Erupit non hafta viris, non letifer arcus,
Telum flamma fuit, rapienfque incendia ventus
Per Romana tulit celerí munimina curfu.
Nec quamvis viridi lutetur robore, lentas
Ignis agit vires: teda fed raptus ab omni
Confequitur nigri fpatiofa volumina fumi:
Nec folum filvas, fed faxa ingentia folvit,
Et crudæ putri fluxerunt pulvere cautes.
Procubuit, majorque jacens apparuit agger.

Spes viétis telluris abit, placuitque profundo
Fortunam tentare mari. non robore picto
Ornatas decuit fulgens tutela carinas,
Sed rudis, & qualis procumbit montibus arbor,
Conferitur ftabilis navalibus area bellis.
Et jam turrigeram Bruti comitata carinam
Venerat in fluctus Rhodani cum gurgite claffis,
Stœchados arva tenens. nec non & Graia juventus
Omne fuum fatis voluit committere robur :
Grandævofque fenes miftis armavit ephebis.
Accepit non fola viros, quæ ftabat in undis
Claffis: & emeritas repetunt navalibus alnos
Ut matutinos fpargens fuper æquora Phœbus
Fregit aquis radios, & liber nubibus æther,
Et pofito Borea, pacemque tenentibus Auftris,
Servatum bello jacuit mare; movit ab omni
Quifque fuam ftatione ratem, paribufque lacertis
Cæfaris hinc pubes, hinc Graio remige claffis
Tollitur: impulfa tonfis tremuere carinæ,
Crebraque fublimes convellunt verbera puppes.
Cornua Romanæ claffis, validæque triremes,
Quafque quater furgens extructi remigis ordo
Commovet, & plures quæ mergunt æquore pinus,
Multiplices cinxere rates. hoc robur aperto
Oppofitum pelago. lunata fronde recedunt,
Ordine contentæ gemino creviffe liburnæ.
Celfior at cunctis Bruti Prætoria puppis
Verberibus fenis agitur, molemque profundo
Invehit, & fummis longe petit æquora remis.

Ut tantum medii fuerat maris, utraque claffis Quod femel excuffis poffet tranfcurrere tonfis, Innumera vasto miscentur in æthere voces: Remorumque fonus premitur clamore: nec ulla Audiri potuere tube. tum cærula verrunt, Atque in tranftra cadunt, & remis pectora pulfant. Ut primum roftris crepuerunt obvia roftra: In puppim rediere rates, emiffaque tela Aera texerunt, vacuumque cadentia pontum. Et jam diductis extendunt cornua proris, Diverfæque rates laxata claffe receptæ. Ut quoties æftus Zephyris, Eurifque repugnat, Huc abeunt fluctus, illuc mare: fic ubi puppes Sulcato varios duxerunt gurgite tractus, Quod tulit illa ratis remis, hæc reppulit æquor. Sed Grajis habiles pugnamque laceffere pinus, Et tentare fugam, nec longo frangere gyro Curfum, nec tarde flectenti cedere clavo. At Romana ratis ftabilem præbere carinam Certior, & terræ fimilem bellantibus ufum, Tunc in fignifera refidenti puppe magiftro Brutus ait, Paterifne acies errare profundo? Artibus & certas pelagi? jam confere bellum: Phocaicis medias roftris oppone carinas. Paruit, obliquas & præbuit hoftibus alnos. Tunc quæcumque ratis tentavit robora Bruti, Ietu victa fuo, percuffæ capta cohæfit. Aft alias manicæque ligant, teretefque catena,

Seque tenent remis: tecto ftetit æquore bellum.
Jam non excuffis torquentur tela lacertis,
Nec longinqua cadunt jaculato vulnera ferro:
Mifcenturque manus. navali plurima bello
Enfis agit, at quifque fux de robore puppis
Pronus in adverfos ictus: multique perempti
In ratibus cecidere fuis. cruor altus in undis
Spumat, & obducto concrefcunt fanguine fluctus.
Et quas immiffi traxerunt vincula ferri,
Has prohibent jungi conferta cadavera puppes.
Semianimes alii vaftum fubiere profundum,
Hauferuntque fuo permiftum fanguine pontum.
Hi luctantem animam lenta cum morte trahentes
Fractarum fubita ratium periere ruina.
Irrita tela fuas peragunt in gurgite cædes:
Et quodcumque cadit fruftrato pondere ferrum,
Exceptum mediis invenit vulnus in undis.
Phocaicis Romana ratis vallata carinis,
Robore diducto dextrum, lævumque tuetur
Equo Marte latus: cujus dum pugnat ab alta
Puppe Tagus, Graiumque audax apluftre retentat,
Terga fimul pariter miffis & pectora telis
Tranfigitur. medio concurrit pectore ferrum,
Et ftetit incertus flueret quo vulnere fanguis;
Donec utrafque fimul largus cruor expulit haftas,
Divifitque animam, fparfitque in vulnera letum.
Dirigit huc puppim miferi quoque dextra Telonis,
Qua nullam melius, pelago turbante, carinæ
Audivere manum: nec lux eft notior ulli
Craftina, feu Phoebum videat, feu cornua Lune,
Semper venturis componere carbasa ventis.
Hic Latie roftro compagem ruperat alni:
Pila fed in medium venere trementia pectus,
Avertitque ratem morientis dextra magiftri.
Dum cupit in fociam Gyareus erumpere puppim,
Excipit immiffum fufpenfa per ilia ferrum,
Affixufque rati, telo retinente, pependit.

Stant gemini fratres, foecundæ gloria matris,
Quos eadem variis genuerunt vifcera fatis:
Difcrevit mors fæva viros: unumque relictum
Agnorunt miferi, fublato errore, parentes,
Eternis caufam lacrimis: tenet ille dolorem
Semper, & amiffum fratrem lugentibus offert.
Quorum alter, miftis obliquo pectine remis
Aufus Romanæ Graia de puppe carina
Injectare manum: fed eam gravis infuper ictus
Amputat: illa tamen nixu, quo prenderat, hæfit,
Diriguitque tenens ftri&tis immortua nervis.
Crevit in adverfis virtus: plus nobilis iræ
Truncus habet; fortique inftaurat prælia læva,
Rapturufque fuam procurrit in æquora dextram:
Hæc quoque cum toto manus eft abfciffa lacerto.
Jam clypeo, telifque carens, non conditur ima
Puppe, fed expofitus, fraternaque pectore nudo
Arma tegens crebra confixus cufpide perftat:
Telaque multorum leto cafura fuorum
Emerita jam morte tenet. tum vulnere multe
Effugientem animam laffos collegit in artus:
Membraque contendit toto, quicumque manebat,
Sanguine, & hoftilem, defectis robore membris,
Infiluit, folo nociturus pondere, puppim.
Strage virum cumulata ratis, multoque cruore
Plena, per obliquum crebros latus accipit ictus.
At poftquam ruptis pelagus compagibus haufit,
Ad fummos repleta foros, defcendit in undas,
Vicinum involvens contorto vertice pontum.

Æquora

Equora difcedunt merfa diducta carina,
Inque locum puppis cecidit mare. multaque ponto
Præbuit ila dies varii miracula fati.

Ferrea dum puppi rapidos manus inferit uncos,
Affixit Lycidam. merfus foret ille profundo,
Sed prohibent focii, fufpenfaque crura retentant.
Scinditur avulfus: nec, ficut vulnere, fanguis
Emicuit lentus: ruptis cadit undique venis,
Difcurfufque animæ diverfa in membra meantis
Interceptus aquis. nullius vita perempti
Eft tanta dimifla via: pars ultima trunci
Tradidit in letum vacuos vitalibus artus.

At tumidus qua pulmo jacet, qua vifcera fervent,
Hæferunt ibi fata diu: luftafaque multum
Hac cum parte viri vix omnia membra tulerunt.
Dum nimium pugnax unius turba carinæ
Incumbit prono lateri, vacuamque relinquit,
Qua caret hofte, ratem: congefto pondere puppis
Verfa, tava texit pelagus nautafque carina:
Brachia nec licuit vafto jactare profundo,
Sed claufo periere mari. tunc unica diri
Confpecta eft leti facies, cum forte natantem
Diverfæ roftris juvenem fixere carinæ.
Difceffit medium tam vaftos pectus ad ictus:
Nec prohibere valent obtritis offibus artus,
Quo minus æta fonent: elifo ventre, per ora
Ejectat faniem permiftus vifcere fanguis.
Poftquam inhibent remis puppes, ac roftra recedunt,
Disjectum in pelagus perfoffo pectore corpus
Vulneribus tranfmifit aquas. pars maxima turbæ
Naufraga, jactaris morti obluctata lacertis,
Puppis ad auxilium focia concurrit: at illi
Robora cum vetitis prenfarent altius ulnis,
Nutaretque ratis populo petitura recepto:
Impia turba fuper medios ferit enfe lacertos:
Brachia linquentes Graia pendentia puppe,
A manibus cecidere fuis: non amplius unde
Suftinuere graves in fummo gurgite truncos.
Jamque omni fufis nudato milite telis
Invenit arma furor: remum contorfit in hoftem
Alter: at hi totum validis apluftre lacertis,
Avulfafque rotant excuffo remige fedes.
In pugnam fregere rates, fidentia pessum
Corpora cæfa tenent, fpoliantque cadavera ferro.
Multi inopes teli, jaculum letale revulfum
Vilceribus traxere fuis, & vulnera læva
Oppreffere manu, validos dum præbeat ictus
Sanguis, & hoftilem cum torferit, exeat, haftam.
Nulla tamen plures hoc edidit æquore clades,
Quam pelago diverfa lues. nam pinguibus ignis
Affixus tædis & recto fulfure vivax

Spargitur: at faciles præbere alimenta carinæ
Nunc pice, nunc liquida rapuere incendia cera.
Nec fammas fuperant unde: fparfifque per æquor
Jam ratibus, fragmenta ferus fibi vindicat ignis.
Hic recipit fluctus, extinguat ut æquoré flammas:
Hi, ne mergantur, tabulis ardentibus hærent.
Mille modos inter leti, mors una timori eft,
Qua cœpere mori. nec ceffat naufraga virtus.
Vela legunt dejecta mari, ratibufque miniftrant:
Incertafque manus ictu languente per undas
Exercent. nunc, rara datur fi copia ferri,
Utuntur pelago. fævus complectitur hoftem
Hoftis, & implicitis gaudent fubfidere membris,
Mergentefque mori. pugna fuit unus in illa
Eximius Phoceus animam fervare fub undis,

Scrutarique fretum fi quid merfiffet arenis,
Et nimis affixos unci convellere morfus,
Adductum quoties non fenferat ancora funem.
Hic ubi compreffum penitus deduxerat hoftem,
Victor & incolumis fummas temeabat in undas,
Sed fe per vacuos credit dum furgere fluctus,
Puppibus occurrit, tandemque fub æquore manfit.
Hi fuper hoftiles jecerunt brachia remos,
Et ratium tenuere fugam. non perdere letum
Maxima cura fuit, multus fua vulnera puppi
Affixit moriens, & roftris abftulit ictus.

Stantem fublimi Tyrrhenum culmine proræ
Lygdamus excuffa Balearis tortor habena
Glande petens, folido fregit cava tempora plumbo.
Sedibus expulfi, poftquam cruor omnia rupit
Vincula, procumbunt oculi: ftat lumine rapto
Attonitus, mortifque illas purat effe tenebras.
At poftquam membris fenfit conftare vigorem,
Vos, ait, o focii, ficut tormenta foletis
Me quoque mittendis rectum componite telis.
Egere quod fupereft animæ, Tyrrhene, per omnes)
Bellorum cafus: ingentem militis ufum

Hoc habet ex magna defunctum parte cadaver:
Viventis feriere loco. Sic fatus in hoftem
Cæca tela manu, fed non tamen irrita mittit.
Excipit hæc juvenis generofi fanguinis Argus,
Qua jam non medius defcendit in ilia venter;
Adjuvitque fuo procumbens pondere ferrumt.
Stabat diverfa victæ jam parte carine
Infelix Argi genitor, (non ille juventæ
Tempore Phocaicis ulli ceffurus in armis;
Victum ævo robur cecidit, feffufque fenecta
Exemplum, non miles erat) qui funere vifo,
Sæpe cadens longe fenior per tranftra carine
Pervenit ad puppim, fpirantefque invenit artus.
Non lacrima cecidere genis, non pectora tundit,
Diftentis toto riguit fed corpore palmis.
Nox fubit, atque oculos vafte obduxere tenebræ,
Et miferum cernens agnofcere definit Argum.
Ille caput labens, & jam languentia colla
Vifo patre levat: vox fauces nulla folutas
Profequitur: tacito tantum petit ofcula vultu,
Invitatque patris claudenda ad lumina dextram.
Ut torpore fenex caruit, virefque cruentus
Cœpit habere dolor, Non perdam tempora, dixit,
A fævis permiffa Deis, jugulumque fenilem
Confodiam. veniam mifero concede parenti,
Arge, quod amplexus, extrema quod ofcula fugi.
Nondum deftituit calidus tua vulnera fanguis,
Semianimifque jaces, & adhuc potes effe fuperftes.
Sic fatus, quamvis capulum per vifcera miffi
Polluerat gladii, tamen alta fub æquora tendit
Præcipiti faltu, & letum præcedere nati
Feftinantem animam morti non credidit uni.

Inclinant jam fata ducum: nec jam amplius anceps
Belli cafus erat: Grajæ pars maxima claffis
Mergitur aft aliæ mutato remige puppes
Victores vexere fuos: navalia pauca
Præcipiti tenuere fuga. quis in urbe parentum
Fletus erat! quantus matrum per litora planctus !
Conjux fæpe fui, confufis vultibus unda,
Credidit ora viri, Romanum amplexa cadaver:
Accenfifque rogis miferi de corpore trunco
Certavere patres. at Brutus in æquore victor,
Primus Cæfareis pelagi decus addidit armis.

LIBER QUARTU S.

Arocul extremist non multa cæde nocentem,
T procul extremis terrarum Cæfar in oris

Maxima fed fati ducibus momenta daturum.
Jure pari rector caftris Afranius illis,
Ac Petrejus erat: concordia duxit in æquas
Imperium commune vices, tutelaque valli
Pervigil alterno paret cuftodia figno.
His præter Latias acies erat impiger Aftur,
Vectonefque leves, profugique a gente vetufta
Gallorum Celtæ mifcentes nomen Iberis.

Colle tumet modico, lenique excrevit in altunt
Pingue folum tumulo: fuper hunc fundata vetufta
Surgit Ilerda manu: placidis prælabitur undis
Hefperios inter Sicoris non ultimus amnes,
Saxeus ingenti quem pons amplectitur arcu,
Hibernas paffurus aquas: at proxima rupes
Signa tenet Magni: nec Cæfar colle minore
Caftra levat: medius dirimit tentoria gurges.
Explicat hinc tellus campos effufa patentes,
Vix oculo prendente modum, campofque coercet
Cinga rapax, vetitus fluctus & litera curfu
Oceani pepuliffe fuo: nam gurgite misto,
Qui præftat terris, aufert tibi nomen Iberus.

Prima dies belli ceffavit Marte cruento,
Spectandafque ducum vires, numerofaque figna
Expofuit: piguit fceleris : pudor arma furentum
Continuit: patriæque, & ruptis legibus unum
Donavere diem. prono tum Cæfar Olympo
In noctem fubita circumdedit agmina foffa,
Dum primæ præftant acies, hoftemque fefellit,
Et prope confertis obduxit caftra maniplis.
Luce nova collem fubito confcendere curfu,
Qui melius tutam caftris dirimebat Ilerdam,
Imperat. huc hoftem pariter terrorque, pudorque
Impulit: & rapto tumulum prior agmine cepit.
His virtus, ferrumque locum promittit at illis
Ipfe locus. miles rupes oneratus in altus
Nititur: adverfoque acies in monte fupina
Hæret, & in tergum cafura, umbone fequentis
Erigitur. nulli telum vibrare vacabat,
Dum labat, & fixo firmat veftigia pilo.
Dum fcopulos, ftirpefque tenent, atque hofte relicto
Cædunt enfe viam: vidit lapfura ruina
Agmina dux, equitemque jubet fuccedere bello,
Munitumque latus lævo præducere gyro.
Sic pedes ex facili, nulloque urgente receptus,
Irritas & victor fubdu&o Marte pependit.
Hactenus armorum difcrimina . cetera bello
Fata dedit variis incertus motibus aer.
Pigro bruma gelu, ficcifque Aquilonibus hærens,
Ethere conftricto pluvias in nube tenebat.
Urebant montana nives, campofque jacentes
Non duraturæ confpecto fole pruinæ :
Atque omnis propior mergenti fidera calo
Aruerat tellus hiberno dura fereno.
Sed poftquam vernus calidum Tirana recepit,
Sidera refpiciens delapfæ portitor Helles,
Atque iterum æquatis ad juftæ pondera Libræ
Temporibus vicere dies: tunc, fole relicto,
Cynthia quo primum cornu dubitanda refullit,
Exclufit Boream, flammafque accepit ab Euro.
Ille fuo nubes quafcumque invenit in axe,
Torfit in occiduum Nabatæis flaribus orbem,
Et quas fentit Arabs, & quas Gangetica tellus

Exhalat nebulas, quidquid concrefcere primus
Sol patitur, quidquid cæli fufcator Eoi
Impulerat Corus, quidquid defenderat Indos:
Incendere diem nubes oriente remotæ,

Nec medio potuere graves incumbere mundo,
Sed nimbos rapuere fuga. vacat imbribus Arctos,
Et Notus; in folam Calpen fluit humidus aer.

Hic ubi jam Zephyri fines, & fummus Olympi
Cardo tenet Tethyn, vetitæ tranfcurrere denfos
Involuere globos, congeftumque aeris atri
Vix recipit fpatium, quod feparat æthere terram.
Jamque polo preffa largos denfantur in imbres;
Spiffatæque fluunt: nec fervant fulmina flammas,
Quamvis crebra micent: exftinguit fulgura nimbus.
Hinc imperfecto complectitur aera gyro
Arcus, vix ulla variatus luce colorem,
Oceanumque bibit, raptofque ad nubila fluctus
Pertulit, & cælo defufum reddidit æquor.
Jamque Pyrenez, quas numquam folvere Titan
Evaluit, fluxere nives, fractoque madefcunt
Saxa gelu: tum, quæ folitis e fontibus exit,
Non habet unda vias: tam largas alveus omnis
A ripis accepit aquas. jam naufraga campo
Cæfaris arma natant, impulfaque gurgite multo
Caftra labant: alto reftagnant flumina vallo.
Non pecorum raptus faciles, non pabula merfi
Ulla ferunt fulci: tectarum errore viarum
Fallitur occultos fparfus populator in agros.
Jamque comes femper magnorum prima malorum
Sæva fames aderat: nulloque obfeffus ab hofte
Miles eget: toto cenfu non prodigus emit
Exiguam Cererem. pro lucrí pallida tabes!
Non deeft prolato jejunus venditor auro.
Jam tumuli, collefque latent: jam flumina cuncta
Condidit una palus, vaftaque voragine merfit;
Abforpfit penitus rupes, ac tecta ferarum
Detulit, atque ipfas haufit: fubitifque frementes
Vorticibus contorfit equos, & reppulit æftus
Fortior Oceani: nec Phœbuin furgere fentit
Nox fubtexta polo: rerum difcrimina mifcet
Deformis cæli facies, junétæque tenebræ.

Sic mundi pars ima jacet, quam zona nivalis,
Perpetuæque premunt hiemes: non fidera cælo
Ulla videt, fterili non quidquam frigore gignit,
Sed glacie medios fignorum temperat ignes.

Sic, o fumme parens mundi, fic forte fecunda
Equorei rector facias Neptune tridentis:
Et tu perpetuis impendas aera nimbis :1
Tu remeare vetes, quofcumque emiferis æftus:
Non habeant amnes declivem ad littora curfum,
Sed pelagi referantur aquis: concuffaque tellus
Laxet iter fluviis. hos campos Rhenus inundet,
Hos Rhodanus: vaftos obliquent flumina fontes.
Rhiphæas huc folve nives, huc ftagna, lacufque,
Et pigras, ubicumque jacent, effunde paludes:
Et miferas bellis civilibus eripe terras.
Sed parvo Fortuna viri contenta pavore,
Plena redit, folitoque magis favere fecundi,
Et veniam meruere Dei. jam clarior aer,
Et par Phoebus aquis denfas in vellera nubes
Sparferat, & noctes ventura luce rubebant:
Servatoque loco rerum, difceffit ab aftris
Humor, & ima petit, quidquid pendebat aquarum.
Tollere filva comas, ftagnis emergere colles
Incipiunt, vifoque die durefcere valles.
Vtque habuit ripas Sicoris, campofque reliquit,

Abftulit, & ficcis inclufit collibus hoftem."
Tunc inopes undæ prærupta cingere foffa
Cæfar avet, nec caftra pati contingere ripas,
Aut circum largos curvari brachia fontes.

Ut leti videre viam, converfas in iram
Præcipitem timor eft. miles non urile claufis
Auxilium mactavit equos: tandemque coactus.
Spe pofita daninare fugam, cafurus in hoftes
Fertur ut effufo Cæfar decurrere passu
Vidit, & ad certam devotos tendere mortem ;
Tela tene jam miles, ait, ferrumque ruenti
Subtrahe: non ullo conftet mihi fanguine bellum:
Vincitur haud gratis, jugulo qui provocat hoftem.
En fibi vilis adeft invifa luce juventus,
Jam damno peritura meo: non fentiet ictus,
Incumbet gladiis, gaudebit fanguine fufo.
Deferat hic fervor mentes, cadat impetus amens,
Perdant velle mori. Sic deflagrare minaces
Incaffum, & vetito paffus languefcere bello,
Subftituit merfo dum nox fua lumina Phœbo.
Inde ubi nulla data eft mifcendæ copia mortis,
Paulatim cadit ira ferox, mentesque tepefcunt
Saucia majores animos ut pectora geftant,
Dum dolor eft, ictufque recens, & mobile nervis
Conamen calidus præber cruor, offaque nondum
Adduxere cutem: fi confcius enfis. adacti

Stat victor tenuitque manus, tum frigidus artus.
Alligat atque animum fubducto robore torpor,
Poftquam ficca rigens aftrinxit vulnera fanguis..

Jamque inopes, undæ, primum tellure refoffa
Occultos latices, abftrufaque flumina quærunt:
Nec folum raftris, durifque ligonibus arva,
Sed gladiis fodere fuis: puteufque cavati
Montis ad irrigui premitur faftigia campi.
Non fe tam penitus, tam longe luce relicta
Merferit Afyrii fcrutator pallidus auri..
Non tamen aut techis fonuerunt curfibus amnes,
Aut micuere noyi, percuffo pumice, fontes:
Antra nec exiguo. ftillant fudantia rore,.
Aut impulfa levi turbatur glarea vena..
Tunc exhaufta fuper multo fudore juventus.
Extrahitur, duris filicum, laffata metallis.
Quoque minus poffent ficcos tolerare vapores,.
Quafitæ feciftis aquæ. nec languida feffi
Corpora fuftentant epulis, menfafque perofi
Auxilium fecere famem. fi mollius. aryum
Prodidit humorem, pingues manus utraque glebas:
Exprimit ora. fuper. nigro fi turbida limo
Colluvies immota jacet, cadir omnis in hauftus
Certatim obfcœnos miles: morienfque recepit,,
Quas nollet victurus, aquas: rituque ferarum.
Diftentas ficcant pecudes, &, lacte negato,
Sordidus exhaufto forbetur ab. ubere fanguis..
Tunc herbas, frondefque terunt, & rore madentes:
Diftringunt ramos: & fi quos palmite crudo
Arboris aut tenera fuccos preffere medulla.

O fortunati, fugiens quos barbarus hoftis
Fontibus immifto ftravit per rura veneno.
Hos licet in fluvios faniem, tabemque ferarum,
Pallida Dictais, Cæfar, nafcentia faxis.
Infundas aconita palam, Romana juventus
Non decepta bibet, torrentur vifcera flamma
Oraque ficca rigent fquamofis afpera linguis.
Jam marcent vena, nulloque humore rigatus
Aeris alternos anguftat pulmo meatus,
Refciffoque nacent fufpiria dura palato.

Pandunt ora fiti, no&urnumque aera captant.
Expectant imbres, quorum modo cuneta natabant
Impulfu, & ficcis vultus in nubibus hærent.
Quoque magis miferos undæ jejunia folvant,
Non fuper arentem Meroen, Cancrique fub axe
Qua nadi Garamantes arant, federe: fed inter
Stagnantem Sicorim, & rapidum deprenfus Hiberum,
Spectat vicinos fitiens exercitus amnes.

Jam domiti ceffere duces: pacifque petenda
Auctor damnatis fupplex Afranius armis,
Semianimes in caftra trahens hoftilia turmas
Victoris ftetit ante pedes. fervata precanti
Majeftas, non fracta malis, interque priorem
Fortunam, cafufque novos gerit omnia vidi;
Sed ducis, & veniam fecuro pectore pofcit.
Si me degeneri ftraviffent fata fub hofte,
Non deerat fortis rapiendo dextera leto:
At nunc fola mihi eft orande caufa falutis,
Dignum donanda, Cæfar, te credere vita.
Non partis ftudiis agimur, nec fumfimus arma
Confiliis inimica tuis; nos denique bellum
Invenit civile duces: caufæque priori,
Dum potuit, fervata fides. nil fata moramur
Tradimus Hefperias gentes, aperimus Eoas,
Securamque orbis patimur poft terga relicti.
Nec cruor effufus campis tibi bella peregit,
Nec ferrum, laflæque manus. hoc hoftibus unum
Quod vincas, ignofce tuis, nec magna peruntur.
Otia des feffis, vitam patiaris inermem
Degere, quam tribuis.: campis. proftrata jacere
Agmina noftra putes: nec enim felicibus armis
Mifceri damnata decet, partemque triumphi
Captos. ferre tui: turba hæc fua fara peregit.
Hoc petimus, vietos ne tecum vincere cogas.
Dixerat: at facilis Cæfar, vultuque ferenus
Flectitur, atque ufum belli, pœnamque remittit.
Ut primum jufta placuerunt foedera pacis;.
Incuftoditos. decurrit miles ad amnes
Incumbit ripis, permiffaque fumina turbat.
Continuus multis, fubitarum tractus aquarum.
Aera non paffus vacuis difcurrere venis,
Aretavit, claufitque animam: nec fervida peftis
Cedit adhuc fed morbus egens jam gurgite plenis
Vifceribus fibi pofcit aquas. mex robora nervis,
Et vires rediere viris. o pradiga rerum
Luxuries, numquam parvo contenta paratu,
Et quæfitorum. terra pelagoque ciborum
Ambitiofa fames, & lautæ gloria menfæ,
Difcite, quam parvo liceat producere vitam,
Et quantum natura petat. non erigit ægros
Nobilis ignoto diffufus confule Bacchus :

Non auro, murrhaque bibunt: fed gurgite puro
Vita redit. fatis eft populis fluviufque Cerefque.
Heu miferi, qui bella gerunt. tunc arma relinquens
Victori miles. fpoliato pectore tutus,
Innocuufque: fuas curarum liber in urbes
Spargitur. a quantum donata pace potitos
Excuffis umquam ferrum vibraffe lacertis
Poenituit, tolerafle fitim, fruftraque rogaffe.
Profpera bella Deos! nempe ulis Marte fecundo
Tot dubiæ reftant acies, tot in orbe labores;
Ut numquam fortuna laber fucceffibus. anceps,
Vincendum toties: terras fundendus in omnes
Eft cruor, & Cæfar per tot fua fata fequendus.
Felix qui potuit, mundi nutante ruina,
Quo jaceat jam fcire loco. non prælia feffos

Ulla