Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

dum deduxerat,. vel, ut Gellius NoƐt. Att. XVI, 13. ait, civitates, ex civitate Romana quodammodo propagata. Solebant enim Romani ex Romuli inftituto non fervitute mulctare oppida bello capta, fed fæpe in ea colonos ex urbe deducere, qui locis iftis loco præfidii essent Dionyf.Halic. VII, 439. Appian. de Bello civili p. 604. Et profecto utiliffimum erat hoc inftitutum, tum ad coercendos veteres populos, tum ad reprimendas hoftium incurfiones. Præterea hoc pacto urbana fæx & fentina exhauriebatur, multifque feditionibus fubtrahebatur fomentum. Immo & luculentum hoc erat medium præmiis adficiendi veteranos, iifque certos agros, e quibus viverent, adfignandi. Car. Sigon. de antiquo jure Ital. II, 2. p. 625. CXXV. Coloniæ deductionem præcedebant deducedi leges agrariæ, quibus & ager, quem dividi colonias. vellet populus, definiebatur, & quibus hominibus, quam multis, per quos, & quomodo effet dividendus, præfcribi folebat. De quibus legibus agrariis accuratiffime fuo more egit Car. Sigon. l. c. II, 2. p. 627. Lata ejufmodi lege, deducebatur colonia aut per triumvi

CXXV.

Modus

ros.

Liv. IV, 22. VIII, 16. aut per decemviros, Cic. Agrar. II, 35. quamvis & quinque virorum, Septemvirorum, vigintivirorum colonia deducenda hinc inde fiat mentio: quos omnes decurionibus, auguribus, pontificibus, adparitoribus, fcribis, librariis, præconibus, architetis, mulis, tabernaculis, fupellectile, janitoribus, ftipatoribus corporis inagnifice omatos poteftatem in certos annos accepiffe, non obfcure indicat Cicero Agrar. II, 12.13.35.

[ocr errors]

Hi ergo ita conftituti ornatique novos colonos in agros lege definitos fub vexillo, quafi exercitum quemdam, educebant. Cic. Phil. 11, 40. Appian. de Bell.civ. III. p. 552. fequ. Plutarch, Gracch. p. 839 Tom. I. Ubi ad deftinatum pervenerant locum, novam urbem &agrum (a) aratro circumfcribebant, eo more, quem paullo poft fequente titulo explicabimus, fingulifque colonis agri partem adfignabant. Liv. IV, 47. XXXVII, 57. Omnia vero fiebant aufpicato, & factis facrificiis, additaque luftratione, ut ex Cic. Philipp.II, 40. Agrar. II, 12. adparet, ex quo etiam conftat, nefas fuiffe, coloniam iterum eo deducere, quo antea deducta fuerat.

quotu

CXXVI. Ceterum, ut municipia, ita colo- CXXVI. niæ non erant unius generis. Aliæ erant CI- Coloniæ VIUM ROMANORUM, aliæ LATINI, aliæ plices? ITALICI Juris. Alix porro TOGATÆ vel plebeja, aliæ MILITARES dicebantur. Et has fignis quibufdam in numis difcerni, obfervant eruditi. Coloniæ enim plebejæ aratro ; militares figno militari plerumque denotantur. Quæ aratrum & figna jungunt, indicant, R 5 pri

a) De urbe res certa eft ex locis Varronis, Plu tarchi, aliorumque, paullo poft Lib. II. Tit. I. n. 6. adferendis. Agros quoque vomere circumfcriptos, patet ex loco Cicer. Philipp. II, 40. Cafilinum coloniam deduxifti, quo erat paucis annis ante deducta, ut vexillum tolteres aratrum circumduceres, cujus quidem vomere portam Capua pene perftrinxifti, ut florentis coloniæ territorium minueretur.

[ocr errors]

من

[ocr errors]

loniæ ci

primam deductionem e civibus, fupplemen tum e veteranis militibus fuiffe,, ut notat Raph.. Fabret. ad column. Trajan. p. 10. fequ.. Addunt alii alia figna, veluti Strauch.de Bery. Cap. II... 11.. quod coloniæ Italici juris. prætulerint in: numis, virum ritu, Gabino cinctum, & bovem agentem.. Add.. Jo. Harduinus. Antirrhet. p.. 136. quod Italici & Latini juris coloniæ, (quas pro iifdem habet) nullis fignis in numis diftinguantur. Sed hæc omnia plerumque falfa effe, jam alii docuerunt. Vid. Ez..Spanhem.. de Ufu & Praft. numism. Tom. II. p. 602. O Orb. Rom. 115 19. Nos ea, quæ certiora funt,, confectantes de coloniarum generibus fingu lis, diftinéte agemus..

CXXVII.. Colonia CIVIUM ROMANO-Quid co- RUM erant, quas posiore jure, quam Latii, wium Ro- deducebant Romani.. Difcrimen. hoc tangit manoru.. Liv. XXXIX, 5 6.. ubi de colonia Aquilejam de-

ducenda. agit; illud agitabant, inquit, uti com lonia Aquilejam deduceretur, nec fatis conftabat,, an CIVIUM ROMANORUM deduci placeret :: poftremo LATINAM parius COLONIAM deducendam, patres fenfuerunt.. Utrum ifta civium Romanorum coloniæ omnia civitatis Ro manæ jura retinuerint, an eadem amiferint, ad-. huc difputant eruditi. Car. Sigonius de ant. ju re Ital. III, 3. iis tantum jura Quititium tribuit „ veluti libertatis, gemtilitatis,, connubii, patriæ poteftatis, legitimi dominii, nexus,, ufu-. capionis & fi qua funt hujus generis alia: adimit vero ipfis jura civitatis publica, veluti cen fus, tributorum, vectigalium, fuffragii, honorum & fimilia. At Manutius de civitate Ro

[ocr errors]

mana eos jus quoque ferendi fuffragii magiftratuumque Romæ gerendorum retinuiffe contendit, cujus fententiam etiam ex numis adftruxiffe fibi videtur Jo. Harduin. Antirrhet. p. 136. Et certe cives fæpe vocantur ejufmodi coloni apud Liv. VIII, 14. VI, 21. Ipfi quoque Latini, qui nomina in coloniam Romanam dederant, cives Romani dicuntur facti, Liv. XXXIV, 24. Romæ porro cenfi leguntur hujus generis coloni apud Livium XXIX, 37. Unde non abfurde colligas, omnia jura civiratis Romanæ retinuiffe cives colonos. Sed potiorem tamen hac in re effe Sigonii fententiam, luculenter oftendit Ez. Spanhem. Orb. Rom. I, 11. p. 23.. Nihil enim clarius eft loco Dionis XLIII. p. 233. ubi Cæfarem, ait aliis immunitatem, aliis agros, πολιτείαν ὅ τισὶ, καὶ ἄλλοις ἀποί τας την εμαίων νομίζεις: aliis civitatem, aliis autem ut jus haberent coloniarum Romanarum, dediffe: ubi jus civitatis Romanæ a jure colonfarum civium Romanorum manifefto fejungitur. Ut adeo admodum verofimile fit, colonias illas civium Romanorum jura fuffragii,' gerendorumque Romæ magiftratuum amififfe.

CXXVIII. Durior longe conditio erat co- CXXVIII Ioniarum LATINARUM, quippe quæ ne ju-joniz La Quid cora quidem Quiritium habebant. Quod adeo tiaz? verum eft, ut cives Romani, qui nomina in hujufmodi coloniam dederant, capitis deminutionem mediam paterentur. Cicero pro A. C&cinna XXXIII. Certe quari hoc folere, me non praterit, (ut ex me ea, qua tibi in mentem non veniunt, audias, ) quemadmodum, fi civitas adimi non posset, in colonias Latinas fape cives noftri

R 6

vinciales.

noftri profecti fint? Aut fua voluntate aut legis mulita profelti funt: quam multam fi. Jufferre voluiffent, tum manere in civitate potuiffent. Add. pro Domo XXX. Boeth. in Top. Ciceron. 11. p. 780. Quod vero Salmafius cum aliis viris doctis autumat, colonias Latinas ex meris libertinis conftitiffe, illud dudum eft, a vitis doctis explofum. Plura de coloniis Latinis dabunt Ez. Spanhem. Orb. Rom. 1, 9. Sigon. de antiquo jure Ital. 11, 3. p. 651..

CXXIX. CXXIX. Coloniarum ITALICI JURIS jam Quid coloniæ ju- fupra meminimus. Ex procul dubio deterioris Itali les adhuc erant conditionis quam Latinæ, ci & pro- paullo melioris tamen, quam provinciales. Difcrimen inter utrafque maxime in immunitate a tributis conftitit, feu immunitate a cenfu capitis & foli. Donat. ad Suet. Aug. XL. Gɔthofr. ad Cod. Theodof. Tom. V. p. 222. 223. Quanquam enim & provinciales coloniæ nonmunquam immunes erant a tributis, ut conftat exemplo coloniæ Cæfarienfis primæ Flavia L ult. §. 7. D. de Genfib. & Plin. Hift. Nat. III, 3.

CXXX.

21. colonias & civitates immunes ab iis, quæ juris erant Italici diftinguit: tamen ex L. ult. §. 5. D. de cenf. fatis patet, non in levatione cenfus, fed immunitate a cenfu capitis & foli, illud jus conftitiffe. Forma vero cenfionis quæ fuerit & cur ea fuerit inftituta, fatis adparet ex L. 4. D. de cenfib. cui addendus Jac. Ġuther. de offic. Dom. Aug. III, 9. p. 591.

CXXX, Coloniæ MILITARES ex militibus Quid co- veteranis: quemadmodum PLEBEJA ex ciloniæ mi- vibus, vel, ut pofteriore ævo dicebantur, litares? ex paganis vel privatis (nam & hi militibus op

[ocr errors]
« PreviousContinue »