XIII. Ca

XIII. Alio hujus legis capite cautum fueput ter- rat, ut in donatione, quibufque perfonis fa tum e- &ta, mancipatio traditiove interveniret, exceptis donationibus conditionalibus & mortis cauffa factis. Brummerus ad Leg. Cinc. XIV. Exempla extant in marmoribus Gruterianis, que egregie illuftrat idem Brummerus.

jufdem legis.

XIV. Va

XIV. Accefferunt poftea varia SC. variæriæ horú que conftitutiones, quibus legi Cinciæ fubinlationes de velobrogatum vel derogatum eft. Sic poft& muta ea invaluit, ut inter perfonas conjunctas do

capitú re

Mones.

natio valeret, quibufcumque verbis facta, etiam nulla interceffiffet mancipatio. Paull. Sent. Recept. IV, 1. 11. V, 11.4. idque introduEtum eft conftitutione D. Pii, cujus mentio fit L. 4. C. Theod. de donar. Sane ante hæc temFora etiam cognati, perfonæque conjunctæ in donationibus jus commune, hoc eft, legem Cinciam fequebantur, ut patet exemplo matris Voconii Romani quæ donationem feftertii quadringenties, non prius legitime peregriffe videbatur, quam fundos emancipaffet, tefte Plin. Epift. X, 3. Brummer. ad L. Cinc. XIII. Idem D. Pius primus vetuit, ne poffet donatarius ulterius conveniri, quam in quantum facere poffet. L. 20. L. 33. §. ult. ff. de re jud. L. 28. ff. de R. Jur, Sic & miles donare non poterat focaria L. 2. C. de donat. int. vir.& ux. immo nec heredem illam inftituere, ut vulgo colligunt ex L. 14. D. de his qua ut indign. Aliud tamen adparet ex marmore apud Grut. Infer. pag. MCVII, 3. D. M. M. AURELII VITALIS MILITIS CL. PR. ANTONIAN. RAVENN. NATIONE PANNON. III. PRO

III. PROVIDENTIA STIP. XXVIII. VALE-
RIA FAUSTINA FOCARIA ET HERES
EJUS BENE MERENTI POSUIT. Conf.
Merill. Obferv. Lib. VIII, 32. p. 124. Ipfine legi
Cinciæ, an Principum conftitutionibus id
debeatur, quod ei, qui aliquem a latronibus
vel hoftibus eripuerat, in infinitum doñare
liceret, dummodo donatio & non merces la-
boris apdellaretur, non facile dixeris. Ex.
stat ejufmodi exceptio apud Paullum Recept.
Sent. V, 11.6. & verbis nefcio
qua ratione im-
mutatis L. pen. §. ult. de donat.

XV. In

XV. Invaluerat etiam, ut donatio fieri non poffet verbis generalioribus, fed fingulæ res, donatio quas quis effet donaturus, enumerari debe- nibus res fingulæ rent. L. 1. Cod. Hermog. de donat. Ex quo pa- nominari tet, ævo adhuc Diocletiani hoc jus obtinuif- debebant, fe. Ita enim ibi Diocletianus & Maxim. Augufti: Non eft juris incerti, (in emancipatum donatione aliquid transferri non poffe,) f generaliter eidem partem tertiam bonorum dona fti, quia generaliter bonorum pretio donari non poteft, quum fingula res nominari debeant & qua donatione, mancipatione, vel in jure ceffione transferuntur. Scilicet quia in donatione requi rebatur mancipatio; hæc fieri non aliter poterat, nifi per adprehenfionem rei. Unde Ùlp. Fragm. XIX, 6. Res mobiles non plures mancipari poffunt quam qua manu capi possunt: immobiles aurem etiam plures fimul. At fecus tamen se res habebat inter patrem & filium fuum, cui partem bonorum donare licebat. Idque patet ex infcriptione apud Gruterum, p. lccclxxx. 3. qua pater liberis omnibus bonis cedit : X 2 MA

XVI. Do

Яa a pa

bus.

MARULLO. ANTIOCHENO.

HELENE.

TERTULLIANÆ P

MARUL. PAT.

VIVENS. BONIS. CESSIT.

PARTE SIBI. QUOAD VIXER. RE-
TENTA.

Vid. V. C. Schulting. Not. ad Cod. Hermog
p. m. 613. feq.

XVI. Quæ filiis fuis donabant parentes, Hatio fa- magis destinata videbantur voluntate pater parenti. na, quam donata. L. 11. C. h. t. Hinc requirebatur, ut patet in ea voluntate perfeverans decefferit. Paull. Recep. Sent. V, 11.3. Tamen ne fic quidem rata erat donatio, ita, ut res donata poffet a filio ufucapi, nifi eadem res arbitrio familiæ ercifcundæ effet adjudicata. L. 18. C. famil, ercife. Unde & paren tes prælegare folebant liberis, quæ vivi donaverant. Vid. Plin. Hift. Nat. XXXIII, 2. At noviffimo jure id quoque mutatum eft L. 25. C. de donat. inter vir. & ux.

XVII.

trodu&a a

XVII. Aliam mutationem jus iftud fubiit Infinuatio tempore Conftantini Chlori, qui omnes donaad a&tationes in fcriptis fieri, actifque infinuari juffit. Conftanti Ejus deinde conftitutionem confirmavit filius no Chlo- Conftantinus Magnus. L. 1. C. Theod. de fponf. ro, poftea Poftea Theodofius & Valentinianus, non mofubinde mutata. do fcripturam remiferunt, fed & infinuatio

nem, fi donum ducentos aureos non excederet. L. 29. C. h. t. Iidem principes etiam fecundum caput legis CINCIA de certa donationis fumma fuftuliffe dicuntur. (g) Aft Juftinianus fum

(g) Ita Brummerus V. C. ad Leg. cine. XIII. qui

fummam actis infinuandam primo ad trecentos, mox ad quingentos aureos extendit, exceptis quibufdam donationum fpeciebus. L. 34. L. 37. C. eod. Conf. Brummer. ad Leg. Cinc. XII. feq. inter quas & remuneratoriam effe, docet Cujac. obf. XXVII, 40. Videtur tamen etiam Juftini tempore fæpe fcriptura adhibita, ut docet fragmentum vetuftæ donationis, Juftini avo, Maximo confulatum gerente, factæ, quod recenfet Barn. Briffon, de Formul. VI. p. 558.

XVIII. Ad donationes propter nuptias quod XVIII. attinet, earum naturam fatis accurate exponit Doaatio imperator §. 3. Inft. h.r. Alias quidem inter vi- propter nuptias rum & uxorem conftante matrimonio donatio non valebat, nifi certis ex cauffis, veluti mortis cauffa, fervi manumittendi gratia &c. Eamdem prohibitionem conftitutione fua confir maverat Antoninus Imperator, (b) L. 42. D. de. donat. inter vir.& uxor. qui tamen & ideo mulieri donare permiferat, ut vir ab Imperatore lato clavo, vel equo publico, (4) fimilive X 3

ho

id colligit ex L. ult. C.Theod. de fponf. Sed ibi cantum de donatione propter nuptias agitur oftenditurque, quænam fit infinuanda. (4) Lex hæc eft ex Caji Commentariis ad EdiAum defumpta, adeoque intelligi non poteft Antoninus Caracalla, ut exiftimat Lud, Charondas ad Ulpian. l. c. cujus ad tempora Cajus non pervenit, fed Antoninus Pius. Vid. Guil. Grot. de vit.Jureconf. 11, 7.

() Id eft, dignitate fenatoria, cujus infigne erat latus clavus. Eid. Græv. Præf. Tomi VI. Thefaur. Antiqu. Rom.

(k) Id eft, dignitate equeftri. Ita explicat etiam Cajus L. 42. D. de donat inter vir, & ux.

honore ornaretur Ulpian. Fragm. VIII, 1. Paull, Recept. Sent. II, 23. Quod, vel ideo provifum, ajunt, ut ne conjuges ob mutuum amorem fe invicem fpoliarent, ut ait Ulpianus L. 1. D. de donat. inter vir.& uxor. vel, ne bonorum, quæ inter eos quafi communia effe debebant, focietas leviffimi munufculi acceptatione tolleretur, ut exiftimat Plutarch. Quaft. Rom. p. 265. (1) & Conjugal.pracept. p. 143. Tom. II. Operum. Sed hæc omnia intelligenda de do#ationibus ftante matrimonio factis. Alia erat ratio donationis propter nuptias, id eft, conftitutionis pecuniæ, quæ mulieri præftabatur fecuritas dotis, ut, fi de hac periclitaretur, aliquid vice dotis diffipata haberet. §. 3. Inft. de donat. Ea quum initio donatio ante nuptias vocaretur, eo quod tantum ante matrimonium impletum fieret; poftea D. Juftini conftitutione permiffum eft, ut tam ante, quam poft

TH

nuptias

(4) Rationes alias fuppeditant, Z. z. & 3. eod. Sed nulla tamen harum genuina effe & ad prohibitionis hujus originem pertinere videtur. Vera cauffa ex principiis jurifprudentiæ veteris derivanda, fecundum quæ vir & uxor pro una perfona habebantur, non fecus ac pater & filia familias Quemadmodum ergo inter hos dona tio non valebat, nifi pater donans in ea volun*tate perfeverans deceffiffet; ita non magis valida erat donatio inter virum & uxorem, quæ in manum convenerat. Bar. Briffon. de Ritu Nuptiar. p. 214. Poftea quum raro uxores in ⚫ manum convenirent, & tamen pofteriores Imperatores jus. vetus conftitutionibus fuis firmarent; Jureconfulti alias rationes excogitandas putarunt, quamvis fibi ipfi non fatis conftent.