[TIT. XXX3. AD LEGEM FABIAM.
1. 2. Collat. 14, 2.]

TIT. XXXI. DE POENIS MILITVM.

1. 1Si pecunia accepta miles custodiam dimiserit, capite puniendus est. et certe quaeritur, cuius criminis reus dimissus esse uideatur. 2. Qui custodiam militi prosequenti magna manu excusserint, capite puniuntur.

[L. 16 pr. §. 1. D. de re militari (49, 16).
L. 38. §§. 1. 11. 12. D. de poenis (48, 19).]

TIT. XXXII. QVANDO APPELLANDVM SIT.

1. Quoties iusiurandum1 postulatur, eo tempore appellandum est, quo defertur, non quo iuratur.

TIT. XXXIII. DE CAVTIONIBVS ET POENIS APPELLATIONVM.

1. Ne liberum quis et solutum haberet arbitrium retractandae et reuocandae sententiae, et 'poena2 et tempora appellatoribus praestituta 'sunt. Quodnisi iuste appellauerint, tempora3 ad cauendum in poena appellationis quinque dierum praestituta sunt. Igitur morans eo in loco, ubi appellauit, cauere debet, ut ex die acceptarum 4 litterarum continui quinque dies computentur. si uero longius, salua '(dierum) 5 dinumeratione 'itineris 6 quinque dies cum eo ipso, quo litteras acceperit, computantur. 2. Ne quis in captionem uerborum in cauendo incidat, expeditissimum est, poenam ipsam

Tit. XXXB. 1) Ex hoc etiam sumpta videtur haec sent.

L. Rom. Burg. 20. Si quis ingenuum natum (ob)ligauerit uel uendiderit, honestiores personae damnantur exilio, uiliores metallis deputantur secundum speciem Paulli sententiarum lib. V: Cf. ibi Barkow praef. p. XLV.

Tit. XXXI. 1) Cf. L. 12. L. 14. §. 1. D. de custod. reor. (48, 3).

Tit. XXXII. 1) Puta id, de quo L. 34. §. 6. D. de iureiur. (12, 2). L. 9. C. de reb. cred. (4, 1) sermo est. Cf. L. 12. C. eod. Tit. XXXIII. 1) Cf. Tacit. A. 14, 28. L. 6. SS. 4. 6. C. de appell. (7, 62). 2) Multi Cdd. poenae alii, edd. 3) Malim: sunt, nisi iuste appellauerint. Quoad tempora, (vel v. quod omissa Tempora). 4) Cf. 5, 34. 5) Supplevi; excidit ob dinum-. 6) Ex Cuiac. cj. integri (vel interim) Cdd. edd. Cf. Fr. Vat. 162. , Nam formula eius cautionis, cum ex iure extraordinario veniat, nulla

9

uel quid aliud pro ea deponere: necesse enim non habet sponsorem quis 'uel (fidepromissorem) fideiussoremue dare, aut praesens esse; sed si contra eum fuerit pronuntiatum, perdit, quod deposuit. 3. Quoties in poena appellationis cauetur, tam unus quam plures fideiussores, si idonei 'sint, 10 dari possunt sufficit enim etiam per unum idoneum 'indemnitati1 poenae consuli. 4. Si plures 'appellent, 2 una cautio sufficit, et si unus caueat, omnibus uincit. 5. 4 Cum a pluribus sententiis prouocatur, singulae cautiones exigendae sunt et de singulis poenis spoudendum est. 6. Modus poe

3

6

nae, in qua quis cauere debet, specialiter in cautione exprimendus est, ut 'sit, 5 in 'quo stipulatio committatur: aliter enim recte cauisse non uidetur. 7. Assertor si prouocet, in ' eiusmodi tertiam cauere debet, quanti causa 'aestimata est. 98. In omnibus pecuniariis causis magis est, ut in tertiam partem eius pecuniae caueatur.

TIT. XXXIV. DE DIMISSORIIS LITTERIS.

1. Ab eo, a quo appellatum est, ad eum, qui de appellatione cogniturus est, litterae dimissoriae diriguntur, quae uulgo apostoli appellantur; quorum postulatio et acceptio intra quintum diem ex officio2 facienda est. 2. Qui intra

proposita est. 8) uel fideiussoremue mulli Cdd. fideiussoremne (uel fideiussorem pauci) alii, edd. 9) Quod promissio exigit. Possessor, qui pecuniam non deponit, quanquam non satisdat, cavere tamen necesse habet. L. 15. D. qui satisd. (2, 8). Sed inops appellare non poterit. L. 8. §. 8. D. mand. (17, 1). 10) Multi Cdd. sunt alii, edd. 1) Malim securitati (ex demnitati cum in ex praecedenti m factum videatur). 2) Cdd. 5. 17. appellant ceteri, edd. 3) qui caueat, uincit Cd. 19. De re cf. L. 10. S. 4. D. de appell. (49, 1). 4) Cf. L. 17 pr. D. eod. L. 17 pr. D. de iurisd. (2, 1). 5) sciat Cdd. 5. 9., unde Schult. cj. sciatur collata §. ult. I. de verb. obl. (3, 15); verum Paullus non certam pecuniae summam, sed modum poenae significat, veluti tertiam partem eius pecuniae, qua de agitur. 6) Ex Rittersh, cj. qua Cdd. edd. 7) huius modi duo Cdd. fortasse rectius, ut postea legamus QVANTI CAVSA AESTIMATA EST', eaque verba pars sint ipsius cautionis. 8) aestimanda Cd. 25., quod prae9) Ex Cd. Ves. et 13.

ferendum videtur, nisi mavis erit pro est.
Cf. Gai. 4, 171. Cic. pro Rosc. 4.

Tit. XXXIV. 1) Cf. L. un. D. de lib. dimiss. (49, 6).
S. 2. D. eod. L. 5. C. de appell. (7, 62).

L. un.

2) Cf.

tempora praestituta dimissorias non postulauerit uel acceperit uel reddiderit, praescriptione ab agendo submouetur 'nec3 poenam appellationis inferre cogitur.

TIT. XXXV. DE REDDENDIS CAVSIS APPELLATIONVM.

1

1. Meritum appellationis causae capitalis et 'personae2 'ratione 3 status non nisi per nosmet ipsos prosequi possumus: nemo enim absens aut duci in seruitutem potest aut damuari. 4 2. 5 Moratorias appellationes et eas, quae ab exsecutoribus et confessis fiunt, recipi non placuit. 3. 6 Eum, qui appellat, cum conuicio ipsius iudicis appellare non oportet; ideoque, quod ita factum est, arbitrio principis uindicatur.

TIT. XXXVI. POST PROVOCATIONEM QVID OBSERVANDVM SIT.

1. 1Quoties possessor appellat, fructus medii temporis deponi conuenit. quodsi petitor prouocet, fructus in causa depositi esse non possunt, 2 nec recte eorum nomine satisdatio postulatur. 2. Si propter praedia urbana uel mancipia appelletur, pensiones eorum uel mercedes, uecturae etiam, si de naui agatur, deponi solent.

TIT. XXXVII. DE MERITIS APPELLATIONVM.

1. 1Omnimodo ponendum est, ut, 'cuius iniusta appellatio pronuntiatur, sumptus, quos dum sequeretur aduersarius impendit, reddere cogatur, non simplos, sed quadruplos.

3) Ex Roeveri cj. (ex submouetn). et Cdd. ed. A., quod ex submouet' geminatum puto; nam in quattuor Cdd. omittitur. De re cf. 5, 33. §. 1.

Tit. XXXV. 1) Cf. L. 1. D. an per alium caus. app. (49, 9). 2) ipsam (vel ipsae vel ipsa) Cdd. edd., natum ut puto ex psae. 3) Sic multi Cdd. rationem (vel ratio vel rationis) plerique Cdd. edd. 4) i. e. capitis damnari, ut saepe alias. 5) Cf. L. 7. D. de appellat. recip. (49, 5). L. 1. 3. Th. C. quor. appell. n. rec. (11, 36). 6) Cf. supra 5, 4. §. 18. L. 8. D. de appellat. (49, 1). 7) Ad quem adpellavit.

Tit. XXXVI. 1) Cf. L. 5. C. quor. appell. n. rec. (7, 65). Symmach. ep. 10, 46 (53). 2) Exceptionem vid. in L. 21. §. 3. D. de appell. (49, 1).

Tit. XXXVII. 1) Cf. L. 3. 4. C. de fruct. et lit. exp. (7, 51). 2) quoties Cdd. edd., qua ratione subiectum desideratur, unde pendeat cogatur. Cf. Interpr.

30

IVRISPR. ANTEI. REL. ED. II.

INSTITVTORVM2 LIBRI 'SECVNDI3 TITVLO de dotibvs ita disseruit.

4 Si diuortium est matrimonii et hoc sine culpa mulieris factum est, dos integra repetetur. Quodsi culpa mulieris factum est diuortium, in singulos liberos sexta pars dotis a marito retinetur usque ad mediam duntaxat partem dotis.

1) Haec leguntur in Boethii Comment. in Cic. Top. 11. ad c. 4, 19. Cum notitia litteraria et variantibus lectionibus novissime edidit Boecking. in ed. Ulp. Fragm. 1855. p. 173., quem sequimur. 2) Etiam in Ind. Flor. est Instituton', sed Iustinianus ubique praestat etiam_in_hoc_libro (L. 41. D. de acq. v. amitt. poss. [41, 2]. L. 4. D. de serv. pr. urb. [8, 2]. L. 3. D. de obl. et act. [44, 7]) Institutiones', qui verus titulus est. Cf. praef. ad Gai. p. 92. 3) Alia exemplaria habent XI. vel V. Sed tres tantum libros Paulli Institutionibus tribuit Index Flor., ex duobus tar

tum Iustinianus excerpta dedit. 4) Cf. Ulp. 6, 10. 11. Fr. Vat.

105-107.

Paullus is, quem Charis. p. 193. 214 Putsch. laudat, pro ICto immerito habetur.

DOMITIVS VLPIANVS.

DE VLPIANI FRAGMENTIS, QVAE VVLGO DICVNTVR, PRAEMONITIO.

Ulpiani fragmenta' quae vulgo dicuntur, uno codice Vaticano, seculo ferme decimo in Gallia satis mendose scripto, servata nobis esse, post multas varietates hodie auctoribus Hugone et Savinio fere ab omnibus recte probatur. 2 Hoc in codice binis columnis scripto, quae versus plerumque triginta quinque eosque fere viginti sex vel pauco plurium litterarum continent, occupant fol. 190b. col. ß. a v. 9. usque ad fol. 202 B. v. 7. Inscriptum ibi est libello: INCIP. TITVLI EX CORPORE VLPIANI, quo corporis nomine iam Ulpiani aetate usitato (L. 52. §. 2. D. de leg. 3) et postea maxime in iurisconsultorum libris pervulgari Theodosiano aevo amplius quoddam volumen, lectionibus in iudiciis recitandis inserviens, quo omnes vel complures eiusdem ICti vel imperatoris libri tanquam unius membra corporis continerentur, appellari solitum esse, ex L. 3. Th. C. de resp. prud. (1, 4) et Nov. Valent. III. Lib. II. tit. 35 pr. patet. Sed iam diu constat, haec fragmenta unius tantum libri esse; pertinent enim, ut ex collatis eorum tit. 5. SS. 6. 7. et tit. 26. §. 1. cum Collat. tit. 6. cap. 2. et tit. 16. cap. 4., item tit. 20. S. 6. cum L. 17. D. de testib. (22, 5) compertum est, ad Ulpiani librum singularem Regularum. Ulpianus eum librum scripserat imperante Caracalla (tit. 17. §. 2.), h. e. eodem circiter tempore, quo etiam Institutionum libros composuit (Collat. 16, 9. S. 3), inserviturus, ut videtur, priore libro, quo

1) De quo vid. Haenel. Leg. Rom. Visig. Praef. p. XLV. Sequitur quidem in eo Ulpianus Legem Romanam Visigothorum, neque vero pars eius fuit, ut olim quidam opinati sunt, de qua re vid. Haenel. 1. c. p. XIV. 2) Contrariam sententiam, Io. Tilium ex alio cod. admodum simili nunc deperdito haec fragmenta primum edidisse, unus tuetur G. E. Heimbachius Repert. Lips. 1843. p. 93 seq., quae sententia etsi vera esset, non multum id ad rem faceret.