c. Fragmentum Clusinum.

C. I. L. 1,127 n. 209. Lamella aënea Clusii (hodie Chiusi) in Etruria reperta, postea deperdita, a Gorio (inscr. Etrusc.) 1726 edita indeque a Mo. desumpta.

oque utei ea fima f' primo [quoque die .

bo]neis praedibusve eius ex [h. l. venditis . .

t quoque uxorei mati . .

quoius opera maxume eum reum [condemnatum esse . . 5.

C. I. L. L. 1,556 n. 1502. Lamella aerea Mediolani in bibliotheca Trivultiana adservata; quae et ubi quandoque reperta sit et cui legi adtribuenda, incertum est.

squei.

adversus h(anc) 1[egem

10.

quod quis]

eamque pecuniam vel]

5.

que adversus [h. l. fecerit .. ei multa esto HS.. eiusque pecuniae] qui volet acti[o esto populi iudicio [petere vel in sacrum iudicare liceto]. ~ Quod quisque [huius rogationis ergo adversus alias rogationes ...] fecerit, du[m ne..

is ro[gato.

Pompeia) iubebat, ut

coram accusatore ac reo pilae, in quibus nomina iudicum inscripta essent, aequarentur; dein sortito iudicum fieret, ita ut numerus iudicum LI relinqueretur. Ad quos LI iudices Klenze (Lex Servil. p. IV) litteras extremas versus 14 huius fragmenti LI referre voluit, quem refellit Mo. In Ritschelii tabula EI potius quam LI scriptum videtur.

1) Corruptos hos versus ne Mo. quidem temptare voluit.

††26. Lex convivalis quae dicitur Tappula
(aetatis forte Augusti).

E tabula aënea a. 0,14 m., l. 0,11 m., mutila undique, rep. a. 1882 Vercellis. Edd. Mo. bull. dell' ist. di corr. arch. 1882 p. 186, Kiessling index schol. Gryph.1884/85 p. IV, Pernice Z.S.St. 7,91. Pais C. I. L. suppl. Ital. 1 n. 898. Leges convivales fictis nominibus iocose imitabantur formas legum publicarum populi Romani cfr. Festus p. 363: Tappulam legem convivalem ficto nomine conscripsit iocoso carmine Valerius Valentinus, cuius m[eminit] Lucilius hoc modo: Tappulam rident legem consere opimi. Nominibus quoque helluones indicari facile perspicies.

[Lex] Tappula. (2)... ius Tapponis f. Tappo cis[tella] (3) [posita ad dicta conlegarum eorum ad (4) quos e(a) r(es) pertinet)] M. Multivori P. Properoci [.. .. (5) .... Meronis plebem Romanam [iure (6) rogarit, pl]ebesque Romana iure sciv[it . . . . (7) ... in ae]de Herculis a. d. XI k. Unde[cembres (8) primus pro tribu Satureia principi[o scivit (9) . . . . . Ta]pponis f. pane repeti[to] (10) e qui quaeve.

CAPUT IV.

LEGES COLONIARUM ET MUNICIPIORUM.

Leges coloniarum et municipiorum quae supersunt hoc capite proponuntur coniunctae propter argumenti similitudinem. Sunt autem fere ex eo genere legum, quod prope accedit ad edictum praetoris (cf. Staatsrecht 23, 609); quales fuerunt Campanis civibus Romanis factis leges datae a L. Furio praetore a. 436 (Liv. 9,20,5). Nam datam esse legem coloniae Genetivae a dictatore Caesare Antoniove, non latam ipsa ait c. 67, nec dubium est idem obtinere de lege quae sequitur, quam coloniae Narbonensi et simul universae provinciae posuit ut videtur imperator Caesar Augustus. Item leges Flaviae municipiorum Latinorum Hispaniae ad eundem ordinem pertinent. Tu. M.]

27. Lex coloniae Genetivae Iuliae s. Ursonensis

a. 710.

Colonia civium Romanorum Genetiva Iulia iussu Caesaris a. 710 a M. Antonio Ursonem (hodie Osuna) deducta est, quam civitatem Hispaniae ulterioris verisimile est sublatam esse, quod in bello civili Pompeii partes secuta pertinaciter adversus Caesarem dimicaverat (bell. Hisp. c. 22.26.28.41.42). Lex ab Antonio coloniae data tabulis non minus octo inscripta fuit, capita plus 134 continens in tabularum margine numeris notata. Supersunt legis tabulae quattuor, quarum tertia integra est, licet media diffracta, alta m. 0,62, lata 1,62, quinque paginis scripta, ceterae ternas tantum continent binis ut videtur effractis. Servata sunt in tab. I c. 61–69, in tab. 11 c. 69 -82, in tab. III c. 91-106, in tab. IV c. 123–134. 1ab. III et IV repertae a. 1870 adservantur Malacae in domo marchionis de Casa Loring, tab. I et II repertae a. 1874 Matriti in museo regio archaeologico. Editae et illustratae sunt in Hispania a M. R. de Berlanga, advocato Malacitano, Malacae 1873. 1876; in Germania a Mo. et Huebner in Eph. ep. 2,105.221; 3,87 (quas editiones equidem repetivi in ZRG. 12,82; 13,383) et denuo in C. I. L. II s. 852, n. 5439; in Gallia a C. Giraud, Par. 1874. 1877. Disposui et signavi tabulas et paginas ad ordinem capitum; editioni Mo. et Huebneri priori haec mea sic respondet.

(desunt tabulae c. quattuor et primae quae hodie est columnae duae.)

[LXI. ... . Cui quis ita ma](1)num inicere iussus erit, iu- Tab. I. dicati iure man(2)us iniectio esto itque ei s(ine) f(raude) s(ua) col. 3. facere liceto. Vin(3)dex arbitratu IIviri quive1 i(ure) d(icundo) p(raerit) locuples (4) esto. Ni vindicem dabit iudicatumve1 fai(5)et, secum ducito. Iure civili vinctum habeto. (6) Si quis

1) In tabula pro ve est que.

Tab. I. in eo vim faciet, ast eius vincitur, du(7)pli damnas esto coloniscol. 3. q(ue) eius colon (iae) HS cclɔɔ cclɔɔ1 d(are) d(amnas) esto, eiusque pecuniae cui vo(9)let petitio, Ilvir(o) quive" i(ure) d(icundo) p(raerit) exactio iudicati(1o)oque esto3.

col. 4.

LXII. (11) IIviri quicumque erunt, iis IIviris in eos singulos (12) lictores binos, accensos sing(ulos), scribas bi(13)nos, viatores binos, librarium, praeconem, (14) haruspicem, tibicinem habere ius potestas(15)que esto. Quique in ea colonia aedil(es) erunt, (16) iis aedil(ibus) in eos aedil(es) sing(ulos) scribas sing(ulos), publi(17) cos cum cincto limo IIII, praeconem, haruspi(18)cem, tibicinem habere ius potestasq(ue) esto. Ex eo (19) numero, qui eius coloniae coloni erunt, habe(20)to. Iisque IIvir(is) aedilibusque, dum eum mag(istratum) ha(31) bebunt), togas praetextas, funalia, cereos ha(22)bere ius potestasq(ue) esto. Quos quisque eo(23)rum ita scribas lictores accensos viatorem (24) tibicinem haruspicem praeconem habebit, iis (25) omnibus eo anno, quo anno quisque eorum (26) apparebit, militiae vacatio esto, neve quis e(27)um eo anno, quo mag(istratibus) apparebit, invitum (28) militem facito neve fieri iubeto neve eum (29) cogito neve ius iurandum adigito neve a(0)digi iubeto neve sacramento rogato neve (31) rogari iubeto, nisi tumultus Italici Gallici(32)ve causa. Eisque merces in eos singul(os), qui IIvi(33)ris apparebunt, tanta esto:

in scribas sing(ulos) (24) HS clo cc, in accensos sing(ulos) HS Dcc, in lictores (35) sing(ulos) HS Dc, in viatores sing(ulos) HS cccc, in libra(36)rios sing(ulos) HS ccc, in haruspices sing(ulos) HS D, prae(37)coni HS ccc,

qui aedilib(us) appareb(unt):

in scribas (38) sing(ulos) HS- Dccc, in haruspices sing(ulos) HS-co, in ti(1)bicines sing(ulos) HS ccc, in praecones sing(ulos) HS ccc. (2) Iis s(ine) f(raude) s(ua) kapere liceto.

(3) LXIII. IIviri, qui primi ad pr. k. Ianuar. mag(istratum) habebunt, appari(1)tores totidem habento, [quot3] sing(ulis) apparitores ex h(ac) 1(ege) ha(5)bere licet. Iisque apparitorib(us) merces

1) i. i. XX milia sestertium.

2) In tabula pro ve est que.

De interpretatione huius capitis cf. Exner, ZRG. 13,392

3)

4) ii IIviri.

tanta esto, (6) quantam esse oporteret, si partem IIII anni appa- Tab.I. (7)uissent1, ut pro portione, quam diu apparuissent2, mer(8)cedem col. 4. pro eo kaperent, itque iis s(ine) f(raude) s(ua)c(apere) l(iceto.)

(9) LXIIII. IIviri quicumque post colon(iam) deductam erunt, ii in die(10)bus X proxumis, quibus eum magistratum) gerere coeperint, at (11) decuriones referunto, cum non minus duae partes (12) aderint, quos et quot dies festos esse et quae sacra (13) fieri publice placeat et quos ea sacra facere place(1 4)at. Quot ex eis rebus decurionum maior pars, qui (15) tum aderunt, decreverint statuerint, it ius ratum(16)que esto, eaque sacra eique dies festi in ea colon (ia) (17) sunto.

(18) LXV. Quae pecunia poenae nomine ob vectigalia, quae (19) colon(iae) G(enetivae) Iul(iae) erunt, in publicum redacta erit, eam (20) pecuniam ne quis erogare neve cui dare neve attri(21)buere potestatem habeto nisi at ea sacra, quae in (22) colon(ia) aliove quo loco colonorum nomine fiant, (2) neve quis aliter eam pecuniam s(ine) f(raude) s(ua) kapito, neve3 quis (24) de ea pecunia ad decuriones referundi neve quis (25) de ea pecunia sententiam dicendi ius potestat(em) (26)que habeto. Eamque pecuniam ad ea sacra, quae (27) in ea colon(ia) aliove quo loco colonorum nomine (28) fient, IIviri s(ine) f(raude) s(ua) dato attribuito itque ei facere (29) ius potestasq(ue) esto. Eique cui ea pecunia dabi(30)tur s(ine) f(raude) s(ua) kapere liceto.

5

6

(31) LXVI. Quos pontifices quosque augures G. Caesar, quive (32) iussu eius colon(iam) deduxerit, fecerit ex colon (ia) Ge(33)net(iva), ei pontifices eique augures c(oloniae) G(enetivae) I(uliae) sunto, eiq(ue) (34) ponti[fi]ces auguresque in pontificum augu(35)rum conlegio in ea colon (ia) sunto, ita uti qui (36) optima lege optumo iure in quaque colon (ia) (37) pontif(ices) augures sunt erunt. Iisque pontificibus (38) auguribusque, qui in quoque eorum collegio (39) erunt, liberisque eorum militiae munerisq(1)ue publici vacatio sacro sanctius esto uti pon(2)ti- col. 5. fici Romano est erit, aeraque militaria ei omni(3)a merita sunto. De auspiciis quaeque ad eas res per(4)tinebunt augurum iuris dictio iudicatio esto. Eis(5)que pontificib(us) auguribusque ludis, quot publice ma()gistratus facient, et cum ei pontific(es) au1) arripuissent.

2) apparuissint. 3) nive.

4) fiat.

5) colo9) eaque.