Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

IN

M. T. CICERONIS

QUATUOR SEQUENTES ORATIONES

PROLEGOMENA.

QUUM jam orationum hanc seriem attigimus, quæ Ciceroni

a nonnullis abjudicantur, operæ pretium videtur de re pauca disserere, quæ, quamvis apud Germanos omnino acta ac profligata sit, nostrum plerisque aut ignota, aut certe dubia nunc etiam superest. Neque nobis illud in animo est de controversia hac omnino sententiam ferre, et universa in utramque partem recitare, quæ ad causam pertineant ; qui plenus tædii labor in immensum excresceret volumen, et Ciceroniani operis seriem gravi digressu interturbaret; verum litis acta ex Schützio desumpta in unum eumdemque brevem orbem colligemus, et subjectis præclarissimis ea de re J. V. Leclerc animadversionibus, qui paucis paginis, quo est ingenio et doctrina, quæstionem totam amplexus est, rem prorsus in medio legentibus judicandam relinquemus, si qua tamen eis dubitatio supersit.

Postquam Conyers Middleton commentarium suum de vita M. T. Ciceronis ediderat, an. CCCXL Jacobus Tunstallus epistolam ad eum scripsit, ita inscriptam : Epistola ad virum eruditum Conyers Middleton, vitæ M. T. Ciceronis scriptorem, in qua ex locis ejus operis quam plurimis recensionem Ciceronis epistolarum ad Atticum et Q. fratrem desiderari ostenditur, de illarum vero quæ Ciceronis ad Marcum Brutum, Brutique ad Ciceronem vulgo feruntur Epistolarum aevrig nonnulla disseruntur. Auctore

Jac. Tunstall coll. Div. Joan. Cantab. Socio et Academiæ Oratore. Accedit Jo. Chapman dissertatio chronologica de ætate Ciceronis librorum de Legibus. Cantabrigiæ, ap. Guil. Thurlbourn, 1741 ». In hoc libro, post varias de epistolis ad Atticum et Q. fratrem animadversiones partim historicas, partim criticas, aggreditur disputationem de epistolis, quæ vulgo dicuntur a Cicerone ad M. Brutum et a M. Bruto ad Ciceronem scriptæ, easque utrique viro suppositas esse, partim e genere scribendi, partim e rebus falso narratis, et genuinorum Cic. librorum testimonio repugnantibus demonstrat. Huic epistolæ Middlet. an. 1743 opposuit istarum epistolarum versionem Anglicam, præmissa dissertatione qua eas Ciceroni et Bruto vindicare studuit (Præfatory dissertation to the Epistles of M. T. Cicero to M. Brutus). Tunstallus vero, ut ejus defensionem infirmaret an. 1744, hunc librum edidit : « Observations on the present Collection of Epistles between Cicero and M. Brutus, representing several evident marks of forgery in those Epistles, and the true state of many important particulars in the life and writings of Cicero. In answer to the late pretens of the reverend Dr. Conyers Middleton. By James Tunstall B. D. Fellow of M. John's college and orator of the university of Cambridge. To which is added a letter from the reverend Dr. Chapman on the ancient numeral characters of the roman legions. London, printed for J. and P. Knapton, etc. MDCCXLIV ». Sequutus est Jer. Marklandus, qui anno sequente edidit librum sic inscriptum: « Remarks on the Epistles of Cicero to Brutus, and of Brutus to Cicero in a letter to a friend. With a dissertation upon four Orations ascribed to M. Tullius Cicero, viz. 1o ad Quirites post reditum; 2° post reditum in senatu; 3° pro domo sua ad Pontifices; 4° de Haruspicum responsis. To which are added some extracts out of the notes of learned men upon those Orations, and observations on them. By Jer. Markland Fellow of St. Peter's college Cambridge. London, printed by M. Cooper

MDCCXLV ». Ac de priore Tunstalli epistola expositum est in Actis eruditorum Lipsiensibus an. 1747, p. 407, seqq. de Marklandi autem libro ibidem an. 1753. Et hujus quidem censuræ auctor initio statim : «Jeremias Marklandus, inquit, edito hoc libro tam acute docteque et solide vosías convicit illas epistolas, et simul quatuor in titulo libri citatas orationes, ut non putemus fore quemquam nisi aut stupidum, aut contentiosum hominem, qui de impostura porro dubitare velit ». Idem his verbis censuram finit: «Tempus docebit num aliquis vir doctus ad solidissima hæc et acutissima argumenta et αφύκτους νοθείας ἐλέγχους responsurus sit, aut respondere valeat ». Cujus quidem sententiæ auctor non omnino Ciceronianum dicendi genus callere se demonstrabat.

Itaque his minis non deterritus, ecce exortus est in Germania vir magni nominis Jo. Matthias Gesnerus, qui causam harum orationum, quæ censori in Actis Eruditorum prorsus desperata videbatur, susciperet, habitis in societate regia Scient. Goetingensi aliquot prælectionibus, insertis tomo tertio commentariorum ejusdem societatis, p. 223-284, et sic inscriptis: «Jo. Matthiæ Gesneri Cicero restitutus ». In hac igitur commentatione de epistolis ad Brutum longiorem ait esse fabulam, disputationem impeditiorem, a se quidem nondum ita excussam et exquisitam, ut abscisse pronuntiare audeat, nisi quod sufficere sibi hactenus videatur Middletoniana defensio, ut nova opera ne valde quidem opus sit. Orationes autem quatuor istas post Reditum in Senatu, ad Quirites, pro Domo sua et de Haruspicum responsis ita pertractat, ut eas adversus Marklandi reprehensiones defendere, et tamquam genuinas Ciceroni vindicare studeat. Ac Gesneri quidem sive auctoritas, sive argumentorum species hanc vim habuit, ut postea, in Germania quidem, nemo esse videretur, quin rem a Gesnero extra omnem dubitationis aleam esse positam existimaret. In primis Jo. Aug. Ernestius, qui Ciceronis opera bis ex Gronovii, deinde e

sua ipsius recensione edidit, nusquam ejus controversia mentionem fecit, atque in Fabricii Bibliotheca Latina a se cum accessionibus suis edita, tom. I, p. 161, ad orationes post reditum prorsus nihil de ea adnotavit ; ad orationem pro Domo, satis pro imperio et parum accurate sic pronuntiat: «Spuriam judicat Tunstallus, cujus dubitationes sustulit J. M. Gesnerus »; et ad orationem de Haruspicum responsis: Hanc quoque, inquit, spuriam putat Tunstallus, cui respondit idem »; perinde quasi Gesnerus Tunstallo, non Marklando respondisset. Quod tamen erratum ejus transcripserunt, nihil monitis lectoribus, editores Bipontini.

[ocr errors]

Itaque in priorem dignitatem restitutæ orationes solitum locum apud Ciceronem obtinebant, quum anno hujus sæculi primo Frid. Aug. Wolfius acerrimi vir et audacissimi ingenii, causæ, quæ ab omnibus deserta esse putabatur, denuo patronum se tulit, libroque quem Larchero nostro dedicavit, quatuor orationes edidit hoc titulo: M. Tullii Ciceronis quæ vulgo feruntur orationes quatuor, 1o post Reditum in Senatu; 2° ad Quirites post reditum; 3° pro Domo sua ad Pontifices; 4° de Haruspicum responsis. Recognovit Wolfius Berolini 1801; quo in volumine primum suæ præfationi Marklandi et Gesneri præfationes, deinde amborum in utramque partem animadversiones, una cum sua sententia subjecit. Neque statim bene alteri Aristarcho successit, quum ei plurimi tum falsas aut inanes animadversiones, tum dicendi genus durum nec ita latino sermoni consentaneum, tum maxime atrocem arrogantiam objicerent. Verum nonnulli postea viri docti probaverunt, in primis Beckius, Schützius, et Orellius,quos omnino in hujus magistri verba jurare non piguit.

Jam successu ferox Wolfius, tam feliciter expertas artes in aliam orationem vertit, multo sane expugnatu difficiliorem, sed quæ vincenti pulchriorem laudum copiam præstaret. Quamvis enim oratio pro M. Marcello a plurimis præconio singulari ornata semper esset, hanc eodem, quo

post reditum orationes, subruere modo aggressus est, et quod ad Germanorum nonnullos pertinet, evicit. Non defuere tamen qui inauditum illum audaciæ impetum retunderent; inter primos exstitit B. Weiskius, qui tamen ita Ciceroni orationem pro Marcello vindicavit, ut hanc pro Ligario omnino notham et pessimi declamatoris opus esse assereret. Mirum sane et ferme ridiculum ingenii humani errorem, quum nulla jam res ab illo furore inviolata esse possit, et jam unam e Philippicis Wolfius, pro Archia poeta Lipsia anonymus ut notham designaverint; nisi forte dum Cic. opera et laudem miris laboribus augent Itali, eidem detrahere falsis opinionibus Germani æquum censeant. Qua quidem omnia tentandi et labefactandi prurigine pessime illi de literis merentur; quum jam apud eos Plato fere nullus supersit; et ei abjudicet Ionem alius, alius Critonem, Socratis defensionem, de Legibus, Menexenum, etc. Quid enim, judice grammatico, codicum auctoritas, omnium ætatum, populorum, doctorum virorum admiratio? Namque ex grammatici arbitrio pulcherrima veterum opera pendebunt, qui quo anno verbum viguerit, quo defecerit, ex cathedra pronuntiet ; qui quibus vocabulis, quibus sententiis veteres usi sint, se modum imponere æquum censeat, et auctores brevissimis circumscribat terminis, quos ne excedant !

Quamquam enim ex barbarie renascentibus decimo quinto sæculo literis, nonnulla apparuerunt, quæ quasi genuini Ciceronis foetus docti circumferrent, ut in falsam Sallustii invectivam responsio, quinta Catilinaria, oratio ad populum et ad equites antequam iret in exsilium; quæ verecundia est cum ineptissimis illis scioli cujusdam commentis quatuor illas orationes conferre, quæ ut sæpe facundum, ita semper elegans dicendi genus præ se ferunt, et antiquitate consecrata esse declarantur? Et quidem illi non semel contra historiam peccasse auctorem contendunt: quam multa autem vel Ciceronis ævo facta, nondum criti

« PreviousContinue »