. 98. Poetices ait fe vel jubere vel optare toto opere abftinere virum probum. Et Octavius Ferpere duftinere virum probune. Et Octavius Fer rarius qui hujus Poetæ multa loca egregie il luftrat II. 14. electorum, ait fe plenum Com mentarium dare meditatum, fed abfterruit, in quit, frequens obfcœnitas. Non enim confilium emafculare, quod infortunium Hifpano Poeta Martiali contigit, qui inteftabilis factus eft, rat. Plurima enim, ut cenfet Cæfar Scaliger, in eo occurrunt non modo non explicanda, fed ne legenda quidem honefto Viro. rionis cum excerptis enarrationibus Georgii Merulæ. Hinc notæ & caftigationes Theodori Pulmanni, P. Pithoei, Nic. Rigaltii: commentarii Domitii Calderini, & felecta ex quæftionibus Angeli Sabini fuper Juvenale, ex Georgii Valle, Antonii Mancinelli, Jodoci Badii Afcenfii commentariis, Scholiifque Adr. Turnebi, Eilhardii Lubini, Bernhardi Autumni, & Thoma Farnabii. Has obfervationes exci-fi laniena placuiffet, totus fere excidendus epit fylloge notarum ab Henninio excerptarum e fcriptis utriufque Voffii, Jof. Scaligeri, Salmafii, Grævii, Octavii Ferrarii, Barthii, Bocharti, Sam. Claverii, Ludovici Dorleans, Jof. Ant. Gonfalii de Salas, Scioppii, Rutgerfii, J. F. Gronovii, Nic. Heinfii, Ez. Spanhemii, Jac. Ouzelii, Philippi Rubenii & aliorum. Clariffimi deinde Almeloveenii, & ipfius Henninii Spicilegia infequuntur cum peplo notarum ad veterum Scholia, concinnato ex Pithai. Rutgerfii, Almeloveenii, Henninii & aliorum obfervationibus. Denique fuccedit index omnium vocabulorum ad hanc editionem accommodatus, qualem a Jofepho Langio in Juvenalem & Perfium nos habere in Perfio dictum eft, ubi & alias quafdam infignes Juvenalis editiones memoravi, quia hi duo Satyrici fere junctim edi folent. Cæterum Henniniana editio Juvenalis de qua hactenus dixi, lucem adfpexit Ultrajecti 1685. 4. cum notis deinde ac perpetua interpretatione Jofephi Juvencii S. J. editio Juvenalis auctior, cui acceffit nova appendix de Diis & Heroibus Poeticis, Parif. 1715. Duabus Gallicis verfionibus ab Henninio memoratis, quarum una Andreæ Quercetani eft, altera Morollefii, adde tertiam a Tarterono concinnatam Parif. 1689. 12. & quartan Silvecani, qui verfibus Gallicis reddidit & obfcuriora loca notis adjectis explicavit, ibid. 1690. 1691. 12. 2. volum. Tertia Tartéroni recufa etiam eft Amft. 1695. 12. qui profam Gallicam latino Juvenali e regione pofito addidit, prætermiffis fubinde ad editionis Colonienfis Anno 1610. 8. & ad Pratei, Rodelli & Jofephi Juvenci (dd) exemplum locis obfcœnis, propter quam fœditatem Cæfar Scaliger III. (dd) Prodiit Juvencii editio Rothomagi 1697. 12. Qui Commentarios, inquit, & notas in Juvenalem ediderunt, alii quia breviores ideo obfcuri, alii quia prolixiores, obtundunt potius quam juvant; alii denique fœdos quosdam locos illuftrare contendunt, quos obfcurare, ac premere debuerant; hæc tria fugere diligenter ftuduimus. Juvenalem Italica Metaphrafi poft veterem Georgii Summe five Summaripa Veronenfis interpretationem A. 1475. (ee) compofitam & Tarvifii 1480. fol. excufam, atque poft imperfectas verfiones Afcanii Varotarii, JCti Patavini & Francifci Rota Cremonenfis, Juvenalem A. 1692. donavit Fridericus Nornius Aretinus, defunctus A. 1705. 30. Nov. cujus etiam latinæ fatyra fedecim, felici genio ad Juvenalis imitationem elucubrata exftant, in quarum editione Leidenfi Nomius appellatur pro Nornio. Ut primas duas fatyras Italicis verfibus reddidit Varotarius, ita fextam Ludovicus Dulcis Venet. 1538. 8. Sed noviffime illuftriff. Comes Camillus Sylvester mes Camillus Sylvefter Rhodiginus integrum Juvenalem & Perfium cum metaphrafi fua Hetrufca e regione fita in lucem dedit Patavii 1712. 4. adjunctis etiam eruditis notis, quibus præter alia Infcriptiones Antiquæ antea ineditæ eruditorum oculos advertent. Anglica Rob. Stapletonus Oxon. 1644. 8. & Londin. 1660. fol. cum animadverfionibus & iconibus are defcriptis, ac Bartholomæus Holyday Oxon. 1673. fol. Noviffime etiam Jo. Drydenius. Sed & illuftris Stepneus quædam Juvenalis Anglico carmine haud infcite reddidit. Hifpanica addito commentario Diegus Lopez, Madrit. 1642. 4. Belgica Valentinus, Lugd. Bat. 1682. 12. Germanica Johnfo. nus Henninio infpectus. Satyram XIV. metaphrafi Danica donavit vir Clariff. Chriftianus Falfterus. Belgico carmine prodiit Juvenalis, Harlem. 1709. 8. post Harlem. 1709. 8. poft fingulas quafdam fatyras ut VIII. XI. XIII. A. 1679. 1695. 1704. editas a membro focietatis literaria Amftelod. cui fimbolum nil volentibus arduum, nec non a Bake Petro Nuits. Boekfaal van Europe 1695. Jul. & Aug. p. 48. tuemaandelyke uyttrekfels 1704 (ee) Giornale de' letterati d'Italia T. VIII. p. 31. 1704. Maj. Jun. p. 539. Henrici Schævii pa- raphrafin latinam vulgaturum fe recepit Fride- ricus Redtelius, Conrector fcholæ Stetinenfis. Vide nova literaria maris Balthici A. 1702. Hadriani Valefii & Jo. Bourdelotii notas ad Juvenalem & Perfium in lucem edendas Pari. fiis fcripfit Clariff. Jacobus Bernardus in no- vellis Reip. litteraria A. 1700. T. 1. p. 357. Scholiaftem veterem ineditum in Juvenalem, quem Mediolani fervat Bibliotheca Ambrofia- na, laudat Octavius Ferrarius lib. 2. de re veftiaria cap. I. Guntheri Henrici Plathneri, Barthio olim probati, lectionum Juvenalium libri V. MSS. in Bibl. Gethana. Hafniæ no- vam Juvenalis editionem ad MSS. caftigatam cum notis parat Vir Nobiliffimus D. Chriftia- nus Reitzer. I. Cafauboni notæ, qui A. 1591. tribus MSS. a Dionyfio Gothofredo fuppedita. tis ufus (vide Epift. 112. edit. Grævianæ) Ju- venalem fimiliter uti Perfium illuftrare voluit, Cafparis item Barthii laudatæ Daumio p. 52. Epift. ad Reinef. & Jani Doufe in Juvenalem præcidanæa non viderunt lucem. Juvenalem a Jac. Thomafio collatum cum MS. Cod. & ve- teri editione, memorant auctores Epbemeridum litterariarum, quæ Germanice editæ funt Li- pliæ 1710. p. 603. Servo & ipfe varias lectio- nes ex Codd. Gudianis defcriptas ad editionem Schrevelianam, & obfervationes quafdam Frid. Brummeri Lipfienfis, eleganti ipfius manu ap. Si inter fe conferantur triumviri Satyræ ve- teris latinæ, Juvenalis, Perfius, & Horatius, libenter fubfcribo fententiæ Jo. Baptifta Capel. lii, quam hoc difticho fuit complexus Acrior eft Aulus, florentior eft Juvenalis, Plus Venufina fapit feria Muja jocis. De Juvenali redivivo Polonico, five Lucæ Opalinii, Palatini quondam Pofnanienfis faty- ris quinquaginta, mores Polonicos Carmine il- lius gentis vernaculo perftringentibus, adi fi placet Acta Eruditorum Lipfienfia T. 2. fup- plementi p. 150. feq. E recentioribus latinis Poetis, qui Juvenalis veftigiis haud infeliciter inftiterunt, unicum iterum laudare liceat Fri dericum Nomium Anglarienfem, cujus Satyræ fedecim viderunt lucem Lugd. Bat. 1703. 8. Dicuntur etiam Romæ prælis jam fubjici Satyræ XVII. eleganter latino verfu fcriptæ fæculo XV. fub Paulo II. a Paracleto Fufco Gorne- Vopifco ac Lampridio memoratus ac forte Sidonio IX. Epift. 14. ubi Juvenci Martialis hiftoriam memorat. Feneftella quoque Annalium conditor, Martialis dici- Sidonium P. 580. Notus præterea Martialis Lemovi- tur a Fulgentio lib. 3. Mythol. Confer Savaronem ad cenfium Apoftolus; fub cujus nomine Epiftolæ binæ, fed fpuriæ exftant latine, quas Geverb. Elmenhorftius (gg) Vide præter alios Francifcum Vavafforem in (bb) Michael Verinus caftiffimus juvenis in di Carmina funt fateor pulcherrima vatis Iberi, Ad mores faciunt non tamen illa bonos. Hic eft Verinus, qui anno ætatis XVIII. moriturus, Promittunt Medici Venerem mihi ferre falutem, Non tanti vite fit mihi certa falus. Andream Naugerium nobilem Venetum refert Jovius Præmia laudato tribuit mihi Cæfar uterque, [Titus & Domitianus) Natorumque dedit jura paterna trium. Ore legor multo, notumque per oppida nomen Non exfpectato dat mihi fama rogo. Eft & in boc aliquid, vidit me Roma tribunum, Et fedeo, qua te fufcitat Oceanus (in quatuordecim inter Equites.) Calendis Martiis natum fe, paffim docet, ut IX. 53. X. 24. XII. 60. Marcellam uxorem celebrat XII. 21. 31. Et hortos fuos IV. 64. XII. 31. patriamque Bilbilin XII. 18. &c. undam Salonis lib. I. 49. & IV. 54. unde Bernardus Molanenfis : Quis probra talia, tanta nefaria, totque De patria Martialis exftat D. Michelis Martinez de Villar liber de patronatu, Antiquitatibus, Regimine ac Viris illuftribus Bilbilitanæ Civitatis atque Archidiaconatus, quem laudat Papebrochius Tom. 1. Act. Sanctor. Ju nii p. 108. De Martiali ipfo & ejus Vita videndus V. C. Joannes Maffonus in vita Plinii jun. p. 112. feq. ubi probat eum non ante adultum annum Chrifti 101. (U.. 854.) obiiffe. Ibidem promittit ad examen revocare quæ de ætate ejus & fcriptis notavit H. Dodvvellus in prælectionibus Cambdenianis ad Spartian. & in Annalibus Quintilianeis. Temporum notationem in Martiali infigniter illuftrat Guil. Loydius Epiftola ad Antonium Pagium, quam hic edidit in cenfura Annalium Baronii ad A. C. 88. De Martiali Lemovicenfium Apoftolo ajunt eadem Acta Sanctor. 30. Junii. Gargilium Martialem de cura boum habuit etiam & cum Vegetii veterinaria vulgare voluit Jo. Rhodius. Ejusdem Horticulturam MS. affervari in Bibliotheca Ampliffi. mi Senatus Lipfienfis, falfanı famam fuiffe comperio. Sed illud de cura boum fcriptum, cu jus apographum e Bibl. Leidenfi a doctiff, Perizonio accepit, publico diutius non invidebit Clariffimus Vir Chriftianus Schoetgenius. Martialem Sabini libertum memorat Plutarchus in amatorio pag. 779. Martialem Equitem, per cufforem Antonini Caracalla, Herodianus IV. 12. Martialem martyrem Cæfarauguftanum Pru dentius &c. Martialem Epifcopum in Umbria Spoletanum celebrant Acta Sanctor. Tom. I. Junii pag. 395. Turpilii Martialis mentio in Veteri Infcriptione, ibid. p. 942. His adde denique Martialem, cui refcribit Alexander Imp. in Codice Juftinianeo lib. 9. tit. 23. & cui Diocletianus & Maximianus, lib. 4. tit. 37. & Martialem Arvernum (a) circa A. C. 1482. clarum vatiis fcriptis, quæ refert Francifcus a Cruce Bibl. Gallicæ p. 312. jungens illi Martialem Defchamps, Medicum circa A. 1576. Martialem Guietum, Poetam, & Martialem Mafurierium Theologum & Canonicum Parif. circa A. 1540. Notus quoque Martialis Meftræus, itidem Gallus, qui Ignatii Epiftolas latine tranftulit. Exftant ejus Epigrammatum libri XIV. quorum penultimo Xeniorum, ultimo Apophoreton (b) titulum ipfe auctor infcripfit. Qui vero Epigrammatum libris præmittitur liber Specta culorum, eruditis non improbabili conjectura videtur effe collectio carminum non ab uno Martiali, fed a variis poetis confcriptorum in fpectacula fratrum Titi ac Domitiani, edita forte a Martiali, qui infertis propriis quibusdam Epigrammatis illam ruvayoy locupletavit. Librum Epigrammatum IX. & X. de induftria contractiores feciffe fe teftatur Valerius Martialis XII. 5. Libro ultimo apophoretorum titulum impofuit, quo nomine appellantur Munufcula, quæ in Saturnaliis, & aliis feftis ac folennibus Conviviis domum reportanda conviva accipiebant. Vide quæ viri docti ad Svetonii Auguft. cap. 75. & Petronium P. Burmanni pag. 277. Thomafinum de donariis veterum cap. 17. Tom. XII. thefauri Antiquitatt. Rom. p. 818. Rofvveidum ad S. Paulini Epift. 1. p. 747. & Benedictinorum notas ad S. Ambrofii exhortationem virginitatis, Tom. 2. pag. 277. Editio princeps Martialis a Michaele Maittaire pag. 71. Annal. typograph. laudatur Veneta per Vindelinum Spirenfem fine anni nota in 4. Georgio Alexandrino correctore cum hoc Epigrammate, cujus primus verfus fyllaba с pri prima abundat five procephalus eft: Raphael Zovenzonius Ifter Vindelino Spirenfi ob ejus in- credibilem imprimendi folertiam. D. D. Confummatiffimus ille Martialis Hic eft: bic lepidus facetiarum Princeps falis Attici Latinique. Hunc, bunc lector emas tibi futurum Præclarum comitem domi forifque Adr. Junius, cujus Martialis Jano Doufa infcriptus prodiit Antvv. 1566. 8. & 1579. 12. ex Plantini officina, & Lugd. apud An ton. Gryphium (d) 1584. 12. quædam Mar. tialis antea inedita e MS. Codice vulgavit lib. V. c. 17. animadverf. Ramirefii commentarium fuere qui dicerent effe Francifci Sanctii Bro- cenfis, qui notas fuas Ramirefio dederit fuo i- pfius nomine edendas. Vide Clariff. Viri Ma Яtat in Bibl. Leidenfi: Romana 1473. fol. quam dor. Pulmanni notis & Chriftophori Coleri ad Scriverius in cælum laudibus extollit, Medio- quædam loca caftigationibus, & Jofephi Lan lanenfis 1478. 4. impenfis Philippi de Lava- gii indice Argentor. 1595. 12. apud Lazarum gnia, & Argentorat. 1515. 4. Cum Domitii Zetznerum. Cum Theodori Marcilii notis Pa Calderini (quinque MSS. Codd. ufi) commen- rif. 1584. 8. Martialis cum notis Calderini tariis, ad Laurentium Medicem Venetiis 1474. G. Merula, Defid. Heraldi & Nic. Rigaltii Pa fol. arte & ingenio diligentiffimi impreffo- rif. 1601. 4. apud Claudium Morellum. In ris Jacobi de Rubeis, natione Gallici. Et Ve- metaphrafi Græca Epigrammatum quorundam, net. 1475. fol. per Joannem de Colonia, & Joannem Manthen. & Venet. 1480. fol., cui e- ditioni jam fubjungitur Calderini defenfio cum tur a Bernardo Moneta notis ad Menagiana T. recriminatione in calumniatorem; & 1482. fol. 3. pag. 228. feq. Theodori Marcilii notas in diligentia Thomæ Alexandrini & fociorum e- jus, atque Mediolan. 1483. fol. per Baptiftam III. & LXVI. Idem notante Nic. Antonio de Tortis, & 1491. fol. per Philippum Pin- Marcilius eft, qui fub Claudii Mufamberti no- cium de Canato. Cum commentario Calde- mine commonitoria ad Ramirefii quatuor libros rini & Georgii Merula (c) Venet. fol. 1493: hypomnematum in Martialem edidit, quæ vi- 1495. 1498. 1510. Cum Commentariis Petri derunt lucem Parif. 1607. 8. Sed Mufamber & Goslar. 1612. 12. Xenia & apophoreta Li- Pulmanni, Hadr. Junii, Nic. Rigaltii, [e]Chri- (c) Calderino adverfarii. Giornale de' letterati d' Italia T. 17. p. 302. 322. (d) Hanc editionem fervo collatam cum infigni MS. (e) Confer Rigaltii notas ad Artemidor. pag. $8. fequen. Martialis ex accuratiffima recognitione Pe 13. Martialis tertiis Matthai Raderi Jefuitæ cu. (f) Prodierant Parif. 1607. 4. Infolentem typhum Scriptoribus. hujus Ramirefii perftringit Tho. Gatakerus c. 26. & (8) Marcilii notæ prodierunt Parif. 1584. & per- (b) Obfervandum eft, Raderum obicna prætermi- Librum fpectaculorum & primum Epigram- Jo. Burmeisteri Martialis renatus, fc. Paro Hadr. Beverlandi notæ ineditæ ad Martia C 2 (i) Hiftoire des Ouvrages des Savans 1693. Nov. |