CXXXV.

bat.

IV. p. 35. Tom. I. Ez. Spanh. Orb. Rom. II, 16. p. 89. Ex quo vero Justinianus etiam libertinos civitatis Romanæ fecit participes, exolevit pœnæ peregrinorum nomen, totiufque orbis incolæ in Romanos & Barbaros divifi funt, quos folos una cum fervis in ea unica totius mindi civitate peregrinari dicit Sidonius Epift. 1, 6. Quemadmodum ergo omnes Romani Imperii provinciæ Romanæ vocabulo veniêbant ; ita reliquas terras dicebantur ή βάρβαρος, vel barbaricum, eadem forma, qua veteres dicere folebant hofticum, pacatum, Vindelicum, Noricum, Celticum, Gesicum ceu præclare docuit Jo. Frid. Gronov. obf. II. p. 253.

CXXXV. Libera adhuc republica paulle Peregri durior erat peregrinorum conditio. Verfari nis in ur- quidem in urbe poterant, fed ita, ut fejunbe prætor eta a civibus effet in peregrinos jurifdictio. fingularis jus dice Præter urbanum enim Prætorem alius quoque erat, peregrinus dictus, qui juri inter peregrinos & cives dicundo præerat. L. 2. L. 10. D. de dolo L. 1. D. de reb. eor. Creatus primum eft A. U. C. Iox. ut auctor eft Flor. -Epit. Liv. XIX. Inter urbanum vero & peregrinum Prætorem cum aliæ, tum hæ quoque erant differentiæ, quod ille hoc erat honoratior, quod apud illum lege agi poterat, ápud ⚫ hunc non poterat, ut erudite oftendit Franc. Hotoman. de Magiftr. Rom. p. 121. Eumdem edictum in albo proponere confueviffe, quod. negat idem rávu Hotomannus, fupra fuo loco a nobis demonftratum eft..

CXXXVI

CXXXVI. Deinde in urbe quidem habitape ex bant peregrini: fed veluti precario. Unde

ex.

fæpe

fæpe magiftratuum arbitrio urbe expulfi funt. Sic jam anno U.C. Iocxxvi. peregrinos mnes urbe excedere jufferat M. Junius Perinus, Tribunus plebis, cujus legis mentio fit apud Cicer. de Offic. III, 11. in Brut. XXVIII. & Fest. voce refpub. p.407. Similem legem A. U.C. ICLXXXIII. L. Cotta & L. Torquato Coff. tulit, non Æmilius quidam Papus, (b) nec, ut Ant. Auguftino vifum, Papirius quidam, fed C. Papius Celfus, qui omnes peregrinos, exceptis iis, qui Italiam incolebant, & Glaucippa nefcio quo, urbe exeffe juffit. Dio Caff. XXXVIII. p. 37. Cic. de Offic. III, I I. Agrar. 1, 40. pro Archia v. (c) Idem deinde factitarum Imperatores, quoties arctior annona incolarum numerum imminui fuaderet. Auguftum magna aliquando fterilitate ac difficile remedio venalitias & Ianiftarum familias peregrinofque omnes, exceptis medicis & præceptoribus, partemque fervitiorum urbe expuliffe auctor eft Suet. Aug. XLII. Idem fuo tempore factum, conqueritur Ambrof.de offic.III, 7. Sed pofte.

7

1.

(b) Ita exiftimaverat nefcio quis, quem erudi te refellit Car. Sigon. de Nomin. Rom. p. 1426. edit. Gothofr. (c) Monimentum hujus legis Papiæ egregium exftat in numis L. Papii Celfi, C. illius Ra pii legislatoris agnati, in quibus cabella confpicitur, cum litteris PAPI, quam de lege hac Papia interpretantur Ezech. Spanh. de Ufu & Praft. Numism.. VI, p. 180. Fulv. Utfin. de Famil. Rom. p. 196. Adde, quæ de hac lege diximus plenius im comm. ad L. Jul & Pap. Popp. I, 1. 30.

pofterius hoc exemplum de barbaris Roma commorantibus videtur intelligendum. Nati enim in orbe Romano tantum abeft, ut Roma exularint, ut maximam plebis Romanæ partem conftituerent fub Imperatoribus, maxime ex quo tempore omnes qui in orbe Romano vivebant, cives effe jufferat Antoninus Caracalla. Jam fub Domitiano ea de colluvie conqueritur Juvenal. Sat. III. v. 58.

Que nunc divitibus gens acceptiffima noftris,
Et quos pracipue fugiam, properabo fateri,
Nec pudor obftabit znon poffum ferre, Quirites,
Gracam urbem, quamvis quora portio facis

Achai?

Jam pridem Syrus in Tiberim defluxitOrontes, Et linguam & mores & cum tibicine chordas Obliquas, nec non gentilia tympana fecum · Vexit; &ad circum juffas proftare puellas. Et Herodianus Hifted, 12. referens, peftilentiam fub Commodo Romanam orbem devaftaffe, eam potiffimum addit in civitatem Romanam faviiffe, πολυάνθρωπόν τε ἔστω καὶ τὸς πανταχύθεν υποδεχομένω, qua con per fe populo abundarit, & advenas toto orbe confluentes exceperit.Idem Lib. VII. cap. 7. populi Romani indolem, qualis fub Maximino Imperatore fuerit, defcripturus: Kai Távtes,inquit, ἔχλοι κέφι πυρὸς τὰ καινοτομάρας, ὁ ρω μαίων δῆμος οὐ πλήθει μεγίσω τα ποικίλῳ συγ κλύδων τε ἀνθρώπων πολὺ καὶ ῥάδιον ἔχει τὸ τῆς γνώμης ἀκίνητον. Nam etfi ubique vulgus Jemper ad res novas levissimum ; tamen Romana plebs in primis,qua ex magna variaque etiam peregrino rum multitudine conftat,longe ceteris mobilior eft.

то

Et

Et fane tot Romæ Syri, Phoenices, Ægyptii, Afri, Græci, Afiatici non modo inter plebejos erant, fed & fummis fulgebant honoribus, ut nihil fere Romani fanguinis Romæ fupereffe videretur, & urbem incolis privaturus fuiffe, qui juffiffet urbe excedere peregrinos.

CXXXVII

civitatis

ni.

CXXXVII. Quod ad jura peregrinorum cxxxvir attinet; paucis omnia complectemur, fi eos Jure Quitum juribus Quiritium, tum jure publico ci ritium & vitatis plane caruiffe dixerimus. Non ergo carebant liberi erant jure Quiritium ita, ut flagris peregri virgifque cadi non poffent. Neque erat ipfis jus connubii cum civibus. Ulpian. Fragm. V, 4. (quamvis effet jus matrimonii, quod vocabulum juris gentium effe docuimus in Elem. Jur. Civ. S. CL.) neque jus patriæ poteftatis, L. 3. D. de his qui funt fui vel alieni jur. neque jure patronatus L. 10. §. 2. D. de in jure voc. Plin, Epift. X, 12. neque teftamenti factio, (d) aut jus ex teftamento quidquam capiundi. L. 1. D. ad L. Falc. Ulpian. Fragm. XX, 14. L. 1. C. de her. Inft. L. 6. S. 2. D. eod. Immo nec teftibus eis effe licebat in teftamento civis L. 30. C. Theod. de haret. Denique nec jus habebant legitimi dominii, nexus, mancipii, (quamvis recte ab iis iniri

(d) Hinc mortuo peregrino, bona aut tamquam vacantia in fifcum cogebantur, aut privato ade quirebantur, fi peregrinus fe ad aliquem veluti patronum adplicuiffet, eique in clientelan dediffet. Tunc enim, illo mortuo , patronus JURE ADPLICATIONIS in iftius peregrini bona fuccedebat, Cic. de Orat. I, 32.

iniri & explicari poffent contractus & negotia juris gentium, quibus etiam acceptilatio, non quidem ratione originis, fed ratione ufus accenfetur. L. 8. §. 4. D. de acceptilat.) nec jus ufucapionis, de quo jam in XII. Tabulis fuerat cautum : ADVERSUS HOSTEM ETERNA AUCTORITAS ESTO. Vid. infra Lib. II. Tit. VI. Quum ergo jus Quiritium nullo modo haberent; facile patet, eos multo minus gavifos juribus cenfus, legionis tributorum, fuffragii, petendorum honorum, aliifque hujus generis.

cxxxviii. CXXXVIII. Sed quamvis hæc omnia recte Exceptio- fe habeant: non unam tamen illa patiuntur Les qua- exceptionem. Primo enim, ut fupra diximus, regula. haud paullo melior erat conditio Latinorum

dã hujus

& Italorum, qui tamen & ipfi peregrinis ante legem Juliam accenfebantur. Deinde 'multis peregrinis concedebantur quædam jura Quiritium vel beneficio pópuli, vel clementia Principum. Sic jam fupra obfervavimus, datum effe quibufdam peregrinis jus connubii, patriæ poteftatis, teftamenti factionis. Et hoc eft celebre illud jus, utendi toga, cujus mentio fit L. 11. D. qui teftam. fac. poff. L.32. D. de jure fifci. Accedit tertio, quod licet jure Quiritium teftari haud poffent peregrini, liceret tamen eis adverfus civitatis fua leges teftari, (e) uti ait

(e) Hinc & ii, quibus aqua & igni interdictum fuerat, quamvis ad peregrinitatem effent reda&ti, teftari tamen poterant, fecundum leges videlicet civitatis, in quam fuerant recepti, & fub Tiberio adhuc exemplum ejufmodi tefta