XIJ; Au guftus

dit,

1

communicatum. Exemplo effe poffunt univer fi Gaditani in ulteriore Hifpania, quos fe cundo confulatu civitate donavit Cæfar. Dio Caff. Hift. XLI. p. 161. Idem pro lubitu deinde quafdam alias civitates Hifpaniæ hoc ingente beneficio ornavit. Dio Caff. XLIII. p. 233. Quemadmodum & medicis, aliifque ea jura conceffit. Suet. Caf. XLII, immo & Siculis omnibus civitatem, inaudito exemplo, teftamento legaverat, quod legatum lata lege confirmavit Antonius. Cic. Epift. ad Fam. XIV, 12. Philipp. I, 24. Verumtamen ea lex Antonii non valuiffe videtur. Sane fub Augufto adhuc plerafque Siciliæ civitates Latini juris fuiffe, difcimus ex Plin. Hift. Nat. 3.8.1

XII. Sub Imperatoribus multo magis prolaparce ci. ti funt Romanæ civitatis fines. Auguftus equivitatem, dem tefte Suetonio Aug. XL civitatem parciffime fed quibulda ta- dedit, adfirmans, se facilius passurum fifco demen, de tram aliquid, quam civitatis Romane vulgari honorem. Idem leges haud paucas dedit, quibus aditus fordidis hominibus intercluderetur ad civitatem. Quales præcipue funt lex Alia Sentia, & Fufia Caninia, de quibus fupra fuo loco actum. Vid. Sueton. Aug. XL. Immo inter extrema mandata ejus, Tiberio & S. P. Q. R. data etiam hoc erat, μir'av és Η πολιτείαν συχνὲς ἐσγράφωσιν, ἵνα πόλη διά φορον αὐτοῖς πρὸς τὑπήκοον ᾖ. Ne multos jure civitatis donarent, quo magnum inter ipfos &fubjectos difcrimen remaneret. Dio Caff.LVI. P. 541. Quibufdam tamen Auguftum jura civitatis dedifle, patet ex Suet. Aug. XLVII. Idque inprimis etiam difcimus ex ejus numis, in

quibus laudantur Hifpaniæ municipia, de qui bus Jo. Vaillantius de Colon. num. & Ez. Spanh. Diff. de praft.numism. V. pag. 768. & Orb. Rom. I, 2. 18. 47. fequ. Eadem liberalitate etiam Tiberius & Cajus Caligula civitatem quibufdam dederunt, ceu ex numis & infcriptionibus idem docuit Ez. Spanhemius.

ea in re

XIII. Claudius Imperator varie fe geffit in XIII. Lt concedenda negandave civitate. Quofdam beralir civitatem Romanam ufurpantes in campo Ef Claudiquilino fecuri percuffit. Suet. Claud. XXV. us. Idem tamen Latinis, naves mercaturæ caussa fabricantibus, jus Quiritium dedit. Suet. ibid. XIX. Ulpian. Fragm. III, 1.& 6. Quin non folum Galliæ Comatæ primoribus; fed & univerfæ Galliæ Comata, jus ferendi fuffragia, petendique honores dedit. Qua de re Tacit. Ann. XI, 24. Senec. de Benef. VI, 19. Immo multis eum confertim jura civitatis ac fine difcrimine dediffe, ac venalia prope illa ejus libertos habuiffe, teftatur Dio Caff. Lib. LX. p. 676. Unde lucem capit vox illa Tribuni militem Alior. XXII, 28. ἐγὼ πολλές κεφαλαίο * πολιτείαν ταύτιν ἐτησάμίω. Ego vero magno are hanc civitatem comparavi, quam egregie illuftrat Ez. Spanh. Orb, Rom. 1, 2. 19. p. 52. Seq.

Nero,

XIV. Nero, ubi in muficis & curulibus apud XIV.Qui olympiam agonibus victor fuerat a judicious busnam proclamatus, univerfam Achajam libertate, Galba judices civitate Romana, & pecunia grandi, Otho,Vi donavit, quod beneficium etiam iis, qui pyrrhi- Vefpafiacham faltaverant, conceffit. Suet. Ner. 12. Gal- ni civita ba civitatem Romanam raro dedit, tete Suet. tem de

M5

*Galb.

tellius, &

deriata

XV. Tra

Galb. VIII. dedit tamen Bargiafenfibus, Lacobrigenfibus, Deobrigenfibus & Talabrigenfibus, immo & Vefontinis & Clunienfibus, fi fides numis fub Galba cufis, in quibus hæc oppida Hifpaniæ & Galliæ MUNICIPIA dicuntur. Claud. Chifflet. Vefont. 1, 28. Harduin. Num. Urb. p. 120. Vaillant. de Colon. T.I. p. 105. de Othone conftat, eum præter quafdam alias largitiones Lingonibus univerfis civitatem Romanam dediffe. Tacit. Hift. 1. 78. Vefpafianum Stobienfes (e) in Macedonia civitate donaffe, conftat ex numo apud Spanhem. Diff. de num. prov. p. 676. & Plin. Hift. Nat. IV,10. Idem & filii fæpe jus civitatis veteranis, liberis pofterifque eorum dederunt, ut patet ex marmoribus apud Gruter. Infer. p. DLXXIII. 2. p. DLXXIV, 5. 6. & p. DLXXV, 1.

XV. Hifpaniæ potiffimum Trajanus favit, jani & ipfe Hifpanus. Unde in ejus numis occurrunt Hadriani municipia, Italica, Inlipenfe, Albengenfe in danda Urganovenfe. Quibus ex marmore apud liberali. Gruter. Infer.p. CLXII, 3. addendi Icæditani,

civitate

tas.

Lancienfes oppidani, Talori, Interamnienfes, Colarni, Lancienfes, Transcudani, Aravi, Meidubrigenfes, Arabrigenfes, Banienfes, Pæfures, quos omnes a Trajano demum civitate donatos, non vana divinatione, conjicit Ez. Spanh. Orb. Rom. 1, 2. 21. p. 58. Idem Princeps fingulis quibufdam fubinde civitatis jura dedit, rogatu amicorum, ut patet ex Plin Epift. X, 22. 6. 107. 108. Quin quum vicefi

mas

(e) Eos tamen fua ætate juris Italici, fuiffe tradit Ulp. Z. 8, §. 8. D. de cenfib.

mas hereditatum antea pendere cogerentur novi cives s eos hoc onere primum Nerva deinde & Trajanus liberavit. Quod Principis beneficium collaudat Plin. Paneg. XXXVII. Had'ianus, fequutus Trajanum, Latium multis civitatibus dedit, tributa multis remifit, ut loquitur Spartian. Vit. Hadrian. XXI. Aft datæ ab eo civitatis in numis & lapidibus nulla ufquam fit mentio, nifi quod in marmore fub eo legantur MUNICIPES MUNICIPI. T. ÆLI. HADRIANI. AUG. CIVILITANI. Gruter. Infer.p. CCCLXII, 1. Unde Civilitanos ab eo civitate donatos, colligit Spanh. Orb. Rom. I, An Ha2.22. p. 60. Sunt equidem, qui Hadrianum au drianus &torem putant celeberrimæ illius conftitutionis conftitu. de civitate cum univerfo orbe Romano com- tionis, municata, L. 17. D.de ftatu hom. quos in eum er- qua civi rorem induxit Chryfoftom. ad Att. Apoft. XXV, orbe Rop. 875. Tomus IV. edit. Savil. Sed hos rationem mano có. fugere, paullo poft clariffime adparebit.

au&or

tas cum

munica

ta?

ftitutio

XVI. Æque fallitur Juftinianus Imperator, XVI. An qui celebrem illam conftitutionem Antonino ea ConPio tribuit Nov. LXXVIII, 5. quamvis eum tribuen ante Spanhemium tantum non omnes cæca da Anto. fide fequuti fint. (f) Aft quamquam ampli- nino Imficatum effe ab Antonino civium numerum, peratori? vel ex numo præcipuæ raritatis conftat, in quo AMPLIATOR CIVIUM dicitur: difcri

M 6

(f) Contrarium tamen ante Spanhemium obferva runt VVefembec. Paratit. ad tit. D. de ftatu hom. n. 5. Petit. Leg. Attic. p. 136.Valef. in Not. ad Excerpta Dionis p. 103. Claud. Salmaf. de modo ufur. cap. XIX. p. 854. fequ. Rupert. ad L. 2. D. de orig. jur. c. 1. p. 17. 18.

XVII. An

eam Mar

difcrimen tamen civium Latinorum, Italicorum, provincialium, etiam poft Antonini Pii tempora fuperfuiffe, cum ex aliis locis adparet, tum ex Infcriptione apud Grut.p. ccccvIIL L. ex qua fimul difcimus, Antoninum Carnis & Catalis propter ædilitatis gradum apud Tergeftanos geftum, jura civitatis Romanæ dedisse.

XVII. Porro & ii erant, qui cum Victore in cus Imp. vita Marci M. Antoninum hujus conftitutioediderit nis auctorem faciunt, in quam fententiam etiam Cafaub. ad Spartian, Hadr. XXI. paullo videtur proclivior. Nam fuperfuiffe fub hoc principe inter cives & peregrinos difcrimen, patet ex celeberrima Lugdunenfium Epiftola apud Eufeb. Hift. Eccl. V, 1. ubi ajunt o ἐδόκον πολιτείαν ῥωμαίων ἐχηκεναι τέτων απέτεμνε τὰς κεφαλὰς, τὸς ὕλοπὲς ἔπεμπον eis Onela. Quicumque Romani cives reperti funt, capite truncati, reliqui traditi beftiis. Atqui fcripferunt hæc Lugdunenfes extremis Marci Imperatoris annis: adeoque inde recte colligi videtur, M. Antoninum non fuftuliffe illud difcrimen, quod inter cives ac peregrinos interceffit. Illud tamen certiffimum eft , tam liberalem in dando civitatis jure fuiffe M. Antoninum, ut Ariftides Rhetor. Orat. in Rom. pag. 72. fcribere non vereatur: vòv Ï¿dwa, σις ἀρχῆς ἢ πίσεως άξιος, nec peregrinum cens feri quemquam, qui magiftratu vel fide dignus με, τὸ Ρωμαῖον, ἐπόλεως, αλλαγώας ὄνομα RIVÕUTIVOS, Romanum non urbis alicujus, fed communis cujufdam generis nomen effe: & quæ funt hujus generis alia. Ez. Sparh. Orb. Rom. II, 2. p. 67. Sequ