ARGUMENTUM.

Non, opinor, Demosthenem orationes illustrant, quas adversus tutores suos composuit: nec Ciceronem, magnum oratorem, P. Quintius defensus aut Licinius Archias faciunt: Catilina, et Milo, et Verres, et Antonius, hanc illi formam circumdederunt ». Quæ quum in libro de Oratoribus (cap. 37) proferuntur, intelligendum est tantum habitam pro Archia orationem cum absolutissimis his scriptis non posse conferri: attamen quamquam pro rei magnitudine et difficultate nulla est habenda collatio, fatendum est sublime cogitata et exquisitissimum dicendi genus maximum prodere oratorem, et uni Tullio fuisse concessum in re forensi Platonis vim omnem et magnificentiam explicare. Itaque nullam sæpius orationem juvenes ac docti viri manibus versare.

Tullius, quem natura scriptorum principem et oratorum una procrearat, non hanc certe labi sivisset occasionem, qua literatum virum defendere, et palam doctrinæ patrocinium suscipere dabatur, ex qua laus tanta, nomenque clarissimum effloruerat. Multa quoque huc confluebant, quæ eum pro Archia moverent. Pronum est hac ipsa ex oratione quis ille Tullii fuerit cliens colligere.

Ab Antiochia ortum duxerat, quæ a Romanis in servitutem redacta, literis et liberalibus artibus amissum Orientis reparabat imperium. Anno circiter ab Urb. C. 633 natus, Asia Græciaque peragrata ac Italiam petiit, et civitate Neapoli, Tarento est donatus. Brevi Romam advectus clarissimos cives patronos habuit; quos inter Lucullus, Metellus, Drusus, Q. Catulus, Catoque Uticensis pater præcipue eminent. Mox cum L. Lucullo in Asiam profectus est; quo ex die usque ad illud judicium nihil ex ejus vita clarum monumentis commissum; forsan tempus illud car

mini dedit, quo Luculli laudes cecinit.

(1) Argumentum illud verbo pæne ad verbum ex nobilissimi viri J. V. Leclerc excursu expressimus; excusatos autem nos vir doctissimus habeat precamur, si præclaras ejus gallice scriptas sententias culpa sæpius ingenii invertimus.

Etenim quamvis tempore deleta fuerint pleraque poetæ hujus opera, certum est duo eum carmina scripsisse, unum de bello Cimbrico, alterum de Mithridatico bello, ubi Luculli laudes celebrantur. Versibus etiam narravit quid Roscio puero advenerit, quum serpens corpus involvit, infantemque tactu molli lambens, ne minime vulneratum quidem reliquit. Denique paullo ante judicium Tullii consulatum carmine celebrare cœperat.

Nunc apparet certe, quare tam studiose Cicero, vir ille consularis clarissimus, Græculum hunc Antiochenum carminibus tantum et adulatione notum defenderit. Supervacaneum est etiam fingere, ut nonnulli, ab eo fuisse institutum Tullium; Archiam tantum a pueritia Tullius noverat, et uno eodemque literarum studio moti, amicitiam una firmam conjunxerant; procul dubio caritas illa annis crescentibus invaluit, nam Tullii amici omnes Archiæ quoque fuere dediti. Et laus inde maxima Archiæ venit, quod Tullius græcis ita literis deditus, et tam acri laudis studio abreptus, consulatus sui patrocinium, ut ita dicam, Archiæ commiserit, ut ab eo nomen ad gloriæ consecraretur æternitatem. Ipsa Græci poetæ mora,qui patronos alios celebrabat, clarius apparuit quanti eum Tullius æstimaret; his enim verbis ad Atticum scribit: Epigrammatis tuis, quæ in Amaltheo posuisti, contenti erimus, præsertim quum et Chilius nos reliquerit, et Archias nihil de me scripserit; ac vereor ne Lucullis quoniam græcum poema condidit, nunc ad Cæcilianam fabulam spectet ». Ad Att. I, 16. Attamen poetam impulere verba viri consularis tam acriter carmen petentis; et incoeptum opus erat quum in judicium fuit vocatus. Nec mirum esset Archiam, cujus ex facili vena carmina profluebant, aliquid derepente scripsisse, quo acrius eum Tullius defenderet.

«

Lis ex Papia lege ortum habuerat. C. Papius, tribunus plebis, lege sanxerat ut omnes extranei Roma exirent, nisi civitate fuissent donati. M. Pupio Pisone et M.Valerio Messalla coss. Gratius quidam vel Gracchus Archiam poetam civitate donatum numquam fuisse contendit. Hujus causam suscepit Tullius.

Multi de prætoris nomine qui judicio præerat, disseruere. Sed clarissimus vir Angelus Maius, edito Ambrosiani scholiastæ commentario, deprehendit hunc prætorem esse Q. Ciceronem ora

toris fratrem;tum forte conjicere possumus rem Silano et Murena coss. fuisse actam, potius quam illis quos supra nominavi. Inde clarissima lux huic actioni venit; orator coram fratre agebat; et inde in promptu verba illa apparent, quibus orationem concludit Cicero: Quæ loquutus sum, ea, judices, a vobis spero in bonam partem esse accepta; ab eo, qui judicium exercet, certo scio».

Novum illud actionis genus, ab eruditis semper celebratum, nos ad id impulit, ut omnibus in partibus quid sit exponeremus: analysis illa, quæ certe non longa erit, quoniam hæc actio brevissima est, satis erit ut plane appareat quonam modo propositum sit oratoria arte tractandum. Hoc tantum labore deprehendere licet, et quid orator materiæ, et quid oratori materia debuerit. Et illud hoc ipso mirum in modum hic congruit, quod nihil per se materia, et omnia fuere ex ingenio expromenda. Exordium Archiæ defensor judices sibi devincit grato in Archiam animo, cujus consiliis literas romanas græcasque fuerit edoctus. Quamvis autem ipse magis oratoriæ facultati, ille poeticæ studuerit, nemini mirum illud videatur, quum omnes artes mutuo inter se fœdere jungantur. Orat judices uti ignoscant, si tali in oratione a causa nonnumquam longius literarum studio abripiatur. Dictum est, nec immerito, illud mirum in modum reo prodesse, quia orator causam suam ita bonam justamque esse arbitratur, ut minus Archiam defendat, quam dotes ejus meritis laudibus ad admirationem commendare videatur. Cap. 1, 2.

Propositio et divisio. Archias civis est romanus, aut certe dignus est romana civitate. Cap. 2.

Narratio. Clarum Archiæ nomen in patria exponitur. Romam venit, et a Lucullis, et clarissimis hujus ætatis viris adscitus et benignissime acceptus. Lucullum in Siciliam comitatur, qui eum Heracleensibus ut civitate donent commendat. Lex Silvani et Carbonis memoratur, quæ civitate romana fœderatarum urbium cives donat, dummodo quasdam adimpleant conditiones. Quas omnes Archias implevit. Cap. 3.

Confirmationis pars prima.-Omnia hæc probantur et auctoritate M. Luculli, et Heracleensium testimonio, quod satis in hoc videtur esse, quum omnia incendio deleta fuerint rei hujus mo

numenta. Rhegium, Neapolis, Tarentum, Archiam civitate donavere; et certe memorare potuisset jus illud ab istis urbibus concessum; nisi satis fuit illi si se Heracleensem civem profiteretur, ut jure merito romanam urbem incoleret. Quamvis absens esset quum census fieret, non desiit tamen toto jure frui romanis civibus concesso. Cap. 4, 5.

Pars altera confirmationis. Archias dignus est qui romana civitate donetur, quæ certe conferenda, nisi haberet. Unde mira literarum laudatio sequitur, ex ipsius oratoris testimonio. Hæ animum virtutemque extulere, quum ante oculos præstantissima exempla veterum subjicerent. Felicissima indoles institutione tantum perfici potest. Exemplo sunt Africanus, Cato, Lælius, multique alii. Utilitas delectatioque ex literis percepta. Archias igitur a Romanis et æstimari et remunerari debet: 1oob præclaras animi dotes; 2° quia vates quodam numine afflantur, et ab ipso deo accenduntur; 3° omni ex ætate honores præclarissimi ingenio fuere tributi: testis Homerus ; 4° postremo Archias poeta Romæ magnitudinem celebravit, quum cecinit mansuro carmine Marium Lucullumque. Haud aliter Scipionem Ennius posteris commendavit. Alexander, Pompeius, Sulla, Metellus Pius, Drusus Fulviusque, omnes laudis studio acriter movebantur se ipsum gloriæ amore teneri fatetur. Archias carmen inchoavit, quo consulatus facta celebrantur. Gloria est magnorum virorum incitamentum; unum hoc iis est studium scilicet, ut nomen ad æternitatem memoriæ commendent. Cap. 6-12.

Peroratio. - Orator paucis verbis quæ exposuerat recolligit, 1o ea quæ in priore parte continentur, id est, testimonium Luculli et Heracleensium; 2o quæ in posteriori, id est, fructum et utilitatem literarum; ingenium Archiæ, nominique romano utiliora poemata. Excusat iterum se, quod in causa non semper steterit. Cap. 12.

Nihil magis comprobat quantum intersit inter præstantissimum hoc opus et defensionum usurpatam consuetudinem. Hic præsertim magnificentissima poeseos laus celebratur. Orator Ennium loquentem inducit, qui vates sacros vocat, et ipse Archias in uno ex iis quæ supersunt epigrammatibus dixerat :

ἱρὸν ἀοιδοπόλων ἔτυμον γένος.

Unum vero in hac de poeseos oestro orationis parte apparet, quam studiose Platonem fuerit imitatus orator. Mihi persuasum est Ciceronem, quum in eo esset, ut poeseos laudem scriberet, judicibusque quam mirandum, quamque colendum sit ingenium, exponeret, iterum Platonem evolvisse, uti deorun interpretes, quasi numine afflatus ipse, celebraret.

«Qui facta carminibus celebrant, ait Plato, non ex arte, sed ex deo ipso ingenii vim et impetum trahunt: qui lyræ potens est, sicut Corybantes, quorum mens æstuat quoties choreas agitant, numquam sublimia carmina siccis oculis celebrat. Necesse est ut ipso motu carminum rapiantur; necesse est ut numen quoddam sublimes ausus animis afflet. Mihi videre videor Bacchantes, quæ, sacro impetu raptæ, lac et mella liquentia e fluminibus hauriunt; evanescunt omnia simul ac mentis ardor deferbuit. Non mehercule mentiuntur lyrici vates, quum ea memorant quæ mente contemplantur, quum Musrum hortos, quum fontes mellis, quum lætissimas valles decribunt, ubi, apum more, carmina e floribus suavissimis carpuit. Ita est: vates, nescio quid leve est, nescio quid inconstans et sacrum. Numquam, nisi divino œstro percitus, numquam nisi sacro furore abreptus, carmina profundit. Procul est gelica ratio, quam, simul ac prosequi nititur, jam versus, jam oracula fugiunt. Deus unus, deus, qui eos ministros numinis elegit, matibus ventura reserat; quumque animum rapit altius, edocet ion eos talium auctores esse, sed deum ipsum voce illorum alia proferre. Tuque, o vates, qui deorum interpretis verba ecitas, nonne quoque numinis es interpres ? Dic, quæso, dic mǹi, quum vox tua audientes rapit, quum Ulyssem celebras, qu domo expellit et ulciscitur procos, vel quum Hectorem Achlles vicit, vel quum Andromaches fletus, aut Hecuba infortuna, Priamique triste fatum oculis subjicis, nonne quoque prior ipse raperis, num animus divino afflatus ardore sui jam compos est? Nonne Ithaca moenia, nonne Ilium, et omnia hæc quo mente abreptus vagaris, vides et contemplaris? Et aliud tibi finger nefas: namque lacrymis tument sæpe lumina, horrore capillistant arrecti, et in pectore tuo cor æstuat ».

Verum dicet aliquis, Archiasne impetu illo sacro raptus est? studiumne illud ac calorem animis afflabat? Num dignus erat