Pulcher, o laudande, canam recepto Cæsare felix. Tuque dum procedis, Io Triumphe! Te decem tauri totidemque vaccæ, 50 celebris dies, qua Cæsar nobis est redditus. Dum vero progrederis, o triumphe, sæpius repetemus, Io, Io triumphe, omnisque urbs pariter, et adolebimus thura numinibus propitiis. Te decem tauri et vaccæ totidem promissis liberabunt: me ju dande.-49 Tuque dum procedis Porphyr. multi Lamb. Cruq. Torr. et Bentl. Pulmanni Diesth. Harl. 6. Dess. 2. Muret. Basill. Lamb. ed. pr. Fabr. Torrent. Steph. Glarean. Brut. Fab. Dacer. Baxt. Gesn. Burm. Tuque cum unus Bersm. Teque dum nonnulli Lamb. tres Blandd. Cruq. unus Torr. Pulmanni Gemblac. 1. 2. et Beller. duo Bersm. vetustiores Bentl. Sax. Brod. Harl. 1. 2. 3. 4. 5. Mentel. Lipss. Altt. Helmst. Franeq. Venett. Locher. Ascens. Lamb. ed. post. Cruq. Teque cum Pulmanni Hunn.' Qui legunt Teque, jungere debent cum dicemus: Teque dicemus, dum procedis. Sed aperte jungendum, dicemus io triumphe! igitur lectio Teque haud dubie rejicienda. Sed neque alteram Tuque ferendam censuerunt, quia non Antonius triumpharit, non illi acclamatum, non illi res sacra facta sit. Quare: Duxque dum procedit emend. D. Heins. et sic Rutgers. Isque dum procedit emend. Bentl. allatis quinque Virgilii versibus, qui ab Isque incipiunt. Sed illud Isque, quod in narratione Virgiliana fero, in hoc carmine, atque hoc loco ferre non possum; ita jejunum et languidum est. Tumque dum procedit emend. Cuning. qua lectione quid invenustius? Tumque dum procedet San. et Sivr. Fuit et, qui conjiceret, Atque dum procedit. Ego non habui, quod a vulgata lectione, bona et præclara, recederem. Utrum, quia Antonius procedit, ideo ille triumphat, illi acclamatur? Ita quod concludere potuerint VV. DD. satis mirari non possum. præcedes Franeq. solenni errore. Denique cur vs. 49. et 50. in uno Bland. Cruq. permutati sint, et vs. 50. a Lips. 4. absit, facile intelligitur.' Jani. Vide Gronovii Epistolam Salmasio Syllog. Epist. tom. 11. pp. 557. 558.-50 Nos simul var. lect. ap. Jones. Nec semel Alt. 1. Tota Strophe sic habetur in Alt. 2. Teque dum procedis, Io triumphe, Laudet et casti pueri, senes NOTE 49 Tuque dum procedis, Io triumphe] Hoc referunt alii ad Iulum Antonium vel Prætorem vel Consulem designatum; leguntque: Duxque dum procedis, sed absurde: alii ad Augustum triumphantem. Verum ipso duce contextu, sane referes, ingeniose lector, ad ipsum triumphum, quem sic interpellat Horatius proce dentem o triumphe, dum procedes, Io sæpius; Io, repetemus, &c. 53 Te decem tauri] Tu Antoni sum. me vir, pro Cæsaris felici reditu a Diis impetrando, vovisti grandes victimas, quas voti reus mactabis: ego vero tenuis, immolato juvenco quem promisi, voto solvar. Matre, qui largis juvenescit herbis Fronte curvatos imitatus ignes Qua notam duxit, niveus videri, 55 60 vencus matri subtractus, qui crescit in abundanti gramine, propter meum votum exsolvendum. Is fronte amulatur Lunam incurvam tertia ab ortu die ardescentem: ea parte insuper contraxit notam qua spectatur nive candidior, in reliquis rufus. que, et Civitas omnis, &c. haud dubie ab inepto Grammatico.-58 Pro ortum, orbem nonnulli Lamb. quatuor Torrent. Pulmanni Beller. libb. Fabr. unus Bersm. Harl. 1. 2. Bentl. decem, et Mentel. 'Sed non convenit huc orbis s. cursus lunæ, nisi velis tertium orbem explicare tertiam partem orbis,' et hanc pro tertio die accipere: quod tamen durius. Præstat ceterorum omnium libb. lectio ortum. Jani.-59 Conj. Francii ap. Cuning. Qua notam ducit; Bentleii Reg. Soc. Qua notam traxit, ex interpretamento. Ascens, niveus videtur. NOTE 57 Fronte curvatos, &c.] Describit juvencum quem parat sacrificio quod vovit. Lunæ paulo post novilunium similem dicit ob parvula cornua: et in fronte notam habere candidam stellæ ad instar conspicuam. "Sic Homerus Iliad. Y. Diomedis equum toto rufum corpore, candida in fronte nota, ad modum Lunæ plenæ rotunda, insignem exhibet. Et Moschus, in Idyll. quod Theocrito male ascribitur, ut alibi annotavi, Europæ tanrum similiter flavum reliquo fuisse corpore, at in fronte media orbem argenteum refulsisse commemorat. ODE III. AD MELPOMENEN. Horatius amabili furore captus magnifica et incredibilia de se arteque sua tanquam plane extra corpus suum locutus, ad finem ad se reversus, quo evitet vultuosorum invidiam, apponit nonnihil ridiculi. (Judicium Scaligeri de hac Ode vid. ad 111. 9. 1.) QUEM tu, Melpomene, semel Nascentem placido lumine videris, O Melpomene, quem tu nascentem aspexeris semel oculis benignis, eum non ath Ode prima Libri secundi in Ed. Sanad. Inscribitur in Mentel. Ad Mu NOTE Metrum est idem quod 1. Od. 3. jus Odes eximio lepore insigne est Scaligeri judicium, quod retuli ad 111. Horat. 2 N Illum non labor Isthmius Clarabit pugilem, non equus impiger Letam nobilitabit Isthmium certamen, non equus acer victorem curru vehet Achaico, Od. 9. init. Vide ibi Not. NOTÆ Melpomene] Pro qualibet Musarum hanc ponit. De ea 1. Od. 24. 3. 2 Nascentem placido lumine videris, &c.] Desumta ab Hesiodo aliisque Græcis sententia. Placido lumine] Εὐμενεστέροις ὄμμασιν. Sic et Tibull. 11. 4. in fine: Si modo me placido videat Nemesis mea vultu.' Huc facit quod scribit Juvenalis Sat. vII. 195.distat enim, quæ Sidera te excipiant modo primos incipientem Edere vagitus,' &c. 3 Illum non labor Isthmius, &c.] Quem facili et benevolo Musa vultu nascentem viderit, is quidem non illustris erit pugilatu, quadrigali cursu, aut alio Isthmiorum ludorum certamine; non etiam bello clarus evadet: sed nobilis erit poëta, ubique celebrior quam sint illi Isthmica vel militari victoria. Eam vero sibi gloriam a Musis concessam prædicat Horatius. Labor Isthmius] Certamen et victoria in ludis iis qui tertio quoque anno, totius Achaia concursu, fiebant in Isthmo prope Corinthum, de quo 1. Od. 7. 2. Ibidem erat sacrum Nep. tuno fanum. Ludos illos instituit Sisyphus Rex Corinthiorum, ut scribunt aliqui, in honorem Melicertæ seu Palæmonis aut Portuni marini Dei; vel, ut alii referunt, Theseus in honorem Neptuni, æmulatione quidem Herculis qui Olympia Jovi dicaverat. Vide Alex. ab Alex. v. 8. Plutarch. in Thesei Vita. Strabon. Geograph. lib. VIII. Liv. XXXIII. 32. "Isthmiorum,' inquit, statum ludicrum aderat... quo certamina omnis generis artium viriumque ac pernici tatis visuntur... propter opportunitatem loci per duo diversa maria omnium Græcorum undique conventus erat.' In iis victores pinu coronabantur, ex Plin. xv. 10. Contra Col. Rhodig. VII. 10. coronam Isthmiacam contexi ex apio consuesse scribit. Et x. 17. in Olympicis cotino, (seu oleastro,) in Pythiis lauro, in Nemeis selino virenti, id est, apio, in Isthmiis selino item, sed arescente, solitos coronari. Archias Poëta Epigram. lib. 1. de quatuor Græciæ certaminibus ita canit: "A¤λa dè tŵv, kóτινος, μῆλα, σέλινα, πίτυς. 4 Clarabit] Pro declarabit,' inquiunt; nam voce præconis victorum nomina declarabantur et pronuntiabantur. Illud quoque verbum usurparunt, apud C. de Divin. 1. 21. Poëta, Jupiter excelsa clarabat sceptra corona,' Lucret. lib. IV. Sic Virgil. Æneid. xI. ait, 'crimen acerbat.' Pugilem] Vide Not. Ode superiori, strophe 5. Non equus impiger Curru ducet Achuico] De curuli certamine 1. Od. 1. 4. Non videtur facere ad rem quod nonnulli afferunt hic, in Achaia sacros agonas celebrari consuevisse, in quibus qui vicerant, hieronicæ dicti, in patriam reducebantur curru quasi triumphali equis albis quatuor tracto. Apud Diodor. Sicul. lib. xi. Exænetus Agrigentum invehitur, comites sunt bigæ curules trecentæ. Vitruv. lib. IX. procm. 'Nobilibus athletis qui Olympia, Pythia, Nemea, Isthmia vicissent, Græcorum majores ita magnos honores constituerunt, uti non modo in conventu stantes cum 5 Curru ducet Achaico Victorem; neque res bellica Deliis Ornatum foliis ducem, Quod regum tumidas contuderit minas, Sed quæ Tibur aquæ fertile præfluunt, 10 nec militare facinus Imperatorem ostentabit Capitolio frondibus Apollinaribus coronatum, eo quod superbas Regum minas fregerit. Verum aquæ fœcundum Tibur ir sam.-2 Mentel. placido numine.-5 Achaio Cuning. Sanad. et Towers.8 Unus Bersmanni: timidas contuderit minas.-9 Lips. 1. 2. 4. Venet. 1492. et Locher. Ostendit Capitolio.-10 Tibur a. f. perfluunt nonnulli Lamb. et aliorum, Lips. 1. 4. Alt. 2. Venet. 1478. Vet. Comb. Ald. Mur. Fabr. Venet. ap. Zeun. Glarean. Chabot. Basill. Lamb. ed. pr. Steph. Fab. Dacer. profluunt Pulmanni Gemblac. 2. (quanquam cum superascripto præfluunt) Mentel. a m. s. Bentleii Leid. proluunt quid. Lamb. Sed præfluunt duo Vatt. Torn. Russard. Nicot. Lamb. Pulmanni Hunn. Gemblac. 1. et Beller. libri Cruq. omnes meliores Torrent. duo Bersm. Harl. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Bentl. Græv. Regin, et alii, Mentel. a m. pr. Lips. 2. 3. Dess. 2. Alt. 1. Franeq. Helmst. Venet. 1492. Locher. Asc. Heins. Lamb. Cruq. Torr. Rutg. Baxt. Bentl. Burm. Cun. San. Jon, Sivr. Jani, Bipont. Mitsch. Towers, Francis, Wetzel. NOTE palma et corona ferant laudes, sed et cnm revertantur in suas civitates, cum victoria triumphantes quadrigis in monia invehantur, eque Republica perpetua vita constitutis vectigalibus fruantur.' Sueton. Neron. cap. XXII. 'Mox et ipse aurigare, atque etiam spectari voluit... tum etiam in circo maximo... nec contentus harum artium experimenta Romæ dedisse, Achaiam petiit.' Cap. xx111. Certamina deinceps obiit omnia.' Cap. XXIV. Aurigavit plurifariam, Olympiis etiam decemjugem...sed excussus curru... nec eo secius coronatus est...Jndices donavit civitate Rom. et pecunia grandi, ac provinciam universam libertate. Quæ beneficia e medio stadio, Isthmiorum die, sua ipse voce pronuntiavit.' Cap. xxv. 'Reversus e Græcia Neapolim... albis equis introiit, disjecta parte mn. ri, ut mos hieronicarum est: simili ...coro. modo Antium, inde Albanum, inde Romam... veste purpurea nam capite gerens Olympiacam, dextra manu Pythiam,' &c. 6 Neque res bellica Deliis Ornatum foliis, &c.] Nec fortiter in bello gestis triumphans coronabitur laurea sacra Apollini apud Delum insulam nato et eximie culto. Vide 1. Od. 21. 9 Ostendet Capitolio] Triumphans quisque inaurato curru per viam sacram vehebatur ad Capitolium, seu arcem Roman. in monte Tarpeio exstructam, ob inventum ibi caput humanum sic appellatam. Illic Jovi Diisque gratias referebat, spoliaque de hostibus relata consecrabat. 10 Sed quæ Tibur aquæ, &c.] Sed insignem eum facient Carmina in amano Tiburis secessn condita, vel ejus loci descriptionem et amœnitatem continentia. De Tibure aquis udo 1. Od. 7. 1. Od. 29. Quod eo Et spissæ nemorum comæ, Dignatur soboles inter amabiles Vatum ponere me choros; 15 Et jam dente minus mordeor invido. O testudinis aureæ Dulcem quæ strepitum, Pieri, temperas! Donatura cycni, si libeat, sonum! 20 rigantes et sylvarum densa folia Æoliis clarum versibus efficient. Proles Roma civitatum Reginæ inter caros Poëtarum cœtus me collocare dignatur, Jamque minus æmulorum morsibus vellicor. O Musa, quæ suavitatem eximiæ lyræ meæ sonum moderaris, o quæ mutis etiam piscibus cycni cantum dare potes, si velis, Wakef. Comb. et Kidd.-12 Lips. 3. 4. Fingent colico.-14 Lambinus e tribus Vatt. Cruq. e tribus Bland. Torrent. Heins. Bentl. Cuning. Sanad. Gesn. Towers, Jani, Bipont. Mitsch, Wakef. Comb. et Kidd. suboles. Vide Cellar. Orthogr. Lat. ed. Harles. tom. I. p. 356. semper amabili Vatum ponere me choro emend. With. Vatem emend. Anchers.-16 Lips. 4. nimis pro minus. Cuning. Sanad. et Towers torqueor invido.-18 Pierii Harl. 1. 2. 3. 4. 5. 6. NOTE secedere amaret Poëta 1. Od. 18. II. Od. 6. 12 Æolio carmine] Noster 11. Od. 13. Æoliis fidibus.' Vide ibi Not. Alcaicos versus designat Latine primum a se factos, ad imitationem Alcæi, de quo 1. Od. 32. et III. Od. 30. 13 Romæ principis urbium Dignatur soboles] Intelligunt vulgo Romanorum posteros, vel Augusti privignos: sed eruditus non nemo sensit dictionem esse a Græcis Hebræisque ductam ut enim hi filium hominis dicunt pro homine; sic Noster Romæ sobolem dicit, pro Roma, urbium et orbis domina, atque, ut Martialis ait, Terrarum gentiumque Dea.' Amabiles Vatum choros] Vel poëtas excellentes et amari dignos, vel de rebus amabilibus carmine lyrico scribentes, puta de laudibus Divorum, de Heroum præclare gestis, de vita seu hilariter exigenda seu laudabiliter instituenda, &c. 16 Et jam dente minus mordeor invido] Ex quo me Roma universa judicio sno probavit vatemque sanxit, jam mihi obtrectare æmuli desinunt: atque adeo virtute invidiam superasse mihi videor. Vide 11. Od. ult. 17 O testudinis aureæ, &c.] O Musa, hoc beneficium cum aliis bene multis tibi acceptum refero. 18 Pieri] Pierides Musæ dicuntur vel a Piero Thessaliæ monte illis sacro, vel ob filias Pieri novem devictas, cum ausæ essent ad cantum Musas provocare: quapropter in picas mutatæ temeritatis pœnas exsolve runt. 19 Mutis quoque piscibus] Utpote carentes vocalibus instrumentis, pnlmone, arteria, gutture, muti sunt pisces. Aristot. de Animal. Hinc pro |