iores Pisidas fuit, eaedem leges eidemque ious (21) eademque consuetudo inter ceives Romanos et (22) Termenses maiores Pisidas esto; quodque quibusque (23) in rebus loceis agreis aedificieis oppideis iouris (24) Termensium maiorum Pisidarum ieis consulibus (25) quei supra scriptei sunt, fuit, quod eius praeter (26) [locata'] loca agros aedificia ipsei sua voluntate ab se non (27) abalienarunt, idem in eisdem rebus loceis agreis (28) aedificieis oppideis Termensium maiorum Pisidarum (29) ious esto; et2 quo minus ea quae in hoc capite scripta (30) sunt ita sint fiant, eius hac lege nihilum rogatur. ~ (31) Quam legem portorieis terrestribus maritumeisque (32) Termenses maiores Phisidae capiundeis intra suos (33) fineis deixserint, ea lex ieis portorieis capiundeis (34) esto, dum nei quid portori ab ieis capiatur, quei publica (35) populi Romani vectigalia redempta (36) habebunt; quos (37) per eorum fineis publicanei ex eo vectigali transportabunt [eorum fructuum portorium Termenses ne capiunto]. 15. Lex Mamilia Roscia Peducaea Alliena Fabia [vel potius Iulia agraria] a. 695. Tria huius legis capita in collectione scriptorum gromaticorum nobis servata sunt: Röm. Feldmesser, ed. Lachmann 1,263. Eorum secundum ad verbum fere redit in c. 104 legis col. Genetivae Iuliae, tertium in D. 47, 21,3 laudatur praemissis verbis: lege agraria quam C. Caesar tulit. Iam vero, cum etiam in lege col. Gen. c. 97 legis Iuliae (sc. agrariae) mentio fiat, recte Mo. statuit, capita haec proficisci ex lege Iulia agraria a. 695 lata, quamquam quo spectent quinque nomina in corpore gromaticorum praescripta parum apparet. Röm. Feldm. 2,221. Ephem. epigr. 2,210; cf. ZRG. 12,100. K. L. III. Quae colonia hac lege deducta quodve municipium praefectura forum conciliabulum constitutum erit, qui ager intra fines eorum erit, qui termini in eo agro statuti erunt, quo in loco terminus non stabit, in eo loco is, cuius is ager erit, terminum restituendum curato, uti quod recte factum esse volet; idque magistratus, qui in ea colonia municipio praefectura foro conciliabulo iure dicundo praeerit, facito ut fiat. 2) et fortasse delendum. 1) om. aes; v. ad I, 28. 3) [Significatur aut k(aput) LIII aut k(apitu)l(um) III; certe in ipsa lege numeri soli fuerunt, kapitis kapitulive vocabulum addiderunt compilatores corporis gromaticorum. TH. M.] — 4) ut quae vel que (om. ut) libri. 5) uelit libri. K. L. IIII. Qui limites decumanique hac lege1 deducti2 erunt, quaecumque fossae limitales in eo agro erunt, qui ager hac lege datus adsignatus erit, ne quis eos limites decumanosque obsaeptos neve quid in eis molitum' neve quid ibi opsaeptum habeto, neve eos arato, neve eis fossas opturato neve opsaepito1o, quominus suo itinere aqua ire fluere possit. Si quis adversus ea quid fecerit, is in res singulas, quotienscumque fecerit, Hs IIII12 colonis municipibusve eis, in quorum agro id factum erit 13, dare damnas esto, eiusque pecuniae11 qui volet petitio hac lege15 esto. K. L. V. Qui hac lege coloniam deduxerit, municipium praefecturam forum conciliabulum 16 constituerit, in eo agro, qui ager intra fines eius 17 coloniae municipii fori conciliabuli praefecturae erit, limites decumanique ut fiant terminique statuantur curato: quosque18 fines ita statuerit, ii19 fines eorum sunto, dum ne extra agrum colonicum territoriumve20 fines ducat. Quique termini hac lege statuti erunt, ne quis eorum quem eicito neve loco moveto sciens dolo malo. Si quis adversus ea fecerit, is in terminos singulos, quos eiecerit locove moverit sciens dolo malo, HS V m(ilia) n(ummum) in publicum eorum, quorum intra fines is ager erit, dare damnas esto11; deque ea re curatoris, qui hac lege erit, iuris dictio reciperatorumque datio addictio esto. Cum curator hac lege non erit, tum quicumque magistratus in ea colonia municipio praefectura foro conciliabulo iure dicundo praeerit, eius magistratus de ea re iurisdictio iudicisque datio addictio esto; inque eam rem is, qui hac lege iudicium dederit, testibus publice dumtaxat in res singulas 1) hac lege] intra fines coloniae Genetivae Gen. Gen. 3) limites libri. imp. et lege Antonia senat. que c. pl. que sc. ager Gen. 2) factique ins. lege] qui iussu C. Caesaris dict. Gen. 4) qui 5) eos om. 6) decumanosque Gen., decumanosne similiterve libri scripti. 7) in eis mol.] immolitum Gen. 8) oppositum libri. 9) eis libri me10) opsaepito] qui saepito libri. liores et Gen.; requiritur eas vel quis. 11) is om. libri. 12) HS ∞ Gen. - 17) eius colonis) c(ol.) G(en.) I(ul.) Gen. 14) eiusque pecuniue] pecuniaque libri. 15) hac lege] persecutioque Gen. 16) conciliabula libri. qui vel eiusquae libri. 18) quoque vel quique libri. 19) ii] si libri 20) ve] ut libri alii, alii om. 21) dare damnas esto] alii, alii om. adesto libri. BRUNS, Fontes iuris. Ed. VI. 7 X' denuntiandi potestatem facito ita, ut ei e re pnblica fideque sua videbitur. Et si is, unde ea pecunia petita erit, condemnatus erit, eam pecuniam ab eo deve bonis eius primo quoque die exigito; eiusque pecuniae quod receptum erit partem dimidiam ei, cuius unius opera maxime is condemnatus erit, dato2, partem dimidiam in publicum redigito. Quo ex loco terminus aberit, si quis in eum locum terminum restituere volet, sine fraude sua liceto facere, neve quid cui is ob eam rem hac lege dare damnas esto. 16. Lex Rubria de Gallia Cisalpina. - E tabula ahenea (a. C. I. L. 1,115 n. 205. XI, 205 n. 1146. Ri. tab. 32. 0,54 m., l. 0,72 m.) a. 1760 inter parietinas Veleiae antiquae in vico Macinesso prope Placentiam reperta, hodie Parma adservata. Duabus columnis inscripta est: capita non solum eodem quo in lege Cornelia distincta sunt modo, sed etiam numeris in margine adscriptis. Quartam eam esse legis tabulam nota IIII inter utramque columnam posita indicat; quot tabulae secutae sint, cognosci non potest. Iurisdictionem magistratuum municipalium in Gallia Cisalpina hac lege ordinatam esse ipsa docet, unde latam eam esse efficitur, postquam Caesar a. 705 eam provinciam civitate donavit, ante vero quam Augustus (a. 712) eam Italiae adscripsit (eg tòv tŷs 'Itaλias vóμov šoɛyéɣрапτо). App. b. c. 3,30; 5,3.22. Dio 41,36,3; 48,12,5. Mo. C. I. L. 1,118. Bethm. Hollw. Proc. 2,29-31. De interpretatione legis cf. Mo., Jahrb. 2,319. Hu., Gaius 203-242. I. (1) iussum iudicatumve erit, id ratum ne esto; quodque quis(2)que quomq(ue) d(e) e(a) r(e) decernet interdeicetve seive sponsionem (3) fierei iudicareive3 iubebit iudiciumve quod d(e) e(a) r(e) dabit, is (4) in id decretum interdictum sponsionem iudicium exceptio(5)nem addito addive iubeto: Q(ua) d(e) r(e) 'operis novi nuntiationem (6) IIvir IIIIvir praefectusve eius mu'nicipei non remeisserit'.~ XX. (7) Qua de re quisque, et a quo, in Gallia Cisalpeina damnei infectei (8) ex formula restipularei satisve accipere volet, et ab eo quei (9) ibei i(ure) d(eicundo) [p(raerit)*] postulaverit, idque non k(alumniae) k(aussa) se facere iuraverit: tum is, quo (10) d(e) e(a) r(e) in ius aditum erit, eum, quei in ius eductus erit, d(e) e(a) r(e) ex formu(11)la repromittere et, sei satis darei 1) X] Turnebus; ss X vel ss x milia vel sedsitertius decem milia libri. 2) dato om. libri. 3) iudicaveritve, quod Mommseno insiticium potius debebit, satis dare iubeto de(12) cernito. Quei eorum ita non I. repromeisserit aut non satis dede(13)rit, sei quid interim damni datum factumve ex ea re aut ob e(am) r(em) eo(14)ve nomine erit, quam ob rem, utei damnei infectei repromissio (15) satisve datio fierei [iubeatur1], postulatum erit: tum mag(istratus) prove mag(istratu) IIvir (16) IIIIvir praefec(tus)ve, quoquomque d(e) e(a) r(e) in ius aditum erit, d(e) e(a) r(e) ita ius (17) deicito iudicia dato iudicareque iubeto cogito, proinde atque sei (18) d(e) e(a) r(e), quom ita postulatum esset, damn[e]i infecte ex formula (19) recte repromissum satisve datum esset. D(e) [e(a) r(e)] quod ita iudicium (20) datum iudicareve iussum iudicatumve erit, ius ratumque esto, (21) dum in ea verba, sei damnei infectei repromissum non erit, iudi(22)cium det itaque iudicare inbeat:2 'I(udex) e(sto). S(ei), antequam id iudicium (23) q(ua) 'd(e) r(e) a(gitur) factum est, Q. Licinius damni infectei eo no'mine q(ua) d(e) (24) r(e) a(gitur) eam stipulationem, quam is quei Romae inter peregrei(25)nos ius deicet in albo propositam habet, 'L. Seio reipromeississet: (26) tum quicquid eum Q. Licinium 'ex ea stipulatione L. Seio d(are) f(acere) opor(27)teret ex f(ide) 'b(ona) d(um)t(axat) HS 3 e(ius) i(udex) Q. Licinium L. Seio, 'sei ex decreto IIvir(ei) (28) IIIIvir(ei) praefec(tei)ve Mutinensis, 'quod eius [is] Ilvir IIIIvir praefec(tus)(29)ve ex lege Rubria, 'seive id pl(ebei)ve sc(itum) est, decreverit, Q. Licinius eo (30) 'nomine qua d(e) r(e) a(gitur) L. Seio damnei infectei repro'mittere no(31)luit, c(ondemnato); s(ei) n(on) p(aret), absolvito)'; aut sei damnei infectei satis datum non erit, (32) in ea verba iudicium det: 'I(udex) e(sto). S(ei), antequam id iudi'cium qua) d(e) r(e) a(gitur) (33) factum est, Q. Licinius damnei 'infectei eo nomine q(ua) d(e) r(e) agitur) ea (34) stipulatione, 'quam is quei Romae inter peregrinos ius deicet (35) in albo 'propositam habet, L. Seio satis dedisset: tum q(uic)q(uid) eum (36) Q. Licinium ex ea stipulatione L. Seio d(are) f(acere) opor'teret ex f(ide) b(ona) d(um) t(axat) (37) e(ius) i(udex) Q. 'Licinium L. Seio, sei ex decreto IIvir(ei) IIIIvir(ei) praef(ec 5 1) iubeatur ins. Mo. 2) De formulis, quae sequuntur, cf. Hu., Gaius, p. 203-242. 3) Summae taxationis in tabula spatium vacuum relictum est. 4) is addit Hu. p. 238 ex v. 38. 5) desunt HS et summa in v. extremo. I. 'tei) ve Muti(38)nensis, quod eius is IIvir IIIIvir prafect(us) [ve1] 'ex lege Rubria, sei(39)ve id pl(ebei)ve sc(itum) est, decreverit, 'Q. Licinius eo nomine q(ua) d(e) r(e) a(gitur) (40) L. Seio 'damnei infectei satis dare noluit, c(ondemnato); s(ei) n(on) p(a'ret), a(bsolvito)'; dum IIvir (41) IIIIvir i(ure) d(eicundo) praefec(tus)ve d(e) e(a) r(e) ius ita deicat curetve, utei ea no(42)mina et municipium colonia locus in eo iudicio, quod ex ieis (43) quae proxsume s(cripta) s(unt) accipietur, includantur2 concipiantur, (44) quae includei concipei s(ine) d(olo) m(alo) oporteret debebitve3, ne quid (45) ei quei d(e) e(a) r(e) aget petetve captionei ob e(am) r(em) aut eo nomine esse (46) possit; neive ea nomina, quae in earum qua formula3 s(upra) (47) s(cripta) s(unt), aut Mutinam in eo iudicio includei concipei curet, nisei (43) iei, quos inter id iudicium accipietur leisve contestabitur, (49) ieis nominibus fuerint, quae in earum qua formula s(upra) s(cripta) s(unt), (50) et nisei sei Mutinae ea res agetur; neive quis mag(istratus) prove mag(istratu), (51) neive quis pro quo imperio potestateve erit, intercedito nei(52)ve quid aliud facito, II. quo minus de ea re ita iudicium detur (1) iudiceturque. ~ 6 XXI. (2) A quoquomq(ue) pecunia certa credita, signata forma p(ublica) p(opulei) R(omanei), in eorum quo oppido) m(unicipio) c(olonia) p(raefectura) (3) f(oro) v(eico) c(onciliabulo) c(astello) t(erritorio)ve, quae sunt eruntve in Gallia Cisalpeina, petetur, quae res non (4) pluris HS XV erit, sei is eam pecuniam in iure apud eum, quei ibei i(ure) deicundo) p(raerit), ei quei (5) eam petet, aut ei quoius nomine ab eo petetur, d(are) o(portere) debereve se confessus (6) erit, neque id quod confessus erit solvet satisve faciet, aut se sponsione (7) iudicioque utei oportebit non defendet, seive is ibei d(e) e(a) r(e) in iure non (8) responderit, neque d(e) e(a) r(e) sponsionem faciet neque iudicio utei oportebit (9) se defendet: tum de eo, a quo ea pecunia peteita erit, deque eo, quoi eam (10) pecuniam d(arei) o(portebit), s(iremps) res lex ius caussaque o(mnibus) o(mnium) r(erum) esto atque utei esset esseve (11) oporteret, sei is, quei ita confessus erit, aut d(e) e(a) r(e) non responderit aut se (12) 2) accipientur includentur. 3) Mo. coniicit: oportere 4) qua. 1) ve om. ei videbuntur. denwitz. 6) mutina. |