IT. Eius interitus tio. Dionyf. Halicarn. Antiq. Rom. III, p. 178. ex quo etiam difcimus, C. Papifium illum leges Numæ, dudum abolitas, in lucem revocasse. Et hæc quidem collectio JUS CIVILE PAPISIANUM (6) vocatur a Pomponio L. 2. §. 2. D. de orig. jur. de eoque tempore Cæfaris, (ut eleganter obfervavit V. C. Car. Andr. Duker. de Latinit. vet. Jureconfultor. p. 156.) librum integrum compofuit Granius Flaccus, laudatum in L. 144. D. de verb.fignif. II. Dudum vero, præter pauciffima fra& reftitu ginenta (c) Papiriana illa collectio periit. Et hinc poft renatas litteras de colligendis legibus regiis cogitarunt Joannes Guil. Forsterus in hiftoria juris Romani, Lib. I. Cap. VI. Fulvius Urfinus Ant. Auguftinus & Juftus Lipfius de legi jum adpellat. Quum autem Cujacius obfervat in codicibus MSC. legi VI. pro Sextum ; non dubito, quin ex nota numerali Sexti prænomen fibi finxerint fcribæ; fignificare vero videtur numerus ifte Papifum, quem Dionyfius Halicarnaffeus præcipue facras Numæ leges collegiffe refert, fexto demum libro reliquas leges regias veluti adpendicem adjeciffe: Unde ita forfan legenda verba Pomponii. Que omnes confcripta exftant in libro fexto C. Papifii. Conf. Bynkersh. Prætermiffa ad L. 2. D. de Or. I. p. 17. (b) Papifii olim di&i, qui poftea Papirii, Cicero Epift. ad famil. IX, 21. Primus Appius Claudius five Cæcus, five Centummanus five Craffus circa annum U. C. ccccv. litteram R. reperit, ex eoque tempore dici capit, Papirius, Furius, Valerius pro Papifio, Fufio, Valefio, L. 2. §. 36. D. de orig. jur. & ibi Bynkershock in Pratermiffis. Petr. Faber Semestr. 1, 1. p. 52. (c) Fragmentum bene longum e jure Papiriano legibus regiis & decemviralibus . Pandulphus Pratejus in jurifprudentia vetere Draconis & Selonis cum Romano jure legum regiarum & decemviralium collata. Lugd. MDLIX, 8. Franc. Modius, Steph. Vin. Pighius, Ant. Sylvius, & qui reliquis omnibus palmam præripuit-Paulus Merula de legibus Romanorum, Capite II, fe quentibus. Romuli leges fingulari opufculo collegit expofuitque Franc. Balduinus. (d) III. Ejectis Regibus, leges quoque eorun- III.Leges dem exoleviffe, (e) & jus maxime incertum XII. Taeffe coepiffe, novimus ex L. z. §. 5. D. de orig. bul. A 2 jur. exftat apud Macrob. Saturn. III, 11. Quamvis quum illud non tam legum, quam commentarii faciem præ fe ferat, magis Granio Flacco, quam Papirio videatur tribuendum. Forfan etiam huc pertinet L. 2. D. de mort. infer. (d) Sequutus eft Balduinus tabulam Capicolinam, cujus apographum a Jo. Barth. Marlia no acceperat. Sed eam genuinam, certe antiquam haud effe vel primo intuitu adparet. Vid. Eric. Maurit. Diff. de libris jur. comm. P. 92. Ge. Schubart. de Farisjurisprud. Rom. Exerc. 183. p. 64. (e) Leges omnes regias femel fimulque lege tribunicia abrogatas effe, vulgo colligunt ex L. 2. S. 8. D. de orig. jur. Exactis regibus lege tribunicia, omnes leges ha exoleverunt. Ex hoc enim loco palam effe putant, lege quadam, vel a Junio Bruto, Tribuno adhuc Celerum, lata, vel triburim a populo feita, leges regias omnes fuiffe profcriptas. Vid. Ge. Eberlin. de orig. jur. IV,11. p. 22. Ge. Schubart. de fat. Jarispr. Rom. Exerc. II. p. 118. Sed fane leges lege non exolefcunt, fed abrogantur: neque Pomponius air, leges regias lege illa tribunicia exoleville, fed reges jur. Peft diuturnas patriciorum plebifque fi multates, an. Urb. cond. CCCI. tres legati in Græciam miffi funt, qui variarum civitatum leges defcriberent. Poftea decemviri, legum ferendarum cauffa creati, e moribus antiquis, (f) & jure, quod legati attulerant peregrino, & præcipue Attico, (g) decem initio, ac paulo poft duo ipfos profcriptos effe lege Tribunicia. Rittershus. ad Leg. XII.Tab. p.9. Bynkersh. ibid.p. 10. Tribunicia vero illa lex non alia eft, quam Junia de imperio confulari, quippe quam Brutus, adhuc Tribunus Celerum, ad populum tulit. Exoleverunt vero regiæ leges defuetudine, & quidem omines. Nam fi quæ in ufu manferunt, eæ non tanquam leges regiæ, fed tanquam mores patrii, poftliminio in ufum revocati, obfervabantur, ut difcimus ex Dionyf. Halic. Antiq. Rom.X.p.617. (f) Multas leges veteres in XII. Tabulas migraffe, prolixe demonftrant Jac. Cujac. Obfervat. III, 40. Guil, Maran. ad L. 2. D. de orig. jur. p. 107. 120. Et fatis id conftat exemplo patriæ poteftatis, de qua legem Romuli in quarta tabula exftitiffe, teftatur Dionyf. Halic. Ant. Rom. II. p. 97. qui etiam Libro X. p. 681. obfervat, XII. Tabulas εκ τε τῶν ἐκκλμικῶς νόμων, κ, παρὰ τῶν σφισιν αὐτοῖς ἀγράφων ἐθ σμῶν, tum ex Grace rum legibus, tum ex fuis moribus non fcriptis, effe compilatas. Sed & Livius VI, 1. poft incenfam a Gallis urbem etiam leges regias cum XII. Tabulis conquifitas fuiffe refert. Plura non addo de re certiffima. (g) Solonis leges adeo primas tulerunt, ut eas folas commemorent auctores quamplurimi. At Liv. III, 31. legislatores illos juftus effe ait, inclitas leges Solonis defcribere & aliarum Græciæ civitatum inftituta, mores, juraque nefcere. Et Gell. Nect. Attic. XX, 1. duodecim tabulas in quifitis exploratifque multarum urbium legibus, duodecim tabulas compilarunt, quas deinde populus in comitiis centuriatis probavit. Liv. Hift.III, 3 1.34.37.57. Dionyf. Halicarn. Antiq. Rom. X. p. 676. Et he funt ille tabulæ, quas omnibus omnium philofophorum bibliothecis anteponendas putabat Craffus apud Ciceron. de Orat. I, 44. Hæ funt illæ tabulæ, fons universi publici privatique juris. Liv. III, 34. Nævis tamen eas non caruiffe, oftendere conati funt Phavorinus philofophus apud Gell. Not. Att. XX, 1. Thomaf. de nevis jurisprud. Rom. Antejuftin. I, 2. & Differtat. annexa p. 158. fequ. IV. Quamvis vero hæ leges decemvirales tabulis æneis (b) infcriberentur a Romanis, rum inteDio- ritus, & reftaur A 3 IV. Ea eleganti atque abfoluta brevitate verborum fcri- tio. (b) Pomponius L. 2. §. 4. D. de orig. jur. meminit Dionyf. Halicarn. Ant. Kom. X. p. 681. & loco urbis celeberrimo, ideft, pro roftris, adfigerentur in perpetuam rei memoriam; (Liv. III, 57. Diodor. Sicul. Biblioth. XII, 6.) anno tamen U.C. CCCLXVIII. Gallico incendio una cum ipfa urbe perierunt, reftitutæ paullatim, conquifitis undique fragmentis & apographis. Liv. VI, 1. Poftea ut eo minus effet eas amittendi periculum, non folum æri incidebantur in quo Cypriani adhuc ætate publice exftabant, vid. Cyprian. Epift. II, 2. verum etiam pueris ipfis ab incunabulis edifcendæ proponebantur. () Cicero de legib. II, 4. & 21. Verumtamen ne fic quidem ætatem tulit nobiliffimum illud legum decemviralium corpus, quod jam inde a fæculo VI. periiffe, non fine ratione exiftimamus. (k), V. Poft roborearum, quod fane convenientius videtur prifcæ Romanorum paupertati. Sed forfan hæ leges in tabulis roboreis primum promulgatæ, ac dein, ubi populus cas jure fciverat, vel eboreis vel aneis demum infcriptæ funt. Sane Anci Marci adhuc temporibus leges inferibi confueverunt tabulis quernis, additque Dionyfius Halicarn. Lib. 3. p. 108. χαλκέαι γὰρ ἔλαι ἔπω ποτε car. Nondum enim tum erant columne area. Ge. Schubart.de Fat. Jurifp. Rom. Exerc. 11, 35. (i) Pueris edifcendæ erant he tabulæ, ifque mos tamdiu duravit, donec lege Cornelia Prætores ex edictis perpetuis jus dicere juberentur. Ex eo enim tempore juris ftudia non a legibus XII. tabularum, fed a Prætoris edicto aufpicabantur adolefcentes, ceu ex Cicer. de legib. 1, 6. erudite oftendir V.C. Jac. Perizonius Diff. de Lege Vocon. p. 193. (k) Rittershufus ad XII. Tab. p. 13. tabulas has |