Page images
PDF
EPUB

CHAPITRE V.

TRANSMISSION ET CESSION DE L'HÉRÉDITÉ DÉFÉRÉE. DROIT D'ACCROISSEMENT. ENVOIS EN POSSESSION PROVISOIRE A PROPOS D'HÉRÉDITÉ.

[blocks in formation]

WOLFF, De transmissione Theodosiana. Marbourg, 1853. WIEDING, Die Transmission Justinians. Leipzig 1859; article Transmissionsfälle dans l'Encyclopédie de Holtzendorff. MAYNZ, § 480. ARNDTS, § 512. BRINZ, § 195. KELLER, Institutionen, § 314. Pandekten, § 528. PUCHTA, § 502-504. TEwES, § 56-57. VANGEROW, § 491. VERING, p. 502-509. WINDSCHEID, § 600..

1. La délation ne donne pas à l'appelé un droit patrimonial, mais seulement la faculté d'acquérir la succession déférée. Cette faculté est toute personnelle; si l'appelé meurt sans en avoir fait usage, ses héritiers n'ont, comme tels, aucun droit quelconque à l'exercer, sauf, le cas échéant, à titre de restitution en entier.

Il est clair que le suus transmet à son héritier l'hérédité qu'il a acquise de plein droit.

Justinien, L. un. § 5 C. De caducis tollendis VI, 51: Hereditatem etenim, nisi fuerit adita, transmitti nec veteres concedebant nec nos patimur.

Ulpien, L. 6 De in integrum restitutionibus IV, 1: Non solum minoris, verum eorum quoque qui rei publicæ causa abfuerunt, item omnium qui ipsi potuerunt restitui in integrum, successores in integrum restitui... Sive igitur heres sit, sive is cui hereditas restituta est, sive filii familias militis successor, in integrum restitui poterit...

Papinien, L. 86 pr. De A. vel O. H. XXIX, 2: Pannonius Avitus, cum in Cilicia procuraret, heres institutus ante. vita decesserat, quam heredem se institutum cognosceret; heredes Aviti ex persona defuncti restitutionem in integrum implorabant. Quæ stricto jure non competiit, quia intra diem aditionis Avitus abiisset. Divum tamen Pium contra constituisse, Mæcianus refert in eo, qui legationis causa Romæ erat, et, in filio, qui matris delatam possessionem absens omiserat, sine respectu ejus distinctionis restitutionem locum habere. Quod et hic humanitatis gratia obtinendum est.

Diocletien et Maximien, L. 8 C. De suis et legitimis VI, 55 (294-305): Apud hostes patre defuncto, filia communis vobis, quo casu mortis scientia non postulatur, heres extitit sua et ad te transmittit successionem.

Tryphonin, L. 19 § 2 De castrensi peculio XLIX, 17: Filius familias paganus de peculio castrensi fecit testamentum, et, dum ignorat patri se suum heredem extitisse, decessit. Non potest videri pro castrensibus bonis testatus, pro paternis intestatus decessisse, quamvis etiam id in milite etiam nunc rescriptum sit... Necessario ergo castrensis peculii heres scriptus universa bona habebit.

Septime Sévère et Caracalla, L. 1 C. De restitutionibus militum II, 51 (197): Si Valerianus, centurio cohortis duodecimæ Alpinorum, ante vita decessit, quam bonorum possessionem acciperet, heres ejus ex persona defuncti restitutionis auxilium intra annum utilem ita recte implorabit, si Valerianus post exactos dies, quibus bonorum possessio defertur in militia defunctus est.

Dioclétien et Maximien, L. 4 C. Qui admitti ad bonorum possessionem possunt VI, 9 (294-305): Emancipata si non

agnovit intra annum UNDE LIBERI bonorum possessionem, nullam ad heredes vindicationem successionis transmittere potuit.

Le principe de la non-transmissibilité, maintenu en théorie, a été, par le fait, modifié assez radicalement sous les empereurs chrétiens 1.

2. Théodose II et Valentinien III introduisirent une première transmission du droit de faire adition d'hérédité, en statuant que ce droit ou cette faculté devait désormais se transmettre au décès de l'appelé enfant; non pas, à la vérité, à l'héritier de l'enfant, mais au père, comme tel, et lors même qu'il n'aurait pas eu sur l'enfant la puissance paternelle. On dit, dans ce cas, qu'il y a transmissio ex capite infantiæ.

Les mêmes empereurs statuèrent que, dans un cas, la délation serait transmise aux héritiers de l'appelé, comme tels. Ce cas est le suivant: un descendant du testateur, institué dans le testament, est mort avant l'ouverture; ses descendants qui ne répudient pas sa succession peuvent faire adition comme il aurait fait.

On a réuni les deux transmissions susmentionnées sous le nom de transmissions théodosiennes; la seconde

1 Déjà, en droit classique, on peut voir un acheminement vers la transmission dans les cas des lois 3 § 30-32 et 4 De senatusconsulto Silaniano XXIX, 5; des lois 4 § 3 et 5 De bonorum possessione contra tabulas XXXVII, 4; de la loi 12 De Carboniano Edicto XXXVII, 10; des lois 6 § 1 et 42 § 3 De Bonis libertorum XXXVIII, 2; enfin dans le cas de la loi 1 § 1 Ad senatusconsultum Tertullianum et Orphitianum XXXVIII, 17. Le Code autrichien consacre le principe de la transmissibilité. Voyez UNGER, § 36. La question ne se pose pas là où le mort saisit le vif. FOERSTER, § 268. ARNTZ I, § 1381-1384.

a reçu aussi le nom spécial de transmission ex jure sanguinis.

Théodose et Valentinien, L. 18 C. De jure deliberandi VI, 30 (426): Si infanti, id est minori septem annis, in potestate patris vel avi vel proavi constituto vel constitutæ, hereditas sit derelicta vel ab intestato delata a matre, vel linea, ex qua mater descendit, vel aliis quibuscumque personis, licebit parentibus ejus, sub quorum potestate est, adire ejus nomine hereditatem vel bonorum possessionem petere. § 1. Sed si hoc parens neglexerit, et in memorata ætate infans decesserit, tunc parentem quidem superstitem omnia, ex quacunque successione ad eum infantem devo luta, jure patrio quasi jam infanti quæsita capere. § 3... Ea vero, quæ de infante in potestate parentum constituto sta tuimus, locum habebunt, et si quacunque causa sui juris idem infans inveniatur.

Les mêmes, L. un. C. De his qui ante apertas tabulas hereditatem transmittant VI, 52 (450): Per hanc jubemus sanctionem, in posterum filios seu filias, nepotes aut neptes, pronepotes aut proneptes a patre vel matre, avo vel avia, proavo vel proavia scriptos heredes, licet non sint invicem substituti, seu cum extraneis, seu soli sint instituti, et ante apertas tabulas defuncti, sive se noverint scriptos heredes, sive ignoraverint, in liberos suos, cujuscumque sint sexus vel gradus, derelictam sibi hereditariam portionem posse transmittere, memoratasque personas, si tamen hereditatem non recusant, nulla hujusmodi præscriptione obstante, sibi tanquam debitam vindicare; quod scilicet etiam super legatis seu fideicommissis a patre vel a matre, avo vel avia, proavo vel proavia derelictis locum habet; si quidem perindignum est, fortuitas ob causas vel casus humanos nepotes aut neptes, pronepotes aut proneptes avita vel proavita successione fraudari, aliosque adversus avitum vel proavitum desiderium vel institutum insperato legati commodo vel hereditatis gaudere. Habeant vero solatium tristitiæ suæ, quibus est merito consulendum.

« PreviousContinue »