CXV. Ut

tricies centum millia passuum prater focias ac bene meritas civitates, in provincia formam redegit, eique quadringenties in fingulos annos ftipendii nomine impofuit.

CXV. Aliæ provinciæ erant vectigales, ex& veai que ex agris fuis decumas, ex pafcuis fcriptugalia & ram, & ex portubus, qui mercibus invehenfpeciatim dis & evehendis patebant, portorium, pendeDecumę. bant, de quibus jam fupra diximus n. LIII.

feq. Sic decumas dabant Sicilia, Cicer. Verr. III, 6. Sardinia, Liv. XLII, 1. Africa, Gruter. Infcript. p. xi. Afia, Cicer. Epift. ad Att. V, 13. Syria, Cic. Agrar. II, 19. Egyptus, Plin. Paneg. XXX. Nonnumquam loco decimæ, fi minus fertilis effet provincia, vicefima exigebatur, veluti ab Hifpanis. Liv. XLIII, 2. Sæ pe etiam, fi quando publica neceffitas & anguftia temporum id exigerent, provinciis alteræ imperabantur decuma ultra debitas, quo cafu tamen pecunia pro illis folvebatur aratoribus. Cic. Verrin. 111, 31. unde etiam frumentum emrum, item decumanum vel imperatum dicitur. Inter quæ quid interfit, docet laudatus Burmann. de Vectigal. II. p. 28. Exempla hujus rei plura occurrunt apud Liv. XXXVI, 2. XXXVII, 2. & 50. XLII, 31. Quum vero, libera adhuc republica, hæ decumæ non pecu. nia, fed frumento a fingulis folverentur aratoribus; poftea fub Imperatoribus confectus eft canon, frumentarius dictus, quo, quid quævis provincia quotannis præftare deberet, erat comprehenfum, cujus meminit Spartian. Sever. Vill. Lamprid. Elegab. XXXVII. Conf. Jac. Gothofr. ad Tit. C. Theod. de Can. Frum.

five per decumas, five fecundum canonem exactum, tum Romæ, tum in provinciis in publicis condebatur horreis, unde poftea per curatores annonæ populo & militibus diftribuebantur. Buleng. de Veit. Pop. Roman. VIII. Cafaub. ad Lamprid. Alex. Sev. XXXIX. Lipf. Elect. 1, 8. Ja. Gothofr. ad tit. C. Theod. de re milit.& ad tit. de erogat. mil. Talia erant horrea Galbiana, Grut. p. LXXV, 1. Reines. Infer. Class. VI, 126. itemque, Sejana, Pupiana,& fimilia, de quibus erudite differit Reinef. var. Lelt. III, 12. p. 545. feq. Non folum vero fiumenti, fed & vini oleique præftabantur decumæ, quæ & ipfæ Romam ad populi uíus mittebantur uti docet Burmann. de Veltig. Pop. Rom. 11. p. 26. III. p. 43. Seq.

V. R. Ceterum frumentum hoc >

9

CXVI. Non minus pingue vectigal ex pa- cxvI. fcuis provincialibus redibat & faltibus. Tales Scriptu enim non folum in Italia erant, fed & in provinciis. Unde Magiftrorum fcriptura in Afia

Sicilia meminit Cicero ad Att.V, 15. Verrin. V, 70. Scriptura vero dicebatur hoc vectigal, quia paftores debebant apud publicanum numerum pecudum, quas in pafcua publica immittere vellent, profiteri, quem publicanus in tabulis fuis adnotabat & fcribebat, ex qua fcriptura poftea ratio inter pastorem & publicanum conficiebatur. Feftus voce Scriptuarius p. 429. Sed hoc genus vectigalium fub Imperatoribus aliam induiffe faciem, & præter penfiones ex pafcuis dominicis, etiam certum numerum pecudum ex gregibus præftandum fuifle a provincialibus, ex Caffio

dor.

га.

CXVII.

dor. Var. XI, 39. L. 3. C. Theod. de fuar, pecuar. Vopifc. Prob. XV. demonstrat V C. Burmannus de Veit. pop. Rom. IV. p. 65. Seq.

CXVII. Solvebant etiam provinciæ portoPortoria ria. De Sicilia id certum eft ex Cic. Verr. II, 72. feq. de Afia ex ejufdem Agrar. II, 29. de Britannia ex Tacit. Vit. Agric. XXXI. Nec tantum de mercibus in portum devehendis dabatur portorium, verum etiam pro itineribus. Sueton. Vitell. XIV. maxime pro cadavere, quod non nifi permiffu maximi Pontificis vel principis transferri in alium locum poterat. L. 37. D. de relig. & fumt.fun. Suftuliffe ea ve&tigalia dicitur Pertinax apud Herodian. Hift. 11, 4. Sed reftituta eadem effe oportet a fequentibus Imperatoribus, fiquidem adhuc illorum mentionem facit Ulpian. L. 21. D. de donat, inter vir.& uxor. Vectigal tamen pro cadavere transferendo fublatum eft conftitutione, quæ eft in L. ult. C. de relig. quam ex Græcis reftituit Jac. Cujac. Obfer. XI, 21. Plura de portoriis dabit V. C. Petr. Burm. de Vellig, Pop. Rom. XI. p. 76. Seq.

Alía ve

CXVIII. CXVIII. Præter hæc & alia erant vectigaAigaliū lia, quæ a quibufdam provinciis exigebangenera. tur. Ex ferrariis argentariifque, immo & aurifodinis vectigalia magna dare cogebantur Hifpani. Liv. XXXIV, 21. Strab. Geogr. 111. Africam e marmoribus folviffe vectigalia conftat ex L. 1. C. Theod. de metall. Macedonia etiam, Illyricum, Thracia, Britannia, Sardinia ex metallis vectigalia pendebant. Petr. Burmann. de Veltigal. VI. Poteftas enim indagandi metalla etiam privatis erat, antequam

illis eamdem ademerat Tiberius Sueton. Tiber. XLIX. Plurimis etiam civitatibus boo privatis veteres immunitates, & jus metallorum, ac veliigalia ademta. Reftituerunt deinde iifdem hoc beneficium fequentes principes, fed ea lege, ut certum inde canonem metallicum folverent, de quo agit L. 4. C. Theod. de Metall. & ibi Jac. Gothofredus. Ejufdem generis fuit a cotibus proventus in Creta infula, de quo Plin. Hift. Nat. XXXVI, 22. L. 15. D. de public. & vectigal. Meurf. Cret. Lib. I. Cap. XII. p. 48. Lib. II. Cap. 11. pag. 116. Vectigalis picariarum mentio fit int L. 17. §. 1. D. de V.S. A vectigali etiam liberæ non fuerunt falinæ, quales in Macedonia aliifque provinciis fuiffe, patet ex Liv. XLV, 29. Plin. Hift. Nat. XXXI, 7. 1. Macab. X, 29. L. 4. §. 7. D. de cenfib. De eo quoque vectigali pluribus agit Petr. Burmann. de Vectigal. P. R. VI.

C A P. V.

De Municipiis, Coloniis, Prefecturis,
Civitatibus fœderatis.

munici

CXIX. Quid interfuerit inter jura civita- CXIX: tis, Latii, Italiæ & provinciarum fatis adhuc Cur hic videtur a nobis explicatum. At non omnes agatur de in Latio civitates jure Latii, nec omnes in Italia piis, cojure Italico, aut in provinciis jure provincia- loniis rum ufæ funt, fed aliæ MUNICIPIORUM, &c. alia COLONIARUM, aliæ PRÆFECTURARUM, aliæ aliis nominibus funt infigniHein. Ant. Rom.T. ↳

R

CXX.

tæ, de quibus fingulis paullo diftinctius a gendum.

CXX. MUNICIPES erant cives Romani in municipiis legibus fuis & fuo jure utentes, Quid muiicipia? muneris tantum cum populo Romano participes. a quo munere capeffendo adpellati videntur, nullis aliis neceffitatibus, neque ulla lege, quam in quam populus eorum fundus faltus effet Gell. Not. Attic. XVI, 13. Erant ergo I, cives Romani, adeoque multis juribus ac privilegiis, quæ folis civibus Romanis propria erant, gaudebant, (u) fed non tamen erant cives ingenui, ut Romæ habitantes yocat Cicero in Bruto cap. LXXV. neque jure optimo civitatis gaudebant, nifi Romæ conftituiffent domicilium. II. Suis legibus & fuo jure utebantur, id eft, propriis fuis legibus atque inftitutis, quæ leges municipales dicuntur, L. 3. D. quod vi aut clam. L. 3. D. de fepulcr. viol. regebantur, neque cogebantur Romaas leges recipere, nifi id fua fponte vellent, quo cafu fundi falti ejufmodi populi dicebantur. Cic. pro Balbo XX. Non ergo jus fuum, vel eurovopiar amittebant municipes, jure fuffragii donati, ceu exiftimat Sigonius, de ant. jure Ital. 11, 7. fed tantum fœdus, id eft, non amplius foederati Pop. Rom.erant, fed cives. Et ita intelligendus locus Ciceronis pro Balbo Cap. VIII.in quo magna contentio Heraclienfium & Neapolitanorum fuit, quum

ma

() Hinc & lupam cum puerulis folent in numis fignare. Vaillant. de Numifm. en. Imp. in Municip. Colon. T. II. p. 123.