonata fluctibus hiems ad hoc vertat mare.

non afra avis descendat in ventrem meum, non attagen ionicus

55 iucundior, quam lecta de pinguissimis

oliva ramis arborum,

aut herba lapathi prata amantis et gravi malvae salubres corpori,

vel agna festis caesa terminalibus,

60 vel haedus ereptus lupo.

has inter epulas ut iuvat pastas oves

videre properantes domum,

videre fessos vomerem inversum boves

collo trahentes languido,

65 positosque vernas, ditis examen domus, circum renidentes lares.'

haec ubi locutus fenerator Alfius,

iam iam futurus rusticus,

omnem redegit idibus pecuniam,

70 quaerit calendis ponere.

2, 35. pavidumve

39. quid si et 48. adparet? Hauptius

3 Parentis olim siquis inpia manu senile guttur fregerit,

edit cicutis allium nocentius.

o dura messorum ilia!

5 quid hoc veneni saevit in praecordiis?
num viperinus his cruor

incoctus herbis me fefellit, an malas
Canidia tractavit dapes?

ut Argonautas praeter omnes candidum 10 Medea mirata est ducem,

ignota tauris inligaturum iuga

perunxit hoc Iasonem;

hoc delibutis ulta donis pellicem

serpente fugit alite.

15 nec tantus unquam siderum insedit vapor

siticulosae Appuliae,

nec munus humeris efficacis Herculis

inarsit aestuosius.

at siquid unquam tale concupiveris,

20 iocose Maecenas, precor

manum puella savio opponat tuo
extrema et in sponda cubet.

4 Lupis et agnis quanta sortito obtigit
tecum mihi discordia est,
hibericis peruste funibus latus
et crura dura compede.

5 licet superbus ambules pecunia,
fortuna non mutat genus.

videsne, sacram metiente te viam
cum bis trium ulnarum toga,
ut ora vertat huc et huc euntium

10 liberrima indignatio?

sectus flagellis hic triumviralibus praeconis ad fastidium

arat falerni mille fundi iugera,

et appiam mannis terit,

3, 20. iocosa Marklandus 4, s. ter ante C. Barthium