eques,

Frustraque vincla gutturi nectes tuo
Fastidiosa tristis aegrimonia.
Vectabor humeris tunc ego inimicis
Meaeque terra cedet insolentiae.
An quae movere cereas imagines,
Ut ipse nosti curiosus, et polo
Deripere lunam vocibus possim meis,
Possim crematos excitare mortuos
Desiderique temperare pocula,

Plorem artis in te nil agentis exitus?

75

80

Q. HORATII FLACCI

SATIRARUM

LIBER PRIMUS.

SATIRA I.

Qui fit, Maecenas, ut nemo quam sibi sortem
Seu ratio dederit seu fors objecerit illa
Contentus vivat, laudet diversa sequentes?
“O fortunati mercatores!" gravis annis
Miles ait multo jam fractus membra labore.
Contra mercator, navem jactantibus Austris:
"Militia est potior. Quid enim, concurritur: horae
Momento cita mors venit aut victoria laeta.'
Agricolam laudat juris legumque peritus,
Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat.
Ille datis vadibus qui rure extractus in urbem est
Solos felices viventes clamat in urbe.

Cetera de genere hoc, adeo sunt multa, loquacem
Delassare valent Fabium. Ne te morer, audi

Quo rem deducam. Si quis Deus, "En ego," dicat,
"Jam faciam quod vultis: eris tu, qui modo miles,
Mercator; tu, consultus modo, rusticus: hinc vos,
Vos hinc mutatis discedite partibus: Eia!
Quid statis?" nolint. Atqui licet esse beatis.
Quid causae est merito quin illis Juppiter ambas
Iratus buccas inflet, neque se fore posthac
Tam facilem dicat votis ut praebeat aurem ?

10

15

20

a ne sic, ut qui jocularia, ridens

m (quamquam ridentem dicere verum at? ut pueris olim dant crustula blandi elementa velint ut discere prima);

en amoto quaeramus seria ludo.
em duro terram qui vertit aratro,
hic caupo, miles, nautaeque per omne
mare qui currunt, hac mente laborem
-e, senes ut in otia tuta recedant,
uum sibi sint congesta cibaria: sicut
nam exemplo est, magni formica laboris
it quodcunque potest atque addit acervo,
ruit haud ignara ac non incauta futuri.
mul inversum contristat Aquarius annum,
uam prorepit et illis utitur ante

=sapiens; quum te neque fervidus aestus
at lucro, neque hiems, ignis, mare, ferrum,
et tibi dum ne sit te ditior alter.

at immensum te argenti pondus et auri
lefossa timidum deponere terra?

i comminuas vilem redigatur ad assem."
fit quid habet pulchri constructus acervus ?
menti tua triverit area centum,

s hoc capiet venter plus ac meus: ut si
m panis venales inter onusto

has humero, nihilo plus accipias quam portarit. Vel dic quid referat intra

fines viventi, jugera centum an

et? "At suave est ex magno tollere acervo." parvo nobis tantundem haurire relinquas,

plus laudes cumeris granaria nostris ?

i sit opus liquidi non amplius urna,

66

cho, et dicas, " Magno de flumine malim x hoc fonticulo tantundem sumere."

at si quos delectet copia justo

Eo fit

a simul avulsos ferat Aufidus acer.
antuli eget quanto est opus is neque limo
m haurit aquam neque vitam amittit in undis.
pars hominum decepta cupidine falso,

is est," inquit; "quia tanti quantum habeas sis."

Quid facias illi? Jubeas miserum esse libenter
Quatenus id facit; ut quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives, populi contemnere voces

Sic solitus: "Populus me sibilat; at mihi plaudo
Ipse domi simul ac nummos contemplor in arca."
Tantalus a labris sitiens fugientia captat

Flumina

Quid rides? mutato nomine de te

Fabula narratur: congestis undique saccis
Indormis inhians et tamquam parcere sacris
Cogeris aut pictis tamquam gaudere tabellis.

Nescis quo valeat nummus ? quem praebeat usum?
Panis ematur, olus, vini sextarius, adde
Quis humana sibi doleat natura negatis.
An vigilare metu exanimem, noctesque diesque
Formidare malos fures, incendia, servos
Ne te compilent fugientes, hoc juvat? Horum
Semper ego optarim pauperrimus esse bonorum.
"At si condoluit tentatum frigore corpus,
Aut alius casus lecto te adfixit, habes qui
Adsideat, fomenta paret, medicum roget ut te
Suscitet ac gnatis reddat carisque propinquis."
Non uxor salvum te vult, non filius; omnes
Vicini oderunt, noti, pueri atque puellae.
Miraris, quum tu argento post omnia ponas,
Si nemo praestet quem non merearis amorem ?
An si cognatos, nullo natura labore

Quos tibi dat, retinere velis servareque amicos,
Infelix operam perdas ? ut si quis asellum
In Campo doceat parentem currere frenis.
Denique sit finis quaerendi, quumque habeas plus
Pauperiem metuas minus et finire laborem
Incipias, parto quod avebas, ne facias quod
Ummidius quidam; non longa est fabula: dives
Ut metiretur nummos; ita sordidus ut se
Non unquam servo melius vestiret; adusque
Supremum tempus, ne se penuria victus
Opprimeret metuebat. At hunc liberta securi
Divisit medium, fortissima Tyndaridarum.
"Quid mi igitur suades? ut vivam Maenius? aut sic
Ut Nomentanus?" Pergis pugnantia secum

us adversis componere: non ego avarum
veto te fieri vappam jubeo ac nebulonem.
er Tanaïn quiddam socerumque Visellî.
dus in rebus, sunt certi denique fines,
Itra citraque nequit consistere rectum.
nde abii redeo, nemo ut avarus
bet ac potius laudet diversa sequentes,
e aliena capella gerat distentius uber
at, neque se majori pauperiorum

105

110

comparet, hunc atque hunc superare laboret.

inanti semper locupletior obstat,

am carceribus missos rapit ungula currus,

equis auriga suos vincentibus, illum

115

itum temnens extremos inter euntem.
ut raro qui se vixisse beatum
t exacto contentus tempore vita
uti conviva satur, reperire queamus.
tis est. Ne me Crispini scrinia lippi
asse putes, verbum non amplius addam.

120

SATIRA II.

AIARUM collegia, pharmacopolae,

i, mimae, balatrones, hoc genus omne
m ac sollicitum est cantoris morte Tigelli.

benignus erat. Contra hic, ne prodigus esse
metuens, inopi dare nolit amico

quo duramque famem propellere possit.
i perconteris avi cur atque parentis
ram ingrata stringat malus ingluvie rem,
conductis coëmens obsonia nummis,
s atque animi quod parvi nolit haberi,
let. Laudatur ab his, culpatur ab illis.
vappae famam timet ac nebulonis,
gris, dives positis in fenore nummis :
hic capiti mercedes exsecat atque
perditior quisque est tanto acrius urget;

5

10

15