Page images
PDF
EPUB

די

Poftea anno U. Č. IɔCLIV. Itali jura civitatis impetrarunt legibus Julia & Plotia. Vide fu pra §. IX. Ex eo Sulla id jus iis haud parum imminuit, quia Itali partes adverfas fequuti fuerant. Quamvis hanc legem non adeo diu valuiffe teftatur Cicero pro domo XXX. Varia hinc porro Italis indulfit Auguftus, excogitato novo genere fuffragiorum, qua de magiftratibus urbicis decuriones colonici in fua quifque colonia ferrent, & fub diem comitiorum obfignara Romam mitterent. Suet. Aug. XXXVI. Idem Imparator etiam militiæ neceffitatem remifit Italis. Herodian. Hift. II, 11. Hadrianus per omnem Italiam quatuor confulares judices conftituerat. Spartian. Hadr. XXII. Hinc CONSULARES CAMPANIÆ funt apud Grut. p. CCCXLIV, 2. CCCCLXXI, 8. ANΘΥΠΑΤΟΣ ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ apud eumdem p. MXC, 20. qui & PROCOS. vocantur in marmore Reinef. Claff. VI, 4. Confularem per Tufciam & Flaminiam fuiffe patrem fuum narrat Rutil. Numat. Itiner, 1. v. 575. 593. Horum in locum juridicos fuffecit Marcus Antonius. Jul. Capitolin. Marc. XI. Sequente tempore Italia aliquando fubfuit Correctoribus & præfecto Prætorio V. C. Ever. Otto de Edil. munic. XII. Denique poft Conftantinum M. divifo fæpe imperio, Confulares Italiæ iterum memorantur ab Ammiano, Symmacho, & Caffiodoro, quos aliquando & Moderatorum, Rectorum & Præfulum nominibus venire obfervat Thom. Reinef. Comm, ad Infc. p. 397. Et ab eo tempore immunitas Italis poene ademta, & tributa iis graviffima indicta funt. Sthuvvarz.1.c.

§. 12.

5. 12. p. 36. qui etiam obfervavit veftigia juris Italici tantum non omnia fuftuliffe Juftinianum, id quod verum effe, vel ext.un. C. de ufucap. transf. L. 1. C.de annal. exc. Ital. & print. Inft. quibus alienare licer vel non, fatis adparet.

cum.

XCVII. Non multo certius videtur, qua XCVII. in re ipfum jus Italicum fuerit pofitum. Multa Jus Itali Itali cum fociis Latini nominis habuere communía. Non magis gavifi funt jure Quiritium, quam Latini; aft usi tamen funt juribus nexus & mancipationum, annalis exceptionis, jure capiendi aliifque quibufdam beneficiis, fireate conjecit Henr. Notis de Epoch. Syro Maced. IV. p. 428. Saltim in his omnibus eos melioris fuiffe conditionis, quam Latinos, non temere crediderim. Eadem utriufque fuit cenfus, eadem tributorum & vectigalium ratio, nifi quod Itali paullo durius videntur habiti a Romanis. A Neapolitanis certe, Rheginis & Ta rentinis Romani ftipendium & naves ex fœdere exegerunt. Immo ex Ciceronis Verrin. III, 11. patet, partem Italiæ haud minimam vecti galem fuiffe. (0) Porro Itali non minus quam Latini militiæ jure obftricti fuerunt Romanis, tantaque fubinde miferunt auxilia, ut L. Æmilio Papo, C. Atilio Regulo Coff. nunciato Gallico tumultu, equitum LXXX. millia, peditumque DCCM. armaffe eos, tradat Plinius Hift. Q: 2

I.

Ndi.

(0) Aft remiffum poftea effe Italis tributum, diximus fupra num. LIX. Hinc poftremis reip. temporibus jus Italicum præcipue in immunitate a cenfu capitis & foli conftitic Vid. L. 8. §. 7. De cenf.

XCVIII.

Nat. III, 20. Denique in eo quoque par fuit Latinorum Italorumque conditio, quod utrique non Romanis proconfulibus aut prætoribus parerent, fed fuis magiftratibus. () Aft in hoc inferiores fuere Latinis, quod non gauderent jure fuffragii, ad quod tum demum adfpirarunt, quum lege Julia primum, ac deinde Plotia civitate Romana effent donati, qua de re fupra num. IX. egimus. Porro nec ea prærogativa gavifi funt Itali, ut, qui vel ftirpem ex fe domi reliquiffent, vel magiftratus gefsilfent in patria, cives Romani fierent. Poftremo neque communia facra habuerunt Itali, adeoque his rebus omnibus Latinis fuerunt deteriores. Car. Sigon. de antiquo jure Ital. I, 22. Speciatim quædam de Italorum juribus diximus Lib. I. Tit. XXV. §. 1. feq. L. II. Tit. I. §. XV. Lib. II. Tit. VI. §. II. Lib. II. Tit. VIII. §. IX.

XCVIII. Quemadmodum vero, commuItalia ci nicata cum Latinis civitate, non ideo ftatim vitate do- exfpiravit jus Latii; ita & jus Italicum, etiam

nata,mul

tis exte-. ris datum jus Itali

cum.

[ocr errors]

ex

(p) Attamen etiam hac in re melior aliquanto fuit Latinorum conditio. Quum enim Latini numquam fubeffent Romanis magiftratibus ; Italia in gravioribus bellis extra ordinem nonnumquam Proconfulibus decreta ek Arque ita intelligendus Appianus de Bello Civil. 1. P. 374. near gaps. ὡς ἔοικε τότε καὶ τῆς Ιταλίας ἄρχοντες ἀνθύπατοι κατὰ μέρη. Adparet enim, tunc quoque regiones Italia diftributas effe proconfulibus: Extra ordinem fcilicet, fi feditionis effet periculum. Si belli Marfici tempore Picenis cum imperio præfuit Q. Servilius, Legarumque habuit Fontejum, ceu ex codem difcimus Appiano l. c

ex eo tempore, quo Itali civitate donati funt, non defiit, fed ad multas alias civitates provinciales porrectum eft. Sic Fotoauguftanis in Hifpania jus Italiæ datum, fcribit Plin. Hift. Nat. III, 3. Alias juris Italici colonias recenfent Ulpianus, Celfus, Cajus, Paullus jureconfulti in L. 1. L. 6. L. 7. L. 8. D. de cenfib. de quibus nos infra agemus accuratius. Ceterum vel ideo hoc obfervandum eft, ut intelligamus, quid in jure noftro fit SOLUM ITALICUM, cujus hic fit mentio, veluti pr.Inft. de ufucap. & apud Ulpian. Fragm. XIX, 1. Non enim in fola Italia id quærendum eft, fed & in provinciis omnibus & civitatibus ac coloniis illis, quibus datum fuerat jus Italicum, qui agri etiam cenfui cenfendo dicuntur Cic. pro Flacco XXXII. Cenfui enim a cenfendo dicebantur agri, qui venire emique poterant jure civili. Feft. hac voce. Jure civili vel Quiritium venibant tantum res mancipii. In rerum autem mancipi numero erant tantum prædia foli Italici. Vid. Jo. Ge. Græv. ad Cic. ibid. & V. C. Schulting. Adnot. ad Ulp. p. 619.

CA P. IV.

De Jure Provinciarum.

provin

XCIX. Duriffimæ in orbe Romano conditio- • XCIX: nis erant provinciæ, quo nomine adpellatas Quid conftat omnes illas regiones, quæ vel armis cia? devićtas, vel alio modo redactas in poteftatem, magiftratibus fuis adminiftrandas fubjiciebant Romani. Feftus voce provincia, pag.384. Q 3

Pros

C. Que

modo re

da&ta in provin

cia for.

manı 2

4

Provinciæ adpellantur quod populus Romanus
eas provicit, id eft, ante vicit. Ifidor. Orig.
XIV, 5. Provinciæ ex cauffa vocabulum acce-
perunt. Principatus namque gentium, qua ad
alias Reges pertinebant, quum in jus fuum
Romani vincendo redigerent, procul pofitas re-
giones provincias adpellarunt.

C. Leges, quas a victore populo ejufmodi
regiones accipiebant, PROVINCIA FOR-
MA vel FORMULA dicebantur. Cujus rei
hæc obfervata eft ratio. Senatus, acceptis ab
Imperatore de fuperatis hoftibus, & regione
in poteftatem populi Rom. redacta, litteris,
(folebant enim, qui res lætas nunciabant Ro-
mam nuncios cum haftis laureatis litterifque
lauro involutis mittere, Gronov. Diatr, ad Sta-
tium Cap. XLVII. p. 310. vel fub Imperatoribus
ipfas pugnarum victoriarumque picturas in ur-
bem perferendas dare, Herodian. Hift. III, 9.
VII, 2.) inprimis confultabat, quas leges vi-
Atis dari placeret, factoque SC. Imperatorum,
quid vifum fit Senatui, admonebat, fimulque
decem legatos Senatores mittebat, quorum
de fententia Imperator de hoftili regione fta-
tueret. Tum Imperator, adhibitis in confi-
Fium legatis, victis certas leges præfcripfit, &
civitates, bene de populo Romano meritas,
fuis legibus uti juffit, reliquum terræ traćtum
legibus magiftratibufque fpoliavit, & hic
tunc dicebatur in provinciæ formam reda&tus.
Quidquid vero hunc in modum de confilii
fententia ftatuerat Imperator, id in concio-
ne, facto antea per præconem filentio, publice
pronunciari mandabat: coque facto, Romam,

[ocr errors]
« PreviousContinue »